خلع سلاح حزب‌الله و اصلاحات اقتصادی در لبنان، محور اصلی سفر رسمی معاون فرستاده آمریکا در خاورمیانه به بیروت بود.
آگهی
مورگان اورتگاس، معاون فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، برای دومین بار پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، به بیروت سفر کرد.
او در این سفر، ضمن اتخاذ لحنی دیپلماتیک‌تر در برابر مقامات لبنانی، بر این پیام تأکید کرد که اولویت واشنگتن، خلع سلاح حزب‌الله است؛ گروهی که گفته می‌شود به دنبال جنگ دو ماهه با اسرائیل به نسبت گذشته بسیار تضعیف شده است.
خانم اورتگاس با این حال در سفر دو روزه خود به بیروت و گفتگوها با مقامات لبنانی که روز جمعه ۴ آوریل آغاز شد و یکشنبه ۶ آوریل پایان یافت، ضرب‌الاجلی تعیین نکرد.
به گفته یک منبع نزدیک به دولت، او در دیدار با فرمانده ارتش لبنان تصریح کرد که نظامیان «باید بیشتر یا سریعتر (در زمینه خلع سلاح حزب‌الله) عمل کنند»، هرچند همزمان اذعان داشت «ارتش (که در حال نابودی ذخایر تسلیحاتی حزب‌الله در جنوبِ ویران شده و هم‌مرز با اسرائیل است) همچنان در منطقه فعال است.»
او همچنین با طرف‌های گفتگوی خود درباره اصلاحات اقتصادی صحبت کرد که لبنان باید برای ترمیم ساختار بحران‌زده خود لازم است هر چه سریعتر به اجرا درآورد.
لبنان بیش از پنج سال است با بحران مالی بسیار شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند و از منابع مالی لازم برای آغاز بازسازی کشور پس از درگیری‌های اخیر میان حزب‌الله و ارتش اسرائیل در اختیار ندارد.
خانم اورتگاس در مصاحبه با شبکه لبنانی LBCI هشدار داد که در صورت «وقت‌کشی» یا امتناع از «پیوستن به چشم‌انداز در نظرگرفته شده از سوی کشورش برای لبنان»، مقامات لبنانی نباید انتظار «مشارکت» واشنگتن را داشته باشند.
این «چشم‌انداز»، علاوه بر خلع سلاح حزب‌الله که باید «در اسرع وقت» صورت گیرد، شامل احترام به توافق توقف درگیری‌ها با اسرائیل (منعقد شده در نوامبر ۲۰۲۴) و پایان دادن به «فساد نهادینه شده» در این کشور است.
ژوزف عون، رئیس جمهوری و نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان این گفتگوها را «مثبت» ارزیابی کردند. مقامات لبنانی نگران بودند که خانم اورتگاس اولتیماتومی تعیین کند یا موضوع عادی‌سازی روابط با اسرائیل را که در این کشور بسیار مسئله ساز است به پیش بکشد، که البته در نهایت صحبتی از این دو موضوع به میان نیامد.
سیاست اسرائیل در قبال لبنان «زیر سوال نرفت»
یک منبع آگاه می‌گوید: «اگرچه فضا در این گفتگوها بهتر از حد انتظار بود، اما بیروت هیچ قولی از خانم اورتگاس مبنی بر توقف حملات اسرائیل، دست‌کم به مراکز شهری، دریافت نکرد.»
این فرستاده آمریکایی زمانی که اسرائیل ۲۸ مارس گذشته در پاسخ به شلیک دو راکت (که گفته می‌شد از سوی حزب‌الله شلیک شده اما این گروه مسئولیت آن پذیرفته نپذیرفت) حومه جنوبی بیروت را (برای اولین بار پس از آتش‌بس) بمباران کرد، سرسختانه از دولت اسرائیل دفاع کرده بود.
ارتش اسرائیل اوایل آوریل با انجام ترورهای هدفمند در ساعات پایانی نیمه شب، تنش‌ها را یک درجه افزایش داد؛ این ترورها از طریق حملات هوایی به مناطق مسکونی، ابتدا در حومه بیروت علیه یکی از مسئولان حزب‌الله و سپس در صیدا (شهری در جنوب و دور از مرز اسرائیل) علیه یکی از فرماندهان نظامی حماس صورت گرفت.
این حملات، بیم از شروع مجدد یک چرخه خشونت تازه را دوباره زنده کرده است. چنین حملاتی آشکار کننده آسیب‌پذیری لبنان است و روند مثبتی را که با انتخاب رئیس‌جمهور و تشکیل دولت اصلاح‌طلب در اوایل سال ۲۰۲۵ ایجاد شده بود، تضعیف می‌کند.
منبع نزدیک به دولت لبنان به خبرنگار نشریه فرانسوی لوموند گفت: «هیچ نشانه‌ای دال بر زیر سوال بردن سیاست اسرائیل در قبال لبنان از سوی آمریکا وجود ندارد.»
اسرائیل چندین بار در طول هفته به حملات خود در جنوب لبنان ادامه می‌دهد؛ حملاتی که بنا به ادعای نظامیان اسرائیلی مواضع یا اعضای حزب‌الله را هدف قرار می‌دهد.
بیروت نگران است که اشغال پنج تپه، بخشی از خاک این کشور در منطقه مرزی با اسرائيل، به امری دائمی تبدیل شود.
توافق ترک مخاصمه، پیمانی که بیش از آنکه ضامن آتش‌بس واقعی باشد، به کاهش تنش انجامیده است، عمدتاً شامل مفاد قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل متحد است که در پایان جنگ سال ۲۰۰۶ اسرائیل با حزب‌الله به تصویب رسید.
این قطعنامه، حضور شبه‌نظامیان و نیروهای خارجی را در جنوب رودخانه لیتانی منع می‌کند؛ جایی که تنها نیروی چندملیتی سازمان ملل (یونیفل) و ارتش لبنان مجاز به حضور هستند.
این سند همچنین خواستار اجرای قطعنامه ۱۵۵۹ (مصوب ۲۰۰۴) است که بر خلع سلاح تمامی گروه‌های مسلح غیردولتی و در نتیجه حزب‌الله تاکید دارد.
در گزارش لوموند همچنین به این نکته اشاره شده که به نظر می‌رسد آمریکا و اسرائیل بسیار مصمم هستند تا از طریق فشار، گروه شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در لبنان را برچینند.
انزوای فزاینده حزب‌الله
پاریس از رویکردی تدریجی برای برچیدن نیروی شبه‌نظامی حزب‌الله یا دست کم خلع سلاح کامل این نیرو دفاع می‌کند، زیرا اعتقاد دارد رویکرد قهری، می‌تواند نسخه‌ای برای فروپاشی داخلی لبنان تلقی شود.
ژوزف عون، رئیس‌جمهوری لبنان در سخنرانی مراسم تحلیف خود با اشاره‌ای تلویحی به سلاح‌های در اختیار حزب‌الله، بر اراده کشورش مبنی بر لزوم انحصار سلاح در دست دولت تأکید کرده بود.
او اخیراً ضمن ارزیابی مثبت از همکاری حزب‌الله در جنوب، از گفتگو برای تحویل زرادخانه این گروه در سایر نقاط کشور حمایت کرده است. حال آنکه این گروه شیعی، علی‌رغم انزوای فزاینده در داخل کشور، همچنان به طور صریح و آشکار با خلع سلاح کامل خود مخالفت می‌کند.
خلدون الشریف، تحلیلگر سیاسی هشدار می‌دهد: «اینکه دولت دوباره انحصار سلاح را به دست آورد، یک ضرورت است. اما دستیابی به آن با فشار ممکن نیست و حملاتی که اسرائیل در لبنان انجام می‌دهد، غیرقابل دفاع هستند. فشار بیش از حد بر لبنان، خطر بی‌ثباتی و ناآرامی‌های داخلی و همچنین تجزیه ارتش را به دنبال دارد... ارتش نمی‌تواند بدون یک تصمیم سیاسی که حاصل گفتگویی لازم و ضروری باشد، حزب‌الله را خلع سلاح کند. لبنان باید دستور کاری برای این گفتگو و به منظور خلع سلاح حزب‌الله داشته باشد.»
ماکرون هرگونه نقش حماس در غزه پس از جنگ را رد کرد
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز دوشنبه در سخنانی تاکید کرد که گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس پس از پایان جنگ جاری با اسرائیل، نباید هیچ نقشی در اداره نوار غزه داشته باشد.
آقای ماکرون که به قاهره سفر کرده همچنین گفت که قویاً با هرگونه جابجایی و کوچ اجباری فلسطینیان مخالف است و از طرح بازسازی غزه مورد تأیید اتحادیه عرب در تقابل با پیشنهاد آمریکا برای انتقال ساکنان این منطقه جنگ‌زده به مکانی دیگر، حمایت می‌کند.
رئیس جمهوری فرانسه در کنفرانس خبری مشترک با عبدالفتاح سیسی، همتای مصری خود در قاره از «اقدام حیاتی» دولت مصر برای کار روی این طرح تمجید کرد و گفت طرح یاد شده «مسیر واقع‌بینانه‌ای برای بازسازی غزه ارائه می‌دهد و همچنین باید راه را برای حکمرانی جدید فلسطینی» در این منطقه هموار سازد.
امانوئل ماکرون در این خصوص تاکید کرد که حکمرانی غزه پس از جنگ باید «توسط تشکیلات خودگردان فلسطینی» رهبری و هدایت شود.
آقای ماکرون گفت: «حماس نباید هیچ نقشی در این حکمرانی داشته باشد و دیگر نباید تهدیدی برای اسرائیل محسوب شود.»
اسرائیل متعهد به نابودی حماس شده است و پس از حمله بی‌سابقه این گروه شبه نظامی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به آغاز جنگ (که اکنون در نوزدهمین ماه خود قرار دارد) شد، هرگونه نقش آتی این گروه اسلام‌گرا در نوار غزه را قویاً رد می‌کند.
جنبش مقاومت اسلامی فلسطینی، حماس که تحت حمایت ایران قرار دارد و از سال ۲۰۰۷ بر غزه حکومت می‌کند، اخیراً نشانه‌هایی از تمایل برای واگذاری قدرت در این منطقه بروز داده است.
اسرائیل پس از یک آتش‌بس دو ماهه، بمباران شدید سراسر نوار غزه و عملیات زمینی را از سر گرفته است؛ حملات تازه ارتش اسرائيل به غزه طبق اعلام وزارت بهداشت این منطقه، از ۱۸ مارس تاکنون دست‌کم ۱۳۹۱ کشته به جا گذاشته است.
رئيس جمهوری فرانسه در این سفر همچنین ضمن هشدار نسب به وخامت چشمگیر اوضاع میدانی پس از این حملات، یادآور شد که کشورش به همراه مصر «ازسرگیری حملات اسرائیل به غزه را محکوم می‌کنند.»
ماکرون و سیسی هر دو همچنین از «بازگشت فوری» به آتش‌بس و ازسرگیری دسترسی کمک‌ها به غزه که اسرائیل اندکی پیش از آغاز مجدد حملات آن را مسدود کرده بود، حمایت کردند.
ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، نیز روز دوشنبه برای شرکت در نشستی با موضوع جنگ و تلاش‌های بشردوستانه برای کاهش رنج حدود ۲.۴ میلیون نفر ساکن غزه، در قاهره به امانوئل ماکرون و عبدالفتاح سیسی پیوست.
وی در بدو ورود بر لزوم «صلح عادلانه و جامع مبتنی بر راه حل دو کشوری» که به تشکیل یک کشور فلسطینی در کنار اسرائیل اشاره دارد، تأکید کرد.