رجب طیب اردوغان تاکنون چند بار در پی بمبگذاری روز ۱۳ نوامبر در استانبول، از حمله زمینی به شمال سوریه سخن گفته است تا به گفته وی به حضور گروههای کرد در مرز دو کشور پایان داده شود.
آگهینگرانی کردهای سوریه از احتمال حمله زمینی ترکیه به شمال این کشور طی هفتههای گذشته در پی حملات هوایی آنکارا به این مناطق افزایش یافته است.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه تاکنون چند بار در پی بمبگذاری روز ۱۳ نوامبر در استانبول، از حمله زمینی به شمال سوریه سخن گفته است تا به گفته وی به حضور گروههای کرد در مرز دو کشور پایان داده شود.
مقامات ترکیه حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) و «یگانهای مدافع خلق» در سوریه را مسئول این بمبگذاری معرفی کردهاند؛ این در حالی است که هر دو گروه این اتهام را رد کردهاند.
ترکیه در روز ۲۰ نوامبر در جریان چند حمله هوایی به شمال سوریه، دهها نفر از جمله شماری از غیرنظامیان، جنگجویان کرد و نیروهای دولتی سوریه را کشت.
دیدهبان حقوق بشر هشدار داده است که حملات هوایی ترکیه با آسیب زدن به امر برقرسانی، سوخترسانی و امدادرسانی باعث میشود تا بحران انسانی در شمال سوریه تشدید شود. سرگئی ورشینین، معاون وزیر خارجه روسیه چند روز پیش برای گفتگو درباره اوضاع سوریه به ترکیه سفر کرد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ترکیه به دنبال چیست؟
ترکیه حضور نیروهای کرد سوری در مرز دو کشور را تهدیدی برای خود میداند و از سال ۲۰۱۶ تاکنون سه عملیات عمده در شمال سوریه انجام داده است. ارتش ترکیه در جریان این عملیات کنترل بخشهای زیادی از شمال سوریه را در اختیار گرفت.
رجب طیب اردوغان امیدوار است تا بتواند به تدریج حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار آواره سوری را که در ترکیه به سر میبرند در شمال سوریه اسکان دهد. آنکارا در همین راستا واحدهایی برای اسکان آوارگان در شمال سوریه ساخته است.
این طرح میتواند واکنشی از طرف دولت ترکیه به افزایش نارضایتی در داخل این کشور از حضور آوارگان سوری باشد. از سوی دیگر در پیش بودن انتخابات در ترکیه نیز عاملی بیتاثیر به نظر نمیرسد.
واکنش نیروهای کرد چیست؟
گروههای کرد در حال اعمال فشار روی آمریکا و روسیه هستند تا مانع از حمله زمینی ارتش ترکیه به شمال سوریه شوند. هر دو کشور آمریکا و روسیه، در سوریه حضور نظامی دارند.
نیروهای کرد به طور خاص نگران هستند که کشورهای غربی این بار در ازای کسب نظر مساعد آنکارا برای عضویت فنلاند و سوئد در ناتو در قبال حمله نظامی آنکارا به شمال سوریه سکوت کنند. این در حالی است که نیروهای کرد از متحدان اصلی ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا علیه جنگجویان داعش بودند.
گروههای کرد همچنین اکنون وظیفه نگهداری از هزاران نفر از جنگجویان داعش و خانوادههایشان را برعهده دارند. نیروهای کرد به کشورهای غربی هشدار دادهاند که حمله نظامی ترکیه میتواند به تلاشها برای مقابله با داعش ضربه بزند.
مقامهای آمریکایی و مسئولان نیروهای کرد در شمال سوریه طی هفتههای گذشته اعلام کردند که به دنبال حملات هوایی ترکیه مجبور شدهاند تا گشتزنیهای مشترک خود در شمال سوریه را یا متوقف کنند و یا از سطح آن بکاهند؛ هرچند این گشتزنیها پس از حملات هوایی ترکیه بار دیگر به شکل سابق از سر گرفته شده است.
شورشیان سوری چه نقشی در شمال سوریه دارند؟
گروهی از شورشیان که به نام «ارتش ملی سوریه» شناخته میشود زمینهساز هرگونه حمله زمینی احتمالی از طرف آنکارا خواهند بود. این گروه، ائتلافی از مخالفان دولت سوریه و مورد حمایت ترکیه است که دهها هزار جنگجو دارد.
«ارتش ملی سوریه» در جریان حملات پیشین ترکیه به شمال سوریه متهم شده بود که رفتارهای قساوتآمیز زیادی علیه کردها مرتکب شده است. از این گروه در جریان حمله ترکیه به عفرین در سال ۲۰۱۸ به عنوان مسئول آواره شدن دهها هزار نفر یاد شد.
آگهییکی از مقامهای «ارتش ملی سوریه» به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که از طرف آنکارا از اظهارنظر درباره احتمال حمله زمینی ترکیه نهی شده است.
موضع دولت سوریه چیست؟
دولت بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه در جریان حملات پیشین ترکیه، با دخالت نظامی آنکارا مخالفت کرده بود. با این حال دمشق نیروهای کرد به ویژه «یگانهای مدافع خلق» را نیرویی جداییخواه و آلت دست آمریکا میداند.
این در حالی است که سوریه و ترکیه به دنبال بهبود روابط دوجانبه پس از ۱۱ سال تنش به دلیل حمایت آنکارا از شورشیان مخالف بشار اسد هستند. سیاست دولت سوریه طی هفتههای گذشته در قبال کشته شدن سربازان این کشور در حملات هوایی ترکیه سکوت نسبی بود.
آیا احتمال نقشآفرینی آمریکا وجود دارد؟
آمریکا حضور نظامی خود در سوریه را به حداقل رسانده است. این در حالی است که اتحاد واشنگتن با نیروهای کرد در جریان نبرد علیه داعش ناخرسندی ترکیه را به دنبال داشت.
آگهیایالات متحده در ابتدا در قبال حملات هوایی ترکیه به شمال سوریه واکنش تندی نشان نداد اما پس از آنکه در جریان یکی از این حملات جان نظامیان آمریکایی در معرض خطر قرار گرفت لحن واشنگتن تغییر کرد. آمریکا از اینکه حملات هوایی ترکیه میتواند منجر به توقف یا کاهش گشتزنیها علیه داعش بشود نیز ناراضی است.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که کشورش «قویا» با حمله زمینی ترکیه به شمال سوریه مخالف است.
یکی از مقامهای آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود، درباره نگرانی کردها پیرامون احتمال معامله واشنگتن با آنکارا بر سر عضویت فنلاند و سوئد در ناتو به آسوشیتدپرس گفته که موضع آمریکا در قبال تحولات منطقه تغییری نکرده است.
آیا روسیه میتواند زمینه توافقی را فراهم کند؟
روسیه نزدیکترین متحد دولت بشار اسد محسوب میشود. دخالت مسکو در جنگ سوریه در عمل ورق را به نفع رئیسجمهوری این کشور برگرداند.
آگهیاز سوی دیگر با اینکه ترکیه و روسیه از دو طرف مختلف در جنگ سوریه حمایت کردهاند اما سطح هماهنگیها بین آنکارا و مسکو در قبال تحولات شمال سوریه بالا بوده است. روسیه طی ماههای گذشته آنکارا و دمشق را به بهبود روابط با یکدیگر تشویق کرده است.
مسکو در واکنش به حملات هوایی ترکیه به شمال سوریه از این حملات ابراز نگرانی کرده است. بنا به برخی گزارشها روسیه در تلاش برای دستیابی به توافقی است که براساس آن نیروهای دولتی سوریه در مرز با ترکیه مستقر خواهند شد و در مقابل آنکارا از دخالت نظامی در شمال سوریه صرف نظر خواهد کرد.
موضع ایران در قبال حمله احتمالی ترکیه به شمال سوریه چیست؟
ایران به عنوان یکی از اصلیترین متحدان بشار اسد، تابستان امسال با دخالت نظامی آنکارا در شمال سوریه مخالفت کرد. با این حال تهران در جریان دور اخیر تنشها به طور علنی موضع نگرفته است.
ایران با توجه به ناآرامیهای داخلی و حملاتی که علیه احزاب مخالف کرد در شمال عراق انجام داده، ممکن است تلاش کند تا در صورت حمله زمینی ترکیه به شمال سوریه از آن به عنوان مدلی برای حملات خود علیه اقلیم کردستان عراق استفاده کند.
آگهی