در این گزارش ویدئویی، مجموعهای از مهمترین مطالب منتشرشده در رسانهها و اندیشکدههای بینالمللی طی ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز سهشنبه ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ (۸ مهر ۱۴۰۴) گردآوری شده است. نسخه کاملتر این مرور را میتوانید در متن تفصیلی زیر دنبال کنید.
شورای اروپایی روابط خارجی: ریسک رویارویی: گام تازه اروپا علیه ایران پس از فعالسازی «اسنپبک»
اندیشکده «شورای اروپایی روابط خارجی» (European Council on Foreign Relations) تحلیلی به قلم «الی گرانمایه»، معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقایِ خود منتشر کرد که خلاصه آن را میخوانید: «اروپا باید پس از اسنپبک به جای تشدید فشار باید مسیر مذاکرات محدود و گامبهگام با تهران را باز نگه دارد.
هدف فوری میتواند توافقهای کوچک باشد: مثلا ایران تعهد دهد غنیسازی را از سر نگیرد و در مقابل غرب مانع صادرات نفت نشود. سپس در برابر تضمین آمریکا مبنی بر جلوگیری از حملات تازه اسرائیل، امکان بازرسی از برخی سایتهای بمبارانشده فراهم شود.
چنین اقداماتی میتواند زمان بخرد تا تنشها فروکش کند و بستر مذاکرات جدیتر شکل بگیرد. اسنپبک نباید بهانهای باشد برای کنارزدن دیپلماسی اروپایی و سپردن پرونده ایران به یک رویکرد تهاجمی آمریکامحور که تنها بذر جنگی تازه را خواهد کاشت.»
شورای روابط خارجی: پیامدهای دنبالهدار تحریمهای سازمان ملل علیه برنامه هستهای ایران
اندیشکده آمریکایی شورای روابط خارجی آمریکا (CFR) یادداشتی به قلم «ری تکیه» (Ray Takeyh) منتشر کرد که چکیده آن بدین شرح است: «ایران سالهاست در میان تحریمهای گسترده اقتصادی گرفتار است و تا حد زیادی از بازارهای جهانی جدا شده است. از اینرو، اثرگذاری تحریمهای جدید بیش از آنکه اقتصادی باشد، بُعد امنیتی دارد.
با وجود کشته شدن برخی چهرههای کلیدی در جنگ، نظام ایران همچنان پابرجاست، نیروهای تازه جایگزین شدهاند و کنترل نسبی بر خیابانها برقرار است.
اما فضای کشور آکنده از ترس از آغاز دوباره جنگ است. اسرائیل و آمریکا از جنگ ۱۲ روزه این تصور را به دست آوردهاند که میتوانند بیهزینه به ایران ضربه بزنند. تا زمانی که این تصور تغییر نکند، خطر رویارویی نظامی دوباره باقی است.»
استیمسون: بالا رفتن «دیوار بیاعتمادی» میان آمریکا و ایران
اندیشکده آمریکاییِ «مرکز استیمسون» (Stimson Center) تحلیلی به قلم باربارا سلاوین (Barbara Slavin) متخصص مسائل ایران و ایالات متحده منتشر کرد که خلاصه آن را میخوانید: «با بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در تاریخ ۲۷ سپتامبر، فصل مهمی از بیش از دو دهه دیپلماسی هستهای غرب با ایران به پایان رسید.
از منظر مناسبات آمریکا و ایران، این رخدادها بهخصوص مایوسکنندهاند. آنها نقطه پایینتری را در تلاشهای پراکنده برای حلوفصل اختلافاتی که از انقلاب ۱۹۷۹ و سرنگونی شاه مورد حامی آمریکا سرچشمه میگیرند، نشان میدهند.
فراتر از مساله هستهای، آمریکا و ایران از دیرباز بر سر حمایت تهران از گروههای شبهنظامی و بهویژه خصومتش نسبت به اسرائیل در تضاد بودهاند. با تضعیف بسیاری از این گروهها، از جمله حماس و حزبالله، در پی تلافیجویی اسرائیل پس از حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، و با روی کار آمدن حکومتی جدید در سوریه که متحد دیرین ایران را ضعیف کرده است، برخی مقامهای کلیدی در آمریکا و اسرائیل گمان میکنند جمهوری اسلامی دیگر تهدید بزرگی نیست.
اورانیوم بسیار غنیشده ایران هم که اکنون فرض میشود زیر تُنها آوار مدفون شده است. اما بدونِ بازرسیهای آژانس ممکن است تشخیص مکان آن تنها با استفاده از ماهوارهها و جاسوسی دشوار باشد.
پس برنامه هستهای ایران با عدمقطعیت درباره مکان نزدیک به ۱۰۰۰ پوند اورانیوم بسیار غنیشده و با انتشار گزارشهایی درباره ساخت تاسیساتی تازه که توسط آژانس بازرسی نشده، وارد دور جدیدی از ابهام شده است. چنان که احتمال حملات نظامی جدید از سوی اسرائیل و آمریکا وجود دارد.
اما با بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در شنبهشب، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که "دیپلماسی هنوز به عنوان یکی از گزینهها مطرح است." اما عدم تقارن بین ایران، یک قدرت منطقهای، و آمریکا، یک قدرت جهانی، همواره تلاشها برای حل اختلافات به شیوهای که به ایران امکان حفظ آبرو را بدهد تضعیف کرده است.»
یومیوری: بازگشت تحریمهای ایران: بحران خاورمیانه با فروپاشی توافق هستهای عمیقتر شد
سردبیری روزنامه ژاپنی یومیوری یادداشتی را در مورد بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه برنامه هستهای ایران منتشر کرد که خلاصه آن بدین شرح است: «اگرچه بازگرداندن تحریمها به دلیل عمل نکردن ایران به تعهداتش اجتنابناپذیر بود اما این اقدام عملا فروپاشی توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را تایید میکند و احتمال رسیدن به راهحل دیپلماتیک برای مساله هستهای را بیش از پیش کاهش میدهد. این وضعیت هشداردهندهای است که هم رژیم عدماشاعه هستهای را تضعیف کرده و هم بحران خاورمیانه را عمیقتر ساخته است.
در چنین شرایطی، بریتانیا، فرانسه و آلمان از ایران خواستهاند وارد گفتگو شود و اعلام کردهاند: "بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل به معنای پایان دیپلماسی نیست." ژاپن نیز باید تلاشهای خود برای تاثیرگذاری بر ایران را افزایش دهد.»