نه مسکو و نه کی‌یف اطلاعات به‌روزی در مورد کشته‌شدگان نظامی خود در جنگ را ارائه نمی‌دهند و به نوعی تلاش می‌کنند تا تلفات طرف مقابل را برجسته کنند. روسیه تنها کشته شدن حدود ۶ هزار سرباز خود را به طور رسمی تایید کرده است؛ در حالی که فعالان و روزنامه‌نگاران مستقل معتقدند که آمار واقعی طور دیگری است.
آگهیدو رسانه مستقل روسی به نام‌های «مدیازونا / Mediazona» و «مدوزا / Meduza»، در همکاری با یک متخصص امور داده‌ها از دانشگاه توبینگن آلمان، توانستند با استفاده از داده‌های دولتی روسیه به یکی از مرموزترین اسرار مسکو یعنی هزینه واقعی انسانی تهاجم این کشور به اوکراین پی ببرند.
به منظور انجام این کار، آنها بر یک مفهوم آماری به نام «فزونی مرگ و میر» که در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ هم بسیار متداول بود متکی بودند. آنها با تکیه بر سوابق اسناد ارث و میراث و همچنین داده‌های رسمی مرگ و میر، توانستند تعداد مردان زیر ۵۰ سالی که در بازه زمانی بین فوریه ۲۰۲۲ و مه ۲۰۲۳ فوت کرده‌اند را بررسی کنند و از آمار فزونی مرگومیر را از آن استخراج کنند.
بر اساس نخستین تحلیل مستقل آماری از کشته شدگان جنگ روسیه، نزدیک به ۵۰ هزار مرد روسی در جنگ اوکراین کشته شده‌اند.
مرگ‌های پنهان
هرگونه مستندسازی در مورد تعداد کشته‌شدگان جنگ به نوعی امتناع از دستورات تلقی شده و کسانی که این کار را انجام دهند با آزار و اذیت و اتهامات احتمالی کیفری روبرو می‌شوند.
علی‌رغم چنین چالش‌هایی، «مدیازونا» و «سرویس روسی بی‌بی‌سی» با همکاری شبکه‌ای از داوطلبان، از پست‌های رسانه‌های اجتماعی و عکس‌های گورستان‌های سرتاسر روسیه برای ایجاد یک پایگاه داده از کشته‌های تایید شده جنگ استفاده کرده‌اند. آنها تا هفتم ژوئیه (۱۶ تیر) ۲۷ هزار و ۴۲۳ سرباز روسی کشته شده را شناسایی کردند.
دیمیتری تِرِش‌چانین، سردبیر مدیازونا که به نظارت بر این تحقیقات کمک کرده است، اعلام کرد که «اینها فقط سربازانی هستند که ما آنها را به نام می‌شناسیم و مرگ آنها یک به یک توسط منابع متعدد تأیید شده است.» وی در توضیح افزود: «برآوردی که ما با همکاری مدوزا انجام دادیم به ما امکان می‌دهد مرگ‌های پنهان را هم در برآورد خود بگنجانیم، مرگ‌هایی که دولت روسیه بسیار وسواس‌آمیز و ناموفق تلاش می‌کند تا آنها را پنهان کند.»
برای دستیابی به آمار جامع‌تر، روزنامه نگاران مدیازونا و مدوزا به سراغ سوابق پرونده‌های ارث و میراث رفته و توانستند آنها را به دست آوردند. داده‌های آنها از ثبت ملی اسناد حاوی اطلاعاتی درباره بیش از ۱۱ میلیون نفر بود که بین سال‌های ۲۰۱۴ تا مه ۲۰۲۳ جان خود را از دست دادند.
بر اساس تجزیه و تحلیل آنها، در سال ۲۰۲۲ تعداد ۲۵ هزار پرونده ارث و میراث برای مردان ۱۵ تا ۴۹ ساله بیش از حد انتظار معمول تشکیل شده است؛ و تا ۲۷ ماه مه ۲۰۲۳، تعداد موارد فزونی مرگ‌و میر مردان تا ۴۷ هزار نفر افزایش یافت.
این فزونی مرگومیر تقریبا با ارزیابی منتشره کاخ سفید در ماه مه مبنی بر کشته شدن بیش از ۲۰ هزار سرباز روس از ماه دسامبر تا کنون مطابقت دارد، هرچند که این رقم کمتر از ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده و بریتانیا از تلفات کلی روسیه است.
در ماه فوریه، وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرده بود که که احتمالا حدود ۴۰ هزار تا ۶۰ هزار روس در این جنگ کشته شده‌اند. یک ارزیابی دیگر از سوی آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده، تعداد روس‌هایی که در سال اول جنگ در عملیات کشته شدند را بین ۳۵ هزار تا ۴۳ هزار نشان می‌دهد.
چه افرادی در این آمار نگنجیدند؟
روس‌هایی که مفقود شده‌اند اما رسما مرگ آنها تایید نشده است، و همچنین شهروندان اوکراینی که در واحدهای جمهوری‌های خودخوانده دونتسک و لوهانسک می‌جنگند، شامل این شمارش نمی‌شوند.
همچنین برخی ابهامات، به ویژه در مورد مرگ مردان مسن‌تر، همچنان باقی است. علاوه بر این، دانستن اینکه چند سرباز مفقودشده روسیه واقعا کشته شده‌اند دشوار است. اما این عوامل احتمالا تأثیر زیادی بر آمار کلی نخواهد داشت.
مدوزا یک رسانه مستقل روسی است که به مدت هشت سال است که در خارج از روسیه فعالیت می‌کند و دفتر مرکزی آن در شهر ریگا در کشور لتونی است. در آوریل ۲۰۲۱، مقامات روسی مدوزا را به عنوان «عامل خارجی» معرفی کردند و در ژانویه ۲۰۲۳، کرملین مدوزا را به عنوان یک «سازمان نامطلوب» غیرقانونی ممنوع کرد.
مسکو همچنین رسانه مستقل مدیازونا را «عامل خارجی» نامیده و وب سایت آن را پس از تهاجم گسترده روسیه به اوکراین مسدود کرده است.