ارمغان سوئد و فنلاند، جدیدترین اعضای ناتو برای «استراتژی قطب شمال» پنتاگون چیست؟

آگهی

در این سند که «استراتژی ملی ۲۰۲۴ برای منطقه قطب شمال» نام دارد، درباره همکاری فزاینده مسکو و پکن در این منطقه بویژه در پی تهاجم روسیه به اوکراین هشدار داده شده است.

انزوای روسیه در نتیجه حمله تمام عیار این کشور به اوکراین، این کشور را بطور فزاینده‌ای برای تامین مالی زیرساخت‌های صادرات انرژی خود از قطب شمال، به چین وابسته کرده است.

بیش از ۸۰ درصد از گاز طبیعی تولیدی روسیه و نزدیک به ۲۰ درصد از نفت تولیدی این کشور از قطب شمال تامین می‌شود و روسیه بطور فزاینده‌ای برای تامین مالی روند استخراج این منابع به چین وابسته شده است.

این سند با اشاره به تقویت همکاری‌های روسیه و چین در این منطقه، بر این موضوع تاکید دارد که جدیدترین اعضای ناتو یعنی سوئد و فنلاند، هر دو در نزدیکی قطب شمال واقع هستند و تجربه گسترده‌ای در زمینه چگونگی فعالیت در این منطقه دارند. از جمله اینکه کشتی‌هایی می‌سازند تا بنادر خود را از توده یخ‌ها دور نگه دارند و به این ترتیب حرکت روان ناوگان کشتی‌ها را ممکن می‌کنند.

بر اساس این استراتژی، «متحدان ناتو در قطب شمال، دارای نیروهای نظامی بسیار توانمند و قابلیت همکاری بالایی هستند».

این سند ادامه می‌دهد که «گسترش ناتو، علاوه بر تقویت همکاری‌های دفاعی در شمال اروپا، فرصت‌های جدیدی را برای برنامه‌ریزی ترکیبی، اشتراک اطلاعات و انجام تمرین‌های مشترک ایجاد می‌کند و درنهایت منجر به گسترش همکاری‌های منطقه‌ای می‌شود».

کاتلین هیکس، معاون وزیر دفاع ایالات متحده نیز در مراسم رونمایی از این استراتژی به خبرنگاران گفت: «اقدام تاریخی پیوستن فنلاند و سوئد به ائتلاف ناتو، نه‌تنها باعث امن‌تر شدن این کشورها می‌شود بلکه ائتلاف ما را نیز از جمله در مناطق شمالی قوی‌تر می‌کند. ما به آموزش و تمرین در کنار یکدیگر، تقویت فعالیت‌های بازدارندگی و تعمیق همکاری و تضمین امنیت مشترک خود در قطب شمال ادامه خواهیم داد.»

یکی از دلایل اصلی افزایش تمایلات بین‌المللی به قطب شمال در سال‌های اخیر، گرم شدن زمین است که سرعت ذوب یخ‌ها را در این منطقه بطور قابل توجهی افزایش داده و باعث ایجاد خطوط دریایی و مسیرهای تجاری جدید و مفیدی شده که کشورهایی مانند روسیه از هم اکنون به بهره برداری از آنها چشم دوخته اند.

بر همین اساس نیز بیل بلر، وزیر دفاع کانادا در اجلاس سران ناتو گفته بود: «با تغییرات آب و هوایی، قطب شمال ما بسیار قابل دسترس‌تر می‌شود. ما تخمین می‌زنیم که اگر وضعیت به همین شیوه ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ میلادی اقیانوس منجمد شمالی به اصلی‌ترین نقطه ترانزیت بین اروپا و آسیا تبدیل شود. و هرچه دسترسی به این منطقه بیشتر شود، نگرانی‌های امنیتی مربوط به این منطقه نیز بیشتر می‌شود.»

شورای شمالگان

در حال حاضر ۸ کشور در این منطقه عضو «شورای شمالگان» هستند که عبارتند از کانادا، ایالات متحده و پنج متحد دیگر ناتو یعنی دانمارک، فنلاند، ایسلند، سوئد و نروژ؛ همچنین روسیه.

این شورا، یک مجمع بین‌المللی است که کشورها از آن برای حل اختلافاتشان در موضوعات مرتبط با قطب شمال استفاده می‌کنند.

تنها کشورهایی عضو این شورا هستند که دارای قلمروی در شمالگان باشند؛ با این وجود چین با طرح ادعاهایی مبنی بر اینکه «دولت نزدیک به قطب شمال» است، خواستار مداخله در موضوعات مرتبط با این منطقه شده است.

اگرچه این ادعا به‌سرعت از سوی وزارت خارجه ایالات متحده رد شد، اما چین همچنان علاقمند به دخالت در امور این منطقه و بهره گیری از فرصت‌های آن است.

پیمان ICE

با وجود افزایش دمای کره زمین، توده‌های یخ همچنان یکی از بزرگترین خطرات برای کشتی‌هایی است که از این منطقه عبور می کنند.

به همین دلیل در جریان نشست سران ناتو در اوایل ماه جاری، جو بایدن (رئیس جمهور آمریکا)، جاستین ترودو (نخست وزیر کانادا) و الکساندر استاب (رئیس جمهور فنلاند) یک توافقنامه راهبردی جدید به نام پیمان ICE امضا کردند تا در چهارچوب آن برای ساخت کشتی‌های عظیم یخ‌شکن جدید با یکدیگر همکاری کنند.

آگهی

هنوز جزئیات این پیمان فاش نشده است؛ با این وجود بر اساس کلیات آن قرار است دو کشور با تجربه عظیم در طراحی، ساخت و بهره برداری از یخ شکن‌ها (فنلاند و کانادا) در کنار ایالات متحده قرار بگیرند که اگرچه ناوگان یخ‌شکن چندان بزرگی ندارد اما می‌تواند یک پایگاه صنعتی بزرگ و بودجه‌ای قابل توجه برای تامین پروژه‌های کشتی سازی در اختیار اعضای این پیمان بگذارد.

ناوگان یخ‌شکن آمریکا توسط گارد ساحلی این کشور مدیریت می‌شود و فقط ۳ کشتی دارد. کانادا و فنلاند نیز هر دو بین ۶ تا ۱۰ یخ شکن دارند.

کانادا در حال افزایش سرمایه گذاری‌های روی ناوگان خود است و فنلاندی‌ها نیز به دلیل تولید اکثر کشتی‌های یخ شکن، در سراسر جهان مشهور هستند.