«با بازگشتن طالبان جامعه زیرورو و ویران میشود، زنان به خفا فرستاده میشوند و برای بیرون آمدن از خانه باید روبند بزنند.»
زنان افغانستان بهویژه نسلی که هرگز حکومت طالبان را بهچشم ندیدهاند از قدرت گرفتن این تندروان مذهبی پس از خروج قریبالوقوع نیروهای آمریکایی سخت هراسانند، شاید هراسانتر از باقی بخشهای جامعه.
مطلب زیر که برگرفته از یک گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس است، نگاهی میاندازد به زندگی چند زن افغان و نظر آنها را دربارهٔ آیندهٔ افغانستان با حضور طالبان جویا میشود.
کابوسهای یک آرایشگر جوان
سلطانه، آرایشگر جوان اهل کابل میگوید: «برگشتن طالبان جامعه زیرورو و ویران میکند، زنان را به خفا میفرستد و دوباره برای خروج از خانه باید روبند بزنند.»
طالبان که از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ (۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰) بر افغانستان حکومت میکردند سالنهای آرایش و زیبایی زنان را بستند و کار و تحصیل را هم برای زنان ممنوع کردند و حالا که بناست نیروهای آمریکایی تا ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) از افغانستان بروند، زنان افغان بیش از همیشه نگرانند که آیندهشان و حقوحقوقی که در این سالها با خون دل کسب کردهاند چه خواهد شد.
خانم سعادت، صاحب آرایشگاه همین زنانه، زاده و بزرگشدهٔ ایران است. او چون اجازه نداشت در ایران آرایشگاه باز کند ۱۰ سال پیش به میهنی برگشت که هرگز آن را ندیده بود.
خانم سعادت میگوید فقط اسم طالبان کافی است تا او را به وحشت بیندازد و با تأکید بر تشنگی جامعهاش بر صلح میافزاید: «اگر بدانیم صلح و آرامش در کار خواهد بود برای کار و تحصیل حجاب را هم رعایت میکنیم. اما باید صلح باشد.»
کنشگران زن: از طالبان تعهد عملی بگیرید!
در مذاکرات صلح افغانستان ایالات متحده خواستار آن است که دولت در ادارهٔ کشور سهمی به طالبان بدهد. محبوبه سراج، کنشگر حقوق زنان افغان میگوید زنان افغان تعهد قانونی میخواهند که نشان دهد طالبان حقوق آنان را پایمال نمیکند.
خانم سراج میگوید آمریکاییها سرانجام باید روزی بروند و میافزاید: «ولی ما پیوسته فریاد میزنیم و با التماس میگوییم شما را به خدا کاری با طالبان بکنید، و از آنها تعهد و ضمانت عملی بگیرید.»
بیانیهٔ طالبان؛ وصفی روشن از دولتی تاریک؟
گروه طالبان هفتهٔ گذشته طی بیانیهای دولت مطلوب خود را توصیف کرد و در این میان وعده داد که در چنین دولتی زنان افغان خواهند توانست با «رعایت حجاب درست» در حوزههای آموزش، بهداشت، کسبوکار و اجتماع، «مطابق با شریعت اسلام» فعالیت کنند و همچنین دختران میتوانند شوهرشان را خود برگزینند.
اما منتقدان میگویند عبارات فوق بسیار کلی است و هر تفسیری از آن ممکن است و همچنین هیچ ضمانتی برای دیگر حقوق زنان نظیر حق سفر و جابجایی بدون اجازهٔ قیم مرد در این بیانیه نیامده است.
کار پای تنور سیاه نانوایی بهجای نشستن پای تخته سیاه کلاس
در کابل زرمینه ۱۳ ساله کنار مادرش کبرا در نانوایی بهسختی کار میکند، آنها از صبح تا شب دود تنور میخورند، و آخر روز فقط ۱۰۰ افغانی، (کمتر از ۱.۳ دلار) دست این مادر و دختر را میگیرد که باید با آن پدر بیمار و چهار بچه دیگر را سیر کنند.
زرمینه هرگز به مدرسه نرفته، چون باید در نانوایی ور دست کبرا باشد. برادر ۷ سالهاش به مدرسه میرود و زرمینه میگوید «اگر من هم میتوانستم به مدرسه بروم، دکتر میشدم.»
کبرا جزو شیعیان هزاره است که سالها هدف خشونتهای طالبان و دیگر گروههای تندروی سنی مذهب بودهاند. او امیدوار است طالبان به قدرت برنگردند اما از دولت فعلی هم دل خوشی ندارد و میگوید تمام پولی را که کشورهای دیگر برای کمک به نیازمندان افغان میدهند، کارگزاران دولت بالا میکشند.
کبری میگوید ماههاست که دستوپا میزند تا کمکهزینهاش را (معادل ۷۷ دلار) از دولت بگیرد اما بارها او را سر دواندهاند و گفتهاند اسمش در لیست نیست و در آخر میگوید: «باید پارتی داشته باشید وگرنه هرگز چیزی بهدستتان نمیرسد.»
زن بودن در یکی از بدترین کشورهای جهان برای زنان
زندگی زنان افغان در نواحی غیرشهری از سدهها پیش بهاینسو تغییر چندانی نکرده است. آنان از صبح زود در پوششهای بلند سخت کار میکنند و از حقوق اولیه خود محرومند، درحالیکه از هر سه دختر زیر ۱۸ سال افغان یکی وادار به ازدواج میشود.
محافظهکاران مذهبی که اکثریت مجلس این کشور را در اختیار دارند اجازه ندادند لایحهٔ پیشنهادی محافظت از زنان تصویب شود.
اکنون ۵۴ درصد از جمعیت ۳۶ میلیونی این کشور زیر خط فقر است و کمتر از ۱.۹ دلار در روز درآمد دارد. مطابق گزارش «مرکز زنان، صلح و امنیت» دانشگاه جورج تاون، افغانستان اکنون پس از یمن و سوریه، بدترین کشور جهان برای زنان است.