سعید لیلاز، تحلیلگر مسائل اقتصادی ایران، در گفت‌وگو با یورونیوز گفت: «اسنپ‌بک بیش از آنکه روی ایران اثر بگذارد، منجر به کاهش هر چه بیشتر سهم اقتصادی و نفوذ سیاسی اروپا در ایران خواهد شد.»
آقای لیلاز در پاسخ به سؤال یورونیوز دربارۀ تاثیرات احتمالی فعال شدن مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک بر وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران گفت: «مکانیسم اسنپ‌بک اگر اجرا شود، بیشتر در حوزۀ یورو ممکن است روی اقتصاد ایران تاثیر بگذارد تا حوزه دلار؛ برای اینکه در حوزه دلار و تا جایی که به ایالات متحدۀ آمریکا برمی‌گردد، آمریکایی‌ها تمام فشنگ‌های تفنگ اسنپ‌بک را تا الان شلیک کرده‌اند. یعنی کار دیگری باقی نمانده است بخواهند [علیه ایران] انجام دهند. بنابراین [اسنپ‌بک] اقتصاد ایران را بیشتر در حوزۀ یورو و اروپای غربی تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به کوچک‌تر شدن سهم اروپا در اقتصاد ایران خواهد شد. این نکته بسیار مهم است.»
این اقتصاددان با بیان اینکه از دهۀ ۱۹۷۰ تا حدود سال ۲۰۱۰، اتحادیۀ اروپا (شامل آلمان، فرانسه، ایتالیا و بریتانیا) بیشترین سهم را در تجارت خارجی ایران داشت، گفت: «پیش از آن ژاپن جلوتر از این کشورها بود که در دهۀ ۱۹۹۰ از دور خارج شد. ورود ایران به جرگۀ کشورهای مورد تحریم اتحادیۀ اروپا از ابتدای دهۀ ۲۰۱۰ میلادی، سهم اروپا را در اقتصاد ایران، به نفع چین، به شدت کاهش داد. ما قبل از این هم از اقتصاد ایالات متحدۀ آمریکا محروم بودیم. بنابراین اجرای اسنپ‌بک بیش از اینکه روی ایران اثر بگذارد، منجر به کاهش هر چه بیشتر سهم اقتصادی و نفوذ سیاسی اروپا در ایران خواهد شد.»
وی افزود: «از نظر حقوقی هم اسنپ‌بک به طور کلی دو بازو دارد: اولی، بازوی اقتصادی است که تحریم‌های بیشتر را اعمال می‌کند، که در این زمینه – چنانکه گفتم – آمریکا بیشترین تاثیر را روی اقتصاد ایران می‌تواند بگذارد که البته تمام فشنگ‌هایش را هم شلیک کرده. بازوی دوم هم رهگیری کشتی‌ها و اعمال فشارهای نظامی است که در این مورد هم تنها کشور دنیا که می‌تواند روی ایران فشار بیاورد آمریکا است. آمریکایی‌ها هم برای اعمال فشار بر ایران به اسنپ‌بک یا مکانیسم حقوقی دیگری نیاز ندارند. آن‌ها کار خودشان را می‌کنند.»
آقای لیلاز درباره گسترش ارتباطات ایران با محور شرق افزود: «از نظر اقتصادی و به لحاظ حقوقی، بویژه بعد از جنگ روسیه و اوکراین، سه کشور ایران و روسیه و چین موفق شده‌اند سامانه‌هایی را بین خودشان برقرار کنند که آن‌ها را از هر گونه وابستگی به حوزۀ یورو یا دلار یا ترنس‌اکشن‌های مالی رسمی جهان بی‌نیاز می‌کند. من جزئیات این سامانه‌ها را نمی‌دانم. اگر هم می‌دانستم به شما نمی‌گفتم. تحریم روسیه، بویژه به چینی‌ها این امکان را داد که مکانیسم‌های ضدتحریمی را اعمال کنند.»
وی با اشاره به اینکه چین به خوبی می‌داند هدف اصلی ایالات متحدۀ آمریکا از فشار بر ایران، پکن است، گفت: «این یعنی بعد از اینکه آمریکایی‌ها خیالشان از ایران راحت شود، به سراغ چینی‌ها خواهند رفت. بنابراین چینی‌ها با توجه به شناخت ژئوپلتیک روشنی که از وضعیت سیاسی و اقتصادی جهان دارند، به فشار ایالات متحدۀ آمریکا تن نمی‌دهند.»
سعید لیلاز همچنین درباره تاثیر مکانیسم ماشه بر فروش نفت ایران گفت: «در حال حاضر بیشترین فروش نفت ما در دنیا، فکر می‌کنم بالای ۹۰ درصد، به چین است. بیشترین مقدار واردات کالا و خدمات ما، مستقیم یا غیرمستقیم (از طریق امارات عربی متحده) از چین است و کوچکترین نیازی به استفاده از مکانیسم‌های رسمی، چه دلار چه یورو، نداریم.»
وی افزود: «البته این طور نیست که اعمال اسنپ‌بک هیچ تاثیری نگذارد. حتما هم تاثیر اقتصادی خواهد گذاشت هم تاثیر روانی، که به صورت انتظارات تورمی [ظاهر خواهد شد] ولی [این روند] برمی‌گردد.»
آقای لیلاز درباره فرجام بازگشت تحریم‌ها نیز گفت: «به نظر من اقتصاد ایران حتی با اجرایی شدن مکانیسم اسنپ‌بک قادر به ادامۀ مقاومت خواهد بود و حتی اگر این مکانیسم کاملا اجرا شود، اصلی‌ترین شریک تجاری ما همچنان چین باقی خواهد ماند.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
وی اضافه کرد: «چین به تنهایی می‌تواند همۀ نفت ایران را بخرد و می‌تواند همۀ کالاهای مورد نیاز ایران را تامین کند. بنابراین در این حوزه همه چیز بستگی به ارادۀ رهبران ایران و چین خواهد داشت.»
این تحلیلگر اقتصادی در پایان افزود: «من به طور کلی، نه الان بلکه از قدیم معتقدم، و این اعتقاد را در مصاحبۀ مفصل دیگری می‌توانم ثابت کنم، که اساسا مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی ایران ربطی به خارج ندارد. اقتصاد ایران جزو اقتصادهای منزوی جهان است. یعنی سهم تجارت خارجی در تولید ناخالص داخلی ایران بسیار پایین است.»