یوجین هاسنفوس، عضو سابق تفنگداران دریایی آمریکا که سقوط هواپیمای تدارکاتی سازمان سیا در نیکاراگوئه در سال ۱۹۸۶ او را به یکی از مهرههای اصلی افشای عملیات مخفی واشنگتن در ماجرای مکفارلین و پرونده بزرگ «ایرانکنترا» تبدیل کرد، درگذشت.
بر اساس آگهی درگذشت منتشرشده از سوی مرکز خاکسپاری «هانسن اونین مارتل»، هاسنفوس روز ۲۶ نوامبر در سن ۸۴ سالگی و پس از ۹ سال مبارزه با سرطان در ایالت میشیگان چشم از جهان فروبست.
یوجین هاسنفوس در سال ۱۹۴۱ در مارینت به دنیا آمد. او سابقه خدمت در تفنگداران دریایی آمریکا در جنگ ویتنام را داشت و پس از آن در حوزه هوانوردی فعالیت میکرد؛ مسیری که سرانجام در سال ۱۹۸۶ او را به یکی از چهرههای اصلی جنجال ایران-کنترا در دوران جنگ سرد بدل کرد.
رونالد ریگان، رئیسجمهوری وقت آمریکا در سال ۱۹۸۱ به سازمان سیا اجازه داد از «کنتراها»، چریکهای راستگرای مخالف دولت ساندینیستهای نیکاراگوئه، حمایت کند. اما کنگره آمریکا در سال ۱۹۸۴ این کمکهای قطع کرد.
دولت ریگان برای دور زدن این محدودیت شبکهای مخفی به رهبری الیور نورث برای انتقال سلاح و تجهیزات ایجاد کرد؛ شبکهای که از یک سو به تامین مالی کنتراها کمک میکرد و از سوی دیگر با فروش تسلیحات به ایران که در تحریم تسلیحاتی بود، کمکرسانی میکرد.
دلیل اصلی فروش محرمانه سلاح به ایران به مجموعهای از ملاحظات سیاسی و امنیتی در خاورمیانه بازمیگشت. دولت ریگان امیدوار بود که از طریق ارسال محدود سلاح به ایران، نفوذ تهران بر گروههای شیعه لبنان را به کار بگیرد تا گروگانهای آمریکایی که در آن کشور در اسارت بودند آزاد شوند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در عین حال مقامات ارشد دولت ریگان تصور میکردند که ایجاد یک کانال محرمانه با ایرانِ پس از انقلاب، میتواند زمینهساز نفوذ آمریکا در ساختار قدرت تهران و جلوگیری از نزدیکی بیشتر ایران به اتحاد جماهیر شوروی سابق شود. این سیاست که با واسطهگری اسرائیل و بدون اطلاع کنگره انجام شد، در نهایت به یکی از بزرگترین رسواییهای سیاسی تاریخ معاصر آمریکا تبدیل شد.
محرمانهبودن این شبکه پس از آن فرو ریخت که هواپیمای حامل یوجین هاسنفوس در اکتبر ۱۹۸۶ بر فراز نیکاراگوئه هدف قرار گرفت و سقوط کرد. سه عضو دیگر خدمه کشته شدند اما یوجین هاسنفوس با چتر نجات فرود آمد.
یوجین هاسنفوس سرانجام توسط دولت چپگرای نیکاراگوئه بازداشت و به اتهامهایی از جمله «تروریسم» محاکمه شد.
هاسنفوس پس از بازداشت اعلام کرد که سازمان سیا بر پروازهای تدارکاتی برای کنتراها نظارت داشته است؛ ادعایی که مقامات دولت ریگان ابتدا آن را تکذیب کردند.
در ادامه و با شدت گرفتن جنجال ناشی از سقوط این هواپیما، کنگره آمریکا تحقیقاتی رسمی را در این خصوص آغاز کرد.
یوجین هاسنفوس در نیکاراگوئه به دلیل نقش خود در ارسال سلاح برای کنتراها مجرم شناخته شد و به ۳۰ سال زندان محکوم شد. اما تنها یک ماه بعد دانیل اورتگا، رئیسجمهوری وقت نیکاراگوئه او را عفو کرد و یوجین هاسنفوس به آمریکا بازگشت.
او در سال ۱۹۸۸ شکایتی ۱۳۵ میلیون دلاری علیه دو فرد و دو شرکت مرتبط با معاملات تسلیحاتی «ایران-کنترا» مطرح کرد که بینتیجه ماند.