ایران تهدید کرده است که در صورت شکست مذاکرات و در نتیجه ارجاع پروندهاش به شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال تحریمهای بیشتر، از این معاهده بنیادین - که گسترش تسلیحات هستهای را در ازای دسترسی به فناوریهای اتمی فراهم میکند - خارج خواهد شد.
آگهیتلاشهای اروپایی برای احیای توافق هستهای ایران احتمالا پس از سفر جو بایدن رئیسجمهور آمریکا به خاورمیانه در فاصله ۱۳ تا ۱۶ ژوئیه از سر گرفته میشود.
دو دیپلمات اروپایی که در جریان مذاکرات اخیر دوحه بودهاند، به بلومبرگ گفتند که اگرچه مذاکرات پیشرفت نکرد اما انتظار میرود تلاشها برای احیای مجدد برجام فراتر از ضربالاجل ماه ژوئیه - پیشنهاد شده توسط ناظر هستهای سازمان ملل - ادامه یابد.
یک منبع آگاه در مورد مذاکرات دوحه گفت که این مذاکرات بر تحریمهای نفتی متمرکز بوده است و افزود: «سایر زمینههای مورد بحث، دسترسی ایران به منابع مالی مسدود شده در کره جنوبی، رفع تحریم شرکتهای هواپیمایی و رفع محدودیتهای علیه فعالیتهای تجاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.»
این منبع که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، به بلومبرگ گفت که بعید است مورد آخر مورد توافق قرار گیرد، اما بقیه قابل دستیابی هستند.
پنجره کوچکتر میشود
توافق ۲۰۱۵ موسوم به برجام، به ایران در ازای محدود کردن فعالیتهای غنیسازی و بازرسیهای سرزده آژانس بینالمللی انرژی اتمی، کاهش تحریمها، از جمله صادرات نفت را ارائه داده بود.
دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا اما در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریمها را دوباره اعمال کرد. جو بایدن بیش از یک سال است که به دنبال احیای توافق بوده است، اما ایران به سرعت کار هستهای خود را گسترش داده و در طول مذاکرات به طور پیوسته نظارت بینالمللی را کاهش داده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین نشست خود در ۹ ژوئن گفت که بازرسانش دیگر نمیتوانند فعالیتهای هستهای ایران را که طبق این توافق مجاز است، راستیآزمایی کنند. در صورتی که یک سازش دیپلماتیک ظرف یک ماه حاصل نشود، شمارش معکوس شکست مذاکرات آغاز میشود.
مقامات ایالات متحده بارها گفتهاند که پنجره توافق کوچک شده است، زیرا سرعت کار هستهای ایران باعث میشود که مفاد توافق اولیه منسوخ شود.
جستوجوی برای رسیدن به یک مصالحه احتمالا و حداقل تا پایان تابستان طول خواهد کشید و پس از آن ایالات متحده انتخابات کنگره را برگزار خواهد کرد که تقویت جمهوریخواهان و در نتیجه ضعیفتر شدن دست بایدن بینجامد.
تهدید ان پی تی
نشست کلیدی اعضای پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای ماه آینده در نیویورک برگزار خواهد شد. ایران تهدید کرده است که در صورت شکست مذاکرات و در نتیجه ارجاع پروندهاش به شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال تحریمهای بیشتر، از این معاهده بنیادین - که گسترش تسلیحات هستهای را در ازای دسترسی به فناوریهای اتمی فراهم میکند - خارج خواهد شد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه در بیانیهای گفت که کشورش مصمم به ادامه مذاکرات تا رسیدن به توافقی مبتنی بر واقعگرایی است.
در حالی که مقامات غربی در مذاکرات سخنان ایران را بزرگ تلقی کردند، اما هنوز آماده نیستند که درها را به روی مذاکرات ببندند. به گفته دیپلماتهای اروپایی، با رسیدن نقش میانجی اتحادیه اروپا به مرزهای خود، کشورهای حاشیه خلیج فارس تشویق میشوند تا نقش فعالتری ایفا کنند.
ولی نصر و ماریا فانتاپی، پژوهشگران ایرانی روز جمعه در مجله فارن افرز آمریکا نوشتند: «ایالات متحده باید یک استراتژی برای ثبات خاورمیانه ترسیم کند که صرفا مبتنی بر مهار و رویارویی با ایران یا تضمین کاهش کوتاهمدت قیمت نفت نباشد.»
آنها نوشتند: «این باید یک چارچوب پایدار برای جلوگیری از درگیری ایجاد کند. موثرترین راه برای انجام این کار، انعقاد یک توافق هستهای جدید با ایران است.»