ژوزف عون، رئیس‌جمهور جدید لبنان و فرمانده پیشین ارتش این کشور، شخصیتی کم‌حاشیه است. کسانی که او را می‌شناسند، می‌گویند او جدی و مهربان است و از وابستگی به هر حزبی یا حتی از بیان دیدگاه‌های سیاسی پرهیز می‌کند؛ ویژگی‌ای نادر در نظام سیاسی لبنان که پر از اختلاف و زد و بند است.
آگهی
بلال صعب، یک مقام سابق پنتاگون که اکنون مدیر ارشد شرکت مشاوره ترندز آمریکاست، به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید که اغلب هنگام نظارت بر همکاری‌های امنیتی واشنگتن در خاورمیانه با عون ملاقات داشته است. او عون را «مردی بسیار مهربان، دلسوز و گرم» توصیف می‌کند که از بحث‌های سیاسی «مثل طاعون» اجتناب می‌کرد.
او گفت: «عون به واقع شدیدا غیرحزبی بود و حتی علاقه‌ای به سخنرانی یا حضور در رسانه‌ها نداشت. او فقط می‌خواست وظایفش را انجام دهد و تنها وظیفه‌اش فرماندهی ارتش لبنان بود.»
این ویژگی‌ها شاید عون را به گزینه‌ای عجیب برای ریاست‌جمهوری لبنان تبدیل کند. اما صعب معتقد است این ویژگی‌ها می‌تواند برای کشوری که در آن رهبران تازه‌وارد معمولاً خواستار امتیازات خاصی برای حامیانشان هستند، یک امتیاز باشد.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
او گفت: «عون به دنبال سهم‌خواهی سیاسی نخواهد بود، چیزی که معمولاً هر رئیس‌جمهور دیگری انجام می‌دهد.»
ژوزف عون روز پنجشنبه به عنوان رئیس جمهوری جدید لبنان برگزیده شد، انتخابی که به بیش از دو سال خلأ در این پست پایان داد.
از ژوزف عون چه می‌دانیم؟
عون ۶۱ ساله اهل عیشیه، روستایی مسیحی‌نشین در استان جزین در جنوب لبنان است. او در سال ۱۹۸۳، در طول جنگ داخلی ۱۵ ساله لبنان، به عنوان دانشجوی افسری به ارتش پیوست. ژنرال بازنشسته جرج نادر که به همراه عون در ارتش خدمت کرده است، او را فردی خونسرد در شرایط سخت توصیف می‌کند.
آن‌ها در سال ۱۹۹۰ در نبرد ادما در قالب ارتش لبنان و در یک رویارویی شدید با شبه‌نظامیان موسوم «نیروهای لبنانی» که در مراحل پایانی جنگ روی داد، شرکت داشتند. نادر این نبرد را یکی از دشوارترین تجربیات حرفه‌ای خود دانست.
او گفت: «خون و خونریزی بسیار زیاد بود و یادم می‌آید که ژوزف کاملاً خونسرد و متمرکز بود.»
عون فرماندهی تیپ نهم پیاده‌نظام ارتش لبنان را بر عهده داشت تا اینکه در مارس ۲۰۱۷ به عنوان فرمانده ارتش منصوب شد.
او در دوران فرماندهی‌اش، بر مداخله ارتش در مجموعه‌ای از بحران‌ها نظارت داشت، از جمله در نبردی برای بیرون راندن شبه‌نظامیان اسلام‌گرا از گروه داعش و هیات تحریر شام که در آن زمان در شرق لبنان نزدیک مرز سوریه فعالیت می‌کردند. ارتش در این نبرد با هماهنگی گروه شبه‌نظامی حزب‌الله جنگید.
هیات تحریر شام در شکل فعلی خود اخیراً حمله‌ای برق‌آسا انجام داد که باعث سقوط بشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه در ماه گذشته شد و اکنون عملا به حزب حاکم در سوریه تبدیل شده است.
ارتش لبنان با چالش‌های دیگری نیز مواجه شد، از جمله تقابل با اعتراضات گسترده ضد دولتی در سال ۲۰۱۹، انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ و درگیری ۱۴ ماهه بین اسرائیل و حزب‌الله که با توافق آتش‌بس در نوامبر پایان یافت.
ارتش لبنان در جنگ اسرائیل و حزب‌الله عمدتاً در حاشیه ماند و تنها چند بار در واکنش به حملات اسرائیل علیه مواضع ارتش، آتش گشود. ده‌ها سرباز لبنانی در حملات هوایی و گلوله‌باران کشته شدند.
ارتش همچنین زمانی که ارزش پول لبنان از سال ۲۰۱۹ شروع به سقوط کرد و حقوق ماهانه سرباز به کمتر از ۱۰۰ دلار کاهش یافت، ضربه بزرگی خورد.
در یک اظهار نظر سیاسی نادر، عون در سخنرانی‌ای در ژوئن ۲۰۲۱، رهبری کشور را به دلیل عدم اقدام در این موضوع مورد انتقاد قرار داد. او گفت: «منتظر چه هستید؟ برنامه شما چیست؟ ما بارها درباره خطرات این وضعیت هشدار داده‌ایم.» کار به جایی رسیده که در مقطعی، ایالات متحده و قطر حقوق سربازان لبنان را تأمین مالی کردند.
اد گابریل، رئیس گروه مأموریت آمریکا در لبنان، یک سازمان غیرانتفاعی که هدفش تقویت روابط ایالات متحده و لبنان است، گفت که حدود هفت سال پیش، زمانی که عون فرماندهی نیروهای مسلح را بر عهده گرفت، با او ملاقات کرده و «بلافاصله» متوجه شده که او «بهترین کسی است که ما با او کار کرده‌ایم.»
«صریح و صادق»
او عون را «فردی بسیار صریح و صادق» توصیف کرد و گفت که او رهبری است که با سخت‌کوشی خود الهام‌بخش وفاداری است. گابریل گفت که این ویژگی‌ها به عون کمک کرده تا در جریان بحران اقتصادی که طی آن بسیاری از سربازان از سر تنگدستی به شغل دوم روی آوردند، از موج فرارها جلوگیری کند.
گابریل، ژورف عون را از نظر شخصی فردی فروتن و عمیقاً مذهبی توصیف کرد. عون مانند همه روسأی جمهور لبنان و فرماندهان ارتش در سیستم تقسیم قدرت فرقه‌ای لبنان، مسیحی مارونی است.
گابریل گفت: «ایمان عمیق عون واقعاً زمینه‌ساز ارزش‌ها و اخلاق اوست.»
در زادگاه عون، مردم پس از انتخاب او به جشن و پایکوبی پرداخته و آتش‌بازی کردند، در خیابان‌ها رقصیدند و شیرینی و ویسکی پخش کردند.
کلر عون، یکی از کسانی که در حال جشن گرفتن بود، به خبرنگار خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «ما در حال حاضر در زمانه بسیار سختی زندگی می‌کنیم و او شخص مناسبی برای این دوره چالش‌برانگیز است. خداوند او را هدایت و حمایت کند و امیدواریم این ملت را برای ما بازسازی کند.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
مخالفت‌ها
اما انتخاب عون حتی در میان مسیحیان همفکر بدون جنجال و مخالفت هم نبود. یکی از تأثیرگذارترین احزاب مسیحی کشور، یعنی جنبش میهنی آزاد به رهبری میشل عون، رئیس‌جمهور پیشین که با رئیس‌جمهور کنونی هم نسبتی ندارد، با نامزدی او مخالفت کرد. حزب نیروهای لبنانی نیز تنها شب قبل از انتخابات حمایت خود را از او اعلام کرد.
برخی استدلال کرده‌اند که انتخاب ژوزف عون خلاف قانون بوده است. قانون اساسی لبنان فرمانده ارتش را از نامزدی برای ریاست‌جمهوری منع می‌کند، هرچند این ممنوعیت چندین بار لغو شده است. برخی از قانون‌گذاران نیز از انجام دوباره این کار، یعنی استثنا قائل شدن، راضی نبودند.
آیا همچون حزب الله که سرسپرده ایران است، عون هم مهره آمریکاست؟
برخی در لبنان انتخاب عون را نتیجه فشارهای خارجی، به‌ویژه از سوی ایالات متحده و عربستان سعودی و کمتر نتیجه توافق داخلی دانسته‌اند. جنگ حزب‌الله با اسرائیل این گروه شبه‌نظامی را از نظر سیاسی و نظامی تضعیف کرد و لبنان را نیازمند کمک بین‌المللی برای بازسازی ساخت؛ امری که به گفته تحلیلگران، راه را برای انتخاب عون هموار کرد.
حلیمه کاکور، قانون‌گذار مستقل، روز پنجشنبه در جلسه پارلمان لبنان گفت: «ما نمی‌توانیم نقض قانون اساسی را توجیه کنیم»، حتی اگر سابقه‌ای از این کار وجود داشته باشد. او در انتقاد از کشورهای حامی عون و خطاب به دیپلمات‌های غربی و عرب حاضر در جلسه گفت: «هیچ‌کس نباید در امور داخلی ما دخالت کند.»
صعب، تحلیلگر سیاسی، گفت که توصیف عون به عنوان دست‌نشانده واشنگتن ناعادلانه است، اگرچه اذعان کرد که هیچ رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیری در لبنان کاملاً از تأثیرات خارجی مستقل نیست.
او گفت: «کل کشور به شدت نفوذپذیر و آسیب‌پذیر و در اختیار قدرت‌های بین‌المللی است. اما اگر بخواهید او (ژوزف عون) را با رهبری حزب‌الله که کاملاً تابع منافع ایران است مقایسه کنید، نه، او چنین فردی در برابر آمریکایی‌ها نیست.»