آشنایی با صداهای تاریک اپرا همراه با سه تن از خوانندگان نامدار جهان

خوانندگان صداهای باریتون، باس‌باریتون و باس بم‌ترین صداهای مردانهٔ اپرا را دارند. این خوانندگان با توجه به کیفیت صدایشان نقش‌هایی خاص را در اپرا ایفا می‌کنند، از جمله نقش خدایان و شیاطین، شاهان و کاهنان، یا شریران و شخصیت‌های تاریک. در اینجا همراه با سه تن از خوانندگان نامدار اپرا به کشف رمزوراز این صداهای تاریک می‌پردازیم.

باریتون؛ صدایی تاریک

باریتون معمول‌ترین صدای مردانه خوانندهٔ اپراست اما با صدای عادی تفاوت بسیاری دارد، باریتون صدایی گرم و همه‌فن‌حریف است. آهنگسازان صدای تئاتری و پرقدرت باریتون را به کار می‌گیرند تا بعدی دراماتیک به کارشان بدهند.

لودویک ته‌زیه که یکی از بهترین خوانندگان باریتون دنیا می‌گوید که صدای باریتون از درام تراژدی می‌سازد و می‌افزاید: «شخصیت باریتون معمولا در اپراهای رمانتیک باعث بلا و مصیبت می‌شود، اگر خودش مستقیما باعث اینها نشود اینها به‌خاطر حضور و اصرار او اتفاق می‌افتد، و عاقبت ماجرا معمولا خیلی بد می‌شود.»

آهنگسازان بزرگ در شخصیت باریتون به‌دنبال نوعی نزدیکی با شخصیت تِنور بوده‌اند که گاهی همزاد شریر او بود، باریتون‌ها نوعی قهرمانی و دلاوری دارند، آنها مغرو‌رند و می‌خواهند از شرف‌شان دفاع کنند و معمولا با شخصیت تنور رودررو می‌شوند. جوزپه وردی، آهنگساز ایتالیایی ستایشگر صدای باریتون بود و همین سبب شد که شخصیت‌هایی فراموش‌نشدنی بیافریند.

 لودویگ ته‌زیه معتقد است که در بازی‌کردن این شخصیت‌های پیچیده هر واژه مهم است. او می‌گوید:‌ «من خیلی بر متن تأکید دارم، یعنی بر نحوهٔ بیان و رساندن معنا، چون کار باریتون همین است، وقتی سوپرانو و تنور باشید گاهی چند حرف را جابه‌جا می‌کنید تا به آن تحریرهای گیج‌کننده برسید، اما باریتون قابلیت و توان متفاوتی دارد، کمترین قابلیت او آن است که متن را روشن و واضح بیان کند.»

آندره کاسکانته خوانندهٔ باریتون می‌گوید:‌ «من واقعا عاشق عمق و میزان معنایی‌‌ام که خواننده در هر واژه می‌گنجاند، چون البته که جنس صدایش عالی است اما فوت‌وفن پشت صداست که واقعا تحسین‌برانگیز است، و من دنبال آن و خواهان رسیدن به آنم.»

با‌س‌باریتون؛ پل صوتی استوار میان دو صدا

نوعی ویژگی جسمانی خاص سبب می‌شود که دامنهٔ صدای باس‌باریتون بسیار وسیع باشد. گری کوارد، استاد خوانندگی اپرا در لندن می‌گوید: «خوانندگان باس‌باریتون معمولا درشت‌اندام‌اند، آنها شانه‌هایی پهن، بالاتنهٔ قوی، سر بزرگ و گردن ستبری دارند که سبب می‌شود تارهای صوتی بلندی داشته باشند، این تارها بسیار قوی‌اند و همزمان به‌خاطر بلندی‌شان دامنهٔ صوت وسیعی دارند.»

باس‌باریتون شخصیت باریتونی است که حال‌وهوای بسیار تاریکی دارد و اغلب نقش شریر را بازی می‌کند. در اُپرای توسکای پوچینی، شخصتی اسکارپیا، رئیس پلیسِ قدرتمند و شریر، شدیدا خاطرخواه توسکاست. اسکارپیا کهن‌الگوی باس‌باریتون است، او شخصیتی تاریک و چشم‌چران دارد که تجسم شر است.

اسکارپیا یکی از نقش‌های محبوب برایان ترفل ستارهٔ اپرای اهل ولز است. او خود دربارهٔ این نقش می‌گوید: «نقش‌هایی هست که وقت نگاه‌کردن به برنامه کاری‌ چشم‌تان دنبال آنهاست، وقتی توسکا در برنامه باشد من خیلی خوشحال می‌شوم، وقتی وارد این نقش می‌شوید موجی از احساسات شگفت‌انگیز شما را می‌برد.»

ترفل می‌افزاید:‌ «من از آنهایی نیستم که روزی ۱۶ کیلومتر می‌دوند، اما به‌جایش زیاد شنا می‌کنم که برای تقویت تنفس عالی است،‌ و باعث می‌شود به خود بگویید می‌توانم آن جملهٔ بلند را یک‌نفس بخوانم.»

ژرفترین صدای انسانی

باس عمیق‌ترین صدای حنجرهٔ انسانی و همچنین کمیاب است. فروچیو فورلانتو،‌ خوانندهٔ اسطوره‌ای باس اهل ایتالیا، حدود پنج دهه روی صحنه بوده و شخصیت‌های پیچیده‌ای آفریده است. او می‌گوید: «خوانندهٔ باس ممتاز است، چون نقش‌های اصلی باس نه‌تنها نیازمند صدای بم‌اند، بلکه خواننده باید برای اجرایشان توان بازآفرینی داشته باشد. شما نقش شاهان، کاهنان اعظم یا شیاطین را دارید.»

فورلانتو می‌افزاید: «واقعا یاد می‌گیرید که شخصیت را زیرپوست‌تان حس کنید، بنابراین اگر لحظه‌ای بنا باشد رنج ببرید رنج می‌برید. احساس شکت باید قلبی باشد، باید صادقانه باشد.»

گری کوارد استاد خوانندگی اپرا در لندن دربارهٔ صدای باس می‌گوید: «ذهن ما صداهای بم را به پختگی ربط می‌دهد و این صداها که طنین ژرفی دارند برای ما اطمینان‌بخش‌اند. وقتی اینها را در اُپراخانه می‌شنوید، گویی شما را دربر می‌گیرند و نوازش می‌کنند.»

صداهای بم‌ مخملی‌اند، و رنگ‌وبوی شراب سرخی را تداعی می‌کنند که گسی خوبی دارد. صداهای تنور و سوپرانو ستارگان درخشان آسمان شب‌اند که بدون آسمان ژرف پشت‌شان نمی‌درخشند، و رمز کار در کنارهم‌بودن اینهاست.