با تهاجم روسیه به اوکراین در حاشیه اروپای شرقی، یگان‌های ارتش در کشورهای منطقه با چالش کمبود نیرو و ناتوانی در رسیدن به آمادگی رزمی مواجه شده‌اند، چیزی که خطر بالقوه مسکو برای منطقه را دو چندان می‌کند.
آگهیمانند بسیاری از کشورهایی که روزگاری بخشی از شوروی پیشین بودند و اکنون به ناتو پیوسته‌اند، کشورهای اروپای شرقی در تلاشند تا جوانان را به استخدام در ارتش تشویق کنند، به ویژه آن که پس از یورش همه‌جانبه روسیه به اوکراین، خطر حمله این کشور به باقی کشورهای منطقه نیز افزایش یافته است.
جمهوری چک یکی از این کشورهاست که از سال‌ها پیش میزان استخدام نیروی نظامی در آن افت کرده و اکنون برای حفظ سطح نیروهای ارتش خود تلاش می‌کند.
خبرگزاری رویترز روز جمعه ۹ اوت (۱۹ مرداد) گزارشی منتشر کرده از حدود ۸۰ دانش‌آموز دبیرستانی چک که تصمیم گرفتند بخشی از تعطیلات تابستانی خود را صرف شرکت در یک برنامه آموزش رزمی چهار هفته‌ای کنند که در یک منطقه نظامی بسته در ۹۴ کیلومتری غرب پایتخت پراگ برگزار می‌شود.
اما ژنرال کارل رهکا، فرمانده نیروهای مسلح چک، برنامه آموزشی فعلی را ناپایدار خوانده است.
او به رویترز گفت در این برنامه آموزشی که توسط تیپ ۴ استقرار سریع اجرا می‌شود، طعم اولیه زندگی نظامی را به دانش‌آموزان می‌دهد. تیپ ۴ یک واحد ارتش چک است که به دلیل کمبود سرباز تنها با ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کند.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
رهکا گفت: «ما می‌خواهیم در آینده از هرگونه تهاجم احتمالی از سوی هر دشمنی، جلوگیری کنیم. اما اگر برای کمبود منابع انسانی در ارتش کاری نکنیم، ممکن است نتوانیم وضعیت صلح خود را حفظ و حمله دشمن احتمالی را مهار کنیم.»
در سال ۲۰۲۱، چک‌ها به ۵۶ درصد از اهداف استخدامی خود در ارتش رسیدند، آماری که بر اساس آخرین داده‌های ارتش، به ۸۵ درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت.
چک‌ها در این بحران تنها نیستند. کشورهای سراسر منطقه اروپای شرقی به ویژه لهستان، مجارستان، رومانی و اسلواکی که همگی با اوکراین مرز مشترک دارند، برای ثبت نام سربازان جدید و نگه داشتن سربازان با تجربه تلاش فراوانی کرده‌اند.
رهکا گفت: «ما بدون مردم نمی‌توانیم کاری انجام دهیم، اگر تجهیزات را مدرن کنیم و افراد شایسته و افراد با انگیزه کافی نداشته باشیم، آن همه پول هدر می‌رود.»
مشکل در سطح اروپا
کشورهای اروپای غربی در ناتو با چالش‌های مشابهی روبرو هستند. در ماه ژوئیه رویترز گزارش داد که ناتو به ۳۵ تا ۵۰ تیپ دیگر نیاز دارد تا به طور کامل برنامه‌های جدید خود را برای دفاع در برابر هرگونه حمله از جانب روسیه به قلمرو این پیمان، محقق کند.
اما این موضوع برای کشورهای اروپای شرقی که چهار دهه تحت تسلط شوروی بوده‌اند و مدت‌هاست در مورد تهدید قلطعانه‌تر روسیه تحت ریاست ولادیمیر پوتین هشدار داده‌اند، فوریت بیشتری دارد.
توماس کوپچنی، معاون وزیر دفاع سابق چک و نماینده پراگ در امور بازسازی اوکراین، به رویترز گفت: «ما احتمال تجاوز روسیه به خودمان ظرف چند سال آینده را صفر نمی‌دانیم. بنابراین در صورت حمله روسیه، باید بدانیم که روی چه تعداد معینی از سربازان و توانایی‌هایمان حساب کنیم.»
دولت‌ها در اروپای شرقی به تبلیغات اینترنتی روی آورده‌اند، پاداش‌های سربازی را افزایش داده و ابتکاراتی را در نظر گرفته‌اند. یکی از این ابتکارات فرمان وزارت دفاع چک است که از یکم سپتامبر اجرایی می‌شود و شامل کاهش شرایط پزشکی برای سربازان حرفه‌ای، نیروهای ذخیره و نیروهای جدید است.
اما با توجه به پایین بودن نرخ بیکاری در سراسر اروپای شرقی، یک چالش بزرگ متقاعد کردن جوانان برای ثبت نام در ارتش با درآمدی کمتر از بخش خصوصی است.
آگهیسرلشکر کارول دیمانوفسکی، معاون اول ستاد کل نیروهای مسلح لهستان، به رویترز گفت: «ما چالش‌هایی داریم و یکی از آنها این واقعیت است که بازار کار در اینجا بسیار رقابتی است.»
نسل جدیدی از سربازان مورد نیاز است
در لهستان که بزرگ‌ترین کشور اروپای شرقی است، مقامات دولتی و نظامی می‌گویند که به هدف جذب نیرو، برای افزایش محدودیت‌های استخدام برنامه‌ریزی میکنند. اما منتقدان این پرسش را مطرح میکنند که آیا ایجاد ارتشی به استعداد ۳۰۰ هزار نفر هدفی واقع‌بینانه است یا نه.
لهستان همچنین به دنبال افزایش هزینه‌های دفاعی به حدود ۵ درصد تولید ناخالص داخلی است و اخیراً تبلیغات استخدامی موسوم به «تعطیلات با ارتش» را راه‌اندازی کرده که آموزش نظامی اولیه را برای شهروندان ۱۸ تا ۳۵ ساله در مدت ۲۸ روز ارائه می‌کند.
اما داده‌های وزارت دفاع لهستان نشان می‌دهد در حالی که بر اساس آخرین ارقام موجود، تعداد سربازان جذب شده افزایش یافته است، ۹ هزار سرباز حرفه‌ای در سال ۲۰۲۳ خدمت را ترک کرده‌اند، رقمی که رکورد محسوب می‌شود.
آگهیسرلشگر دیمانوفسکی می‌گوید که این یک «فرایند طبیعی» است، اما سرهنگ بوگدان سووا، رئیس اداره برنامه‌ریزی و استخدام ستاد کل نیروهای مسلح لهستان چنین توضیح داده که گروه قابل توجهی از نظامیان تنها چند سال پس از شروع خدمت، ارتش را ترک میکنند. سووا گفت: «ما در تلاش هستیم تا پیشنهادات جذاب‌تری را برای آنها آماده و مشوق‌های مالی جدیدی برایشان ایجاد کنیم.»
ارتش مجارستان آمار استخدام نیروی نظامی را هنوز به روز نکرده اما یک کارزار تبلیغات رسانه‌ای با استفاده از بیلبوردها و یک برنامه تلویزیونی با مضمون نظامی راه‌اندازی کرده که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۴ برای جذب سربازان جدید پخش شود.
به اینستاگرام یورونیو فارسی بپیوندید
در رومانی، داده‌های اخیر وزارت دفاع نشان داد که ۴۳ درصد از پست‌های افسری و ۲۳ درصد از پست‌های سربازان و سایر رده‌های حرفه‌ای خالی مانده و به همین دلیل دولت شروع به ثبت نام برای سربازی کرده است.
آگهیرومانی دارای چهار سامانه دفاع موشکی پاتریوت است اما تنها دو سامانه آن عملیاتی هستند. این کشور در حالی که تعدادی جت جنگنده اف-۱۶ خریداری کرده اما فاقد ظرفیت کافی برای استفاده از آنهاست زیرا نیاز به خلبان دارد.
یک منبع دفاعی به رویترز گفت: «باید بررسی شود که چه قوانینی باید تغییر کند، نه تنها در رومانی، بلکه در سایر کشورها، تا این افراد (سربازان در حال خدمت) برای باقی ماندن در ارتش انگیزه داشته باشند.»