تشدید فشار نهادهای امنیتی و پولی بر صرافی‌ها؛ ارز در ایران چند نرخی است؟
نظرها
افزایش فشار بانک مرکزی ایران بر صرافی‌ها برای توقف کامل حواله‌کرد خارجی و فروش ارز برای مصارفی که «غیرضروری» خوانده می‌شود، موجب چند نرخی شدن بازار آزاد شد.
همزمان با ادامه افزایش نرخ ارز، رسانه‌های ایران از برگزاری نشست چهارشنبه شب شورای عالی هماهنگی سران قوا خبر دادند که در جریان آن «اختیارات جدیدی» به بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز اعطا شده است. در این نشست همچنین معاملات آتی یا به اصطلاح فردایی طلا همانند مبادلات فردایی ارز، ممنوع و غیرقانونی شناخته شده و تاکید شده که فعالان این بازار به جرم «اخلال اقتصادی»، تحت پیگرد قرار خواهند گرفت.
در همین حال، علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز وعده داد که عرضه ارز در دو بخش اسکناس و حواله از سوی نهاد ناظر بر بازار پول افزایش می‌یابد. او با ابراز اطمینان از روند صعودی وصول درآمدهای ارزی تاکید کرد که تلاش بانک مرکزی ایران بر پاسخگویی کامل به تقاضاهای «واقعی» بازار در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی متمرکز خواهد بود.
مطابق اعلام بانک مرکزی ایران، پوشش تقاضای واقعی ارز گذشته از تامین نیاز واردکنندگان از طریق خرید و فروش بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی و سامانه نیما محدود به فروش نقدی ارز در سرفصل‌های تعیین شده همانند ارز درمان، سفرهای زیارتی یا سفرهای با ویزا، هزینه شرکت‌های هواپیمایی، ثبت نام در آزمون‌های بین‌المللی و برخی موارد دیگر است.
بر همین اساس، فشار بر صرافی‌ها برای توقف خرید و فروش خود خارج از چارچوب تعیین شده، روز به روز در حال افزایش است، چرا که بانک مرکزی ایران خریدهای سوداگرانه، احتیاطی و یا خرید ارز با هدف مقابله با افت ارزش ریال و جبران تبعات بحران اقتصادی به رسمیت نمی‌شناسد و همچنین امیدوار است که با اعمال کنترل‌های مالی و امنیتی بر صرافی‌ها بتواند مانع از پاسخگویی آنها به تقاضای روزافزون خروج ارز از ایران با هدف خرید ملک و سرمایه‌گذاری در خارج از کشور شود.
اما با وجود این که بانک مرکزی ایران بر کشف نرخ ارز در چارچوب عرضه صادرکنندگان و خریدهای بانک‌ها و صرافی‌های رسمی در بازار متشکل ارز و سامانه نیما تاکید دارد، هنوز در وب‌سایت رسمی این نهاد پولی، نرخ رسمی دلار آمریکا همچنان ۴۲۰۰ تومانی است که دولت ایران مدعی حذف آن است. گذشته از این، نرخ رسمی دیگری نیز از سوی بانک مرکزی ایران برای پوشش «تقاضاهای واقعی» اعلام می‌شود که این نرخ روز پنجشنبه نیز ۳۴ تومان دیگر بالا رفت و به ۲۶ هزار و ۷۴ تومان رسید. صرافی‌های رسمی نیز ناگزیرند، ارز را با احتساب حاشیه سودی اندک به «متقاضیان واقعی» بفروشند. این نرخ نیز روز پنجشنبه ۲۶ هزار و ۲۰۹ تومان بود. همچنین بازار متشکل معاملات ارز ایران نیز نرخ روزانه دیگری را اعلام می‌کند که این نرخ نیز روز پنجشنبه با ۰.۲۹ درصد افزایش به ۲۵ هزار و ۹۵۰ تومان رسید.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
گذشته از این نرخ دیگری نیز در بازار آزاد یا به تعبیر بانک مرکزی ایران، «بازار غیررسمی»، وجود دارد که بر پایه عرضه و تقاضای ناشی از نیازهای به رسمیت شناخته نشده، شکل می‌گیرد و هر قدر تامین و فروش آن از سوی صرافی‌ها دشوارتر می‌شود و یا خریدهای سوداگرانه، احتیاطی و یا با هدف مقابله با افت ارزش ریال و انتقال ارز به خارج از کشور افزایش می‌یابد، فاصله این نرخ با نرخ‌های رسمی افزایش می‌یابد. در جریان داد و ستدهای روز پنجشنبه نیز این نرخ ۵ هزار و ۶۴۶ تومان بالاتر از نرخ ۲۶ هزار و ۷۴ تومانی اعلام شده از سوی بانک مرکزی ایران بود. البته هر دلار آمریکا با وجود افزایش نرخ‌های رسمی، در بازار آزاد تهران نزدیک به ۱۵۰ تومان کاهش یافت و ۳۱ هزار و ۷۲۰ تومان از سوی تعداد معدودی از صرافی‌ها فروخته شد.
با افزایش امتناع صرافی‌ها از فروش ارز که به دلیل تشدید تهدیدهای نهادهای امنیتی و پولی رخ داده، اعلام نرخ آزاد در تابلوهای آنها متوقف شده و همین امر موجب شکل‌گیری نرخ‌های متعدد در بازار آزاد شده است. بر همین اساس، گزارش‌های غیررسمی از فروش اسکناس و حواله‌کرد خارجی دلار آمریکا در محدوده ۳۲ تا ۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان حکایت دارد.