قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۶ برای پایان دادن به جنگی میان اسرائیل و حزبالله به تصویب رسید که در آن حدود ۱۲۰۰ لبنانی، عمدتا غیرنظامی و حداکثر ۱۶۰ اسرائيلی، عمدتا سرباز کشته شدند.
آگهی
ایالات متحده آمریکا می‌گوید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که به جنگ اسرائیل با حزبالله در سال ۲۰۰۶ پایان داد، می‌تواند مبنای آتش‌بس جدیدی میان دو طرف باشد اگر چه لازم است بسیار بهتر از قبل اجرا شود.
این قطعنامه که ۱۷۰۱ نام دارد از چه ویژگی‌هایی برخوردار است و در اجرا با چه مشکلاتی مواجه شده است؟
متن قطعنامه چه می‌گوید؟
قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا سال ۲۰۰۶ برای پایان دادن به جنگی میان اسرائیل و حزبالله به تصویب رسید که در آن حدود ۱۲۰۰ لبنانی، عمدتا غیرنظامی و حداکثر ۱۶۰ اسرائيلی، عمدتا سرباز کشته شدند.
متن این قطعنامه خواستار استقرار تنها نیروهای مسلح لبنان (و نه شبه‌نظامیان حزبالله) به همراه نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد موسوم به یونیفیل در مناطق جنوب رودخانه لیتانی در نزدیکی مرز اسرائیل است.
قطعنامه ۱۷۰۱ همچنین شامل مفاد دیگری با هدف بازگرداندن حاکمیت لبنان بر خاک این سرزمین است که تحقق آن حزبالله را ملزم به تسلیم سلاح‌های خود می‌کند.
حزبالله تنها گروهی در لبنان است که پس از جنگ داخلی در این کشور طی سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ از خلع سلاح خودداری کرد.
به گزارش فرانس‌پرس، اعتقاد عمومی بر این باور است که زرادخانه حزبالله در کل بسیار بزرگ‌تر و مجهز‌تر از زرادخانه ارتش لبنان است.
خط آبی چیست؟
نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد پس از حمله اسرائیل به خاک لبنان در سال ۱۹۷۸ در مرز جنوبی این کشور مستقر شدند.
نیروهای صلح‌بان یونیفیل از سال ۲۰۰۶ ماموریت یافتند تا با حضور دائم در این منطقه نسبت به رعایت قطعنامه ۱۷۰۱ اطمینان حاصل کنند.
آنها ۱۲۰ کیلومتر (۷۵ مایل) خط آبی را که توسط سازمان ملل متحد پس از عقب‌نشینی اسرائیل از جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ مشخص شده بود، زیر نظر دارند.
به موجب قطعنامه ۱۷۰۱، اسرائیل و لبنان ملزم هستند در صورت آنکه قصد انجام هر گونه فعالیتی در نزدیکی خط آبی را داشته باشند، از قبل یونیفیل را در جریان بگذارند.
بر اساس آنچه هیئت مأمور سازمان ملل بر آن تاکید دارد، «هر گونه عبور غیرمجاز از خط آبی از طریق زمین یا هوا از سوی هر طرف، نقض قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت قلمداد می‌شود.»
تاکنون چه روی داده است؟
در حالی که حزبالله باید نیروهای خود را از مناطق جنوب رودخانه لیتانی در لبنان خارج می‌کرد، شبه‌نظامیان این گروه همچنان در این منطقه حساس که از دیرباز پایگاه اصلی آنها به شمار می‌رود، باقی مانده‌اند.
کارشناسان می‌گویند که حزبالله همچنین شبکه‌ای از تونل‌ها را در منطقه‌ای تپه‌خیز احداث و حفظ کرده است؛ این در حالیست که درگیری های پراکنده‌ای میان دو طرق در طول سال ها رخ داده است.
سازمان ملل متحد سال ۲۰۲۰ از لبنان خواست تا به تونل‌های زیر خط آبی دسترسی پیدا کند، اما به نیروهای حافظ صلح هرگز اجازه دسترسی داده نشد.
حزبالله پس از حمله حماس در ۷ اکتبر سال گذشته به حمایت از متحدان فلسطینی خود برخاست و دست به حملات پراکنده و نه چندان شدیدی به سوی مناطق شمالی اسرائيل زد.
ارتش اسرائیل به این حملات پاسخ داد و بدین ترتیب تبادل آتش تقریباً روزانه میان دو طرف سبب شد تا ده‌ها هزار نفر از ساکنان نزدیک به مرز دو کشور مجبور به ترک خانه‌های خود شوند.
پس از نزدیک به یک سال از سپری شدن جنگ در غزه، اسرائیل تمرکز خود را بیشتر به مرزهای لبنان معطوف کرد و متعهد شد تا زمانی که ساکنان مناطق شمالی در امنیت کامل به خانه‌های خود بازگردند، به جنگ با حزبالله ادامه خواهد داد.
حملات اسرائيل در این راستا با عملیات هوایی گسترده علیه پایگاه‌های حزبالله در اطراف لبنان و سپس ورود نیروهای پیاده‌نظام به مناطق مرزی در جنوب لبنان ادامه یافت.
جنگ اسرائیل و حزبالله همچنین یونیفیل (نیروهای موقت سازمان ملل در لبنان) را به خط مقدم کشانده است.
صلح‌بانان سازمان ملل متحد اسرائیل را متهم کرده‌اند که «عمدا» یکی از برج‌های دیده‌بانی و یک حصار امنیتی این نیرو در مرحین واقع در جنوب لبنان را تخریب کرده است.
آنها همچنین ارتش اسرائیل را متهم کرده‌اند که به عمد و به دفعات به سوی مواضع و محل استقرار نیروهای یونیفیل آتش گشوده است.
آمریکا و لبنان در خصوص قطعنامه ۱۷۰۱ چه می‌گویند؟
آموس هوخشتاین، فرستاده ایالات متحده که روز دوشنبه برای گفتگو با مقامات لبنانی به بیروت سفر کرد مبنای آتش‌بس میان اسرائیل و حزبالله را قطعنامه سال ۲۰۰۶ سازمان ملل می‌داند و تاکید دارد که باید به صورت کامل اجرا شود.
فرستاده کاخ سفید در اولین سفر خود به بیروت پس از زمان آغاز جنگ گفت: «تعهدی که ما داریم بر این است که این درگیری را بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل حل کنیم؛ این همان چیزی است که باید به دنبال آن باشیم.»
وی افزود: قطعنامه ۱۷۰۱ در پایان دادن به جنگ در سال ۲۰۰۶ موفق عمل کرد، اما باید صادق باشیم که هیچ کس برای اجرای کامل آن کاری انجام نداد و اینکه صرف تعهد هر دو طرف به قطعنامه کافی نیست.
وی پس از دیدار با نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان که متحد حزب الله به شمار می‌رود در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «باید اقداماتی انجام دهیم که اطمینان حاصل شود این طرح برای همه اجرا خواهد شد.»
در همین حال، نخست‌وزیر موقت لبنان نیز گفته است که اجرای این قطعنامه تقریباً ۲۰ ساله همچنان بهترین راه برای پایان دادن به جنگ اسرائیل و حزبالله است.
نجیب میقاتی، با این حال با اشاره به اظهارات محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس ایران در سفر به کشورش، ضمن رد «مداخله آشکار» جمهوری اسلامی در امور لبنان تاکید کرد که مذاکره در خصوص اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل تنها در اختیارات دولت لبنان است.
آقای قالیباف دراین اظهارات که نخست وزیر لبنان آنرا مداخله‌جویانه خوانده از آمادگی تهران برای مذاکره با فرانسه جهت اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل در خصوص جنوب لبنان خبر داده بود.
نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت لبنان روز دوشنبه در دیدار با فرستاده آمریکا تصریح کرد که هیچ جایگزینی برای قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل متحد وجود ندارد؛ وی با این حال افزود که می‌توان برای اجرای آن به «تفاهم‌های جدیدی» دست یافت.