بر اساس گزارش تازه «دیدهبان زنکشی اسرائیل» که روز چهارشنبه منتشر شد، اگرچه تعداد کل زنان کشته شده در این کشور طی سال ۲۰۲۵ نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته، اما نرخ «زنکشی» یعنی کشتن به دلیل زن بودن افراد با افزایش شدیدی روبرو بوده است.
موارد زنکشی شامل قتل توسط شریک زندگی یا اعضای خانواده، «قتلهای ناموسی» و مادرکشی است، اما مرگهای ناشی از تروریسم، تصادفات یا سهلانگاری را در بر نمیگیرد.
این گزارش نشان میدهد که در بازه زمانی ۱ ژانویه تا ۲۴ دسامبر سال جاری میلادی، ۴۴ زن بالای ۱۸ سال به قتل رسیدهاند. از این تعداد، ۳۴ پرونده مصداق تعریف «زنکشی» بودهاند که نشاندهنده افزایش ۴۸ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۴ است؛ سالی که در آن ۲۳ مورد زنکشی ثبت شده بود.
موارد زنکشی در این گزارش شامل جنایاتی است که توسط شریک زندگی یا اعضای خانواده انجام شده، این موارد همچنین «قتلهای ناموسی» و مادرکشی را در بر میگیرد، اما مرگهای ناشی از تروریسم، تصادفات یا سهلانگاری از این آمار مستثنی شدهاند.
در این میان ۱۰ موردمربوط به زنان عربی بوده است که نه به دلیل خشونت مبتنی بر جنسیت، بلکه در بسترهای جنایی و تبهکاری کشته شدهاند.
پروفسور شالوا وایل، رئیس دیدهبان زنکشی در اسرائیل ماه اوت در مطلبی یادآور شد: «اسرائیل به جامعهای خشن تبدیل شده و مادرکشی که تا همین اواخر جنایتی نادر محسوب میشد، اکنون به معضلی پر تکرار بدل گشته است.»
برای نخستین بار از زمانی که «دیدهبان زنکشی اسرائیل» آغاز به پایش این پدیده کرده است، سلاح گرم به رایجترین ابزار در زنکشیها تبدیل شده است.
چهارده زن سال ۲۰۲۵ بر اثر شلیک گلوله کشته شدند که این رقم از آمار قتل با چاقو (۱۳ مورد) پیشی گرفت. سایر موارد شامل خفگی، ضرب و شتم یا سوزاندن بوده است.
این آمار نشاندهنده تغییری چشمگیر نسبت به سال گذشته است که در آن تنها سه مورد زنکشی با استفاده از سلاح گرم به ثبت رسیده بود.
با این حال، گزارش تأکید میکند که این افزایش تقریباً به طور کامل ناشی از سلاحهای غیرقانونی، بهویژه در جامعه عربنشین است.
نبود ارتباط میان مالکیت قانونی سلاح و زنکشی
در ۱۰ مورد از ۱۱ پروندهای که در آنها از سلاح گرم غیرقانونی استفاده شده، قربانی یک زن عرب بوده است. یافتههای گزارش حاکی از آن است که تمام قتلهای جنایی زنان در جامعه عربی اسرائیل طی سال جاری با استفاده از سلاحهای غیرقانونی انجام شده است.
علیرغم بحثهای عمومی پیرامون توزیع سلاح گرم پس از حملات ۷ اکتبر، «دیدهبان زنکشی اسرائیل» هیچ ارتباط معناداری بین مالکیت قانونی سلاح و زنکشی پیدا نکرده است.
از میان چهار زن یهودی که با شلیک گلوله کشته شدند، سه نفر توسط مردانی به قتل رسیدند که به واسطه شغل خود (مانند افسران پلیس یا نیروهای امنیتی) مجوز حمل سلاح داشتند.
در مجموع، از آنجا که اکثر زنکشیهای مرتبط با تیراندازی با سلاحهای غیرقانونی انجام شده است، گزارش نتیجه میگیرد که سلاحهای دارای مجوز، عامل خطر عمدهای در پروندههای زنکشی محسوب نمیشوند.
این گزارش خواستار «تغییرات جدی در سیاستگذاری» برای مقابله با دسترسی گسترده به سلاحهای غیرقانونی، بهویژه در جوامع عربنشین شده و خاطرنشان میکند که این سلاحها هم در زنکشی و هم در خشونتهای جنایی گستردهتر علیه زنان نقش غالب را دارند.
پروفسور شالو وایل در ادامه این سوال را مطرح میکند که «دولت منتظر چیست؟»
او به جروزالم پست گفت: «تا اینجای سال، حدود ۲۵۰ عرب اسرائیلی کشته شدهاند که قتل اکثریت قاطع آنها با شلیک گلوله صورت گرفته است. برخی از این قربانیان زنان بودند. چرا هیچ سیاست مشخصی در قبال نگهداری غیرقانونی سلاح وجود ندارد و بنگویر چه اقدامی برای مهار استفاده از آنها انجام میدهد؟ این موج بهزودی به سمت جامعه یهودی بازخواهد گشت.»
افزایش نگرانکننده مادرکشی
دیدهبان زنکشی اسرائیل همچنین در گزارش خود به افزایش نگرانکننده نرخ موارد مادرکشی اشاره کرده است. بر این اساس، هفت زن در سال ۲۰۲۵ توسط پسرانشان به قتل رسیدند که نشاندهنده افزایش ۲۱ درصدی نسبت به سال قبل است. شش مورد از این پروندهها مربوط به زنان یهودی بود که همگی بالای ۶۰ سال سن داشتند.
عاملان جنایت در چندین مورد، بیماران روانی شناختهشده بودند، هرچند گزارش اشاره میکند که مقامات به طور مداوم آنها را تحت نظر نداشتند.
دو پسر پس از کشتن مادرانشان خودکشی کردند؛ این بخشی از الگوی گستردهتری است که در آن هفت قاتل (که همگی یهودی بودند) پس از ارتکاب زنکشی جان خود را گرفتند.
این آمار نشاندهنده افزایش ۳۰ درصدی موارد «قتل-خودکشی» در اسرائیل نسبت به سال گذشته است.
به گزارش جروزالم پست، دیدهبان زنکشی اسرائیل سال ۲۰۲۰ در دانشگاه عبری اورشلیم تأسیس شد و ریاست آن را در حال حاضر پروفسور شالوا وایل بر عهده دارد.
این مرکز یافتههای خود را از طریق گزارشهای روزانه رسانههای محلی و ملی، اطلاعات پلیس و مصاحبه با نمایندگان حقوقی و خانوادههای قربانیان گردآوری میکند.