موضوع مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران یکی از مهم‌ترین مسائل این کشور در روزهای گذشته شده است. اهمیت این موضوع تا جایی است که یکی از اولویت‌های دولت چهاردهم ایران، «ساماندهی وضعیت مهاجرت اتباع خارجی» و «اخراج حداقل دو میلیون مهاجر غیرقانونی» تا پایان سال است.
آگهیاز همین رو کامران پولادی، عضو کمیسیون شورا‌های مجلس ایران درباره آخرین اقدامات دولت و مجلس این کشور برای ساماندهی اتباع خارجی گفت که همه مدیران کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی مراکز استان‌ها موظف شده‌اند فهرستی از میزان نیازشان برای مشاغلی که اتباع خارجی می‌توانند در آن‌ها مشغول باشند را احصا کرده و به این کمیسیون ارائه کنند.
اگرچه این نماینده مجلس ایران از واژه «اتباع خارجی» استفاده کرده است اما بسیاری از ناظران مسائل ایران بر این نظرند که منظور از این واژه، مهاجران افغانستانی است.
تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران نشان می‌دهد که مهاجران افغان نقش موثری در اقتصاد ایران در پنجاه سال گذشته داشته‌اند. آن‌ها در این سال‌ها بیشتر مشاغل سخت و زیان‌بار در بخش‌های مسکن، کشاورزی و جمع‌آوری زباله را با حداقل دستمزد برعهده داشته‌اند. همچنین این داده‌ها حکایت از آن دارد که ایرانی‌ها حاضر به انتخاب عمده مشاغلی که مهاجران افغان در ایران انجام می‌دهند، نیستند.
از همین رو این احتمال وجود دارد که خروج مهاجران افغان از بازار کار ایران، بحران اقتصادی در این کشور را تشدید کند.
با وجود این، پر شدن فرصت‌های شغلی برای شهروندان ایران با توجه به حضور مهاجران افغان در این کشور یکی از انتقادهای مطرح شده در این روزها است.
حضور جوانان تحصیلکرده افغان در ایران و تمایل کارفرمایان ایرانی برای استخدام این نیروی مهاجر با دستمزد کمتر باعث شده است تا در بخش‌هایی این تصور ایجاد شود که فرصت اشتغال برای نیروهای بومی ار دست رفته است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
بنابراین طرح‌هایی مانند «تقویت» مرزهای شرقی ایران و کنترل بیشتر و همچنین «نظم و ترتیب دادن به وضعیت مهاجران قانونی» را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد. البته این اقدام‌ها در حالی در حال انجام است که شاهد افزایش حساسیت‌ها نسبت به مهاجران افغان در میان بخش کوچکی از ایرانی‌ها در ماه‌های گذشته هستیم که در برخی موارد به تنش نیز کشیده شده است.
پیشتر قاسم رضایی، جانشین فرماندهی نیروی انتظامی ایران از برنامه‌های پلیس این کشور برای مقابله با اتباع خارجی غیرمجاز در ایران خبر داده و گفته است که هیچ کشوری مانند ایران اتباع غیرمجاز ندارد.
برخی از صاحب‌نظران سیاسی و اجتماعی بر این نظرند که مهاجران افغانستانی مشکل ایران نیستند و تأکید بر لزوم اخراج آن‌ها نتیجه‌ای جز مهاجرستیزی نخواهد داشت.
در هر حال مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران در حالی به پایان پنجمین دهه خود نزدیک می‌شود که مهاجران افغان همچنان با محرومیت‌های اجتماعی مواجه هستند. آن‌ها در این سال‌ها از حقوقی مانند درمان، آموزش، مالکیت و ازدواج به شکلی محروم بوده‌اند.