حواشی نشست گروه ۲۰؛ در مواجهه رهبران چین و کانادا چه گذشت؟
نظرها
دیدار شی‌جین‌پینگ و جاستین ترودو در اندونزی با حواشی زیادی روبرو شده است. در جریان یک ویدئوی حدودا یک دقیقه‌ای که از مواجهه رهبران چین و کانادا در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ منتشر شده، شی‌جین‌پینگ علیرغم اینکه لبخند به لب دارد و خونسرد به‌نظر می‌رسد با لحن و واژه‌هایی جاستین ترودو را خطاب قرار می‌دهد که نشان می‌دهد برخلاف ظاهر، دو کشور روابط خوبی ندارند.
رهبر چین که برای دومین باراست بعد از همه‌گیری کووید به خارج از کشور سفر کرده در یک صحنه نادر روز سه‌شنبه ۱۶ نوامبر در یکی از راهروهای سالن سران با همتای کانادایی خود مشغول صحبت می‌شود و علیرغم حفظ خونسردی در مقابل دوربین‌ها قاطعانه از درز محتویات ملاقات دوجانبه روز قبل خود با جاستین ترودو در مطبوعات و رسانه‌ها، ابراز گله‌مندی می‌کند.
آقای ترودو به رسانه‌ها گفته بود که طی ملاقاتش با شی جین پینگ درباره «اقدامات مداخله‌جویانه» پکن در نظام قضایی دموکراتیک کانادا صحبت کرده بود. مسئله‌ای که ظاهرا به مذاق مرد شماره یک پکن خوش نیامده و او را در این دیدار وا می‌دارد با لحنی آرام اما «مواخذه‌گر» به رهبر کانادا یادآوری کند که «تعریف‌کردن جزئیات ملاقاتشان برای رسانه‌ها کار خوبی نبوده است.» و اضافه می‌کند که در ضمن «نسخه ارائه شده به رسانه‌ها به‌آن شکلی نبوده که در جلسه بین آن‌ها گذشته بوده».
یک مترجم حرف‌های رهبر چین را برای جاستین ترودو ترجمه می‌کند. شی‌جین‌پینگ در ادامه خطاب به ترودو می‌گوید : «اگر صداقت (از طرف شما) وجود دارد، پس می‌بایست بر اساس احترام متقابل بحث کنیم و اگر وجود ندارد نباید خیلی انتظار خاصی داشته باشید.»
در حالی که به‌نظر می‌رسد شی‌جین‌پینگ دیگر مایل به ادامه این گفتگو نیست جاستین ترودو حتی قبل از اینکه ترجمه تمام شود می‌گوید: «در کانادا ما به گفت‌و‌گوی آزادانه، باز و شفاف اعتقاد داریم و این سیاستی است که آن‌را ادامه خواهیم داد». نخست‌وزیر کانادا در ادامه با تاکید بر اینکه به تلاش‌ها برای همکاری با چین به شیوه‌ای سازنده ادامه خواهد داد تصریح کرد: «با این وجود مسائلی وجود دارد که در باره آن‌ها به توافق نخواهیم رسید.»
در این لحظه رهبر چین که به‌نظر می‌رسد می‌خواهد این مکالمه را پایان دهد دست خود را به‌طرف ترودو دراز می‌کند و آرام به او می‌گوید: «برعهده شماست که چنین شرایطی را [که برای بهبود روابط دو کشور لازم هستند] فراهم کنید.»
شی‌جین‌پینگ با چهره خندان با جاستین ترودو دست می‌دهد و دو رهبر از هم جدا می‌شوند. دوربینی که نخست‌وزیر کانادا را بعد از این «جدایی» دنبال می‌کند نشان می‌دهد که وی از فضای بوجود آمده راضی به‌نظر نمی‌رسد.
با این حال یکی از سخنگویان وزارت خارجه چین روز پنج‌شنبه در پاسخ به سئوالی در مورد ماجرای اتفاق افتاده بین دو رهبر با «کوچک‌نمایی» مسئله اعلام کرده که ویدئوی مربوطه، یک ملاقلات و مکالمه کوتاه بین سران دو کشور در حاشیه نشست گروه ۲۰ را نشان می‌دهد که امری عادی است. او اضافه می‌کند: «من فکر نمی‌کنم که این باید به عنوان انتقاد یا توبیخ کسی از سوی رئیس‌جمهور شی تلقی شود.»
این درحالیست که فان جکسون، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه نیوزیلند اعتقاد دیگری دارد. او می‌گوید: «لحن این مکالمه به‌گونه‌ای بود که انگار فردی که قدرت زیادی دارد در حال حرف‌زدن با فردی است که اهمیت کمتری دارد. این کارشناس مسائل روابط بین‌الملل به خبرگزاری فرانسه می‌گوید که البته بروز چنین رفتار و استفاده از چنین زبانی از رهبر چین با رهبر کشوری که روابط خوبی با هم ندارند، اگر در جریان یک ملاقات خصوصی بود، نمی‌توانست امر بعیدی باشد.
این نخستین گفتگوی رو در رو بین رهبران دو کشور از سال ۲۰۱۹ محسوب می‌شود. روابط بین پکن و اتاوا در سال‌های اخیر مسیری نزولی را طی کرده است. بازداشت مدیرمالی شرکت مخابراتی هوآوی در خاک کانادا و آن‌هم به درخواست آمریکا، روابط بین چین و کانادا را از سال ۲۰۱۸ تحت تاثیر قرار داده است و علیرغم آرامش نسبی پس از آزادی وی در سال گذشته، با توجه به تحولات چند هفته اخیر مجددا پرتنش شده است.
پلیس فدرال کانادا هفته گذشته اعلام کرد تحقیقاتی را در مورد «پاسگاه‌های پلیس» مجازی که چین به‌طور غیرقانونی در کانادا برای کنترل به‌ویژه تبعیدیان یا مهاجران چینی ایجاد کرده، در دستور کار دارد. جاستین ترودو هم پس ازآنکه شبکه خبری کانادایی «گلوبال نیوز» از دخالت چین در روند انتخابات کانادا خبر داد، گفت چین وارد «بازی‌های تهاجمی» شده است.