توافقنامه جامع همکاری بیست ساله ایران و روسیه مارس سال ۲۰۰۱ در جریان سفر محمد خاتمی، رئیس جمهوری وقت ایران به مسکو با امضا رسید.
آگهیتمدید توافقنامه بیست ساله میان ایران و روسیه بخشی از محور گفتگوهای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفر به مسکو را تشکیل می‌دهد. این محوری است که برخی از رسانه‌های ایران برای پوشش سفر وزیر امور خارجه ایران به روسیه انتخاب و آن را برجسته کرده‌اند.
آقای ظریف که گفته می‌شود حامل پیامی ویژه از سوی حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برای ولادیمیر پوتین است روز سه شنبه در بدو ورود به مسکو به خبرنگاران گفت که مسئله تمدید قرارداد بیست ساله با روسیه در دستور کار قرار دارد و اگر کرملین از توافق بلند مدت دیگری استقبال کند این موضوع قابل بررسی خواهد بود.
وزیر امور خارجه ایران ضمن طفره رفتن از پاسخ به سوالی در باره محتوای پیام آقای روحانی برای ولادیمیر پوتین گفت روسای جمهوری دو کشور پیش‌تر گفتگوهایی تلفنی با یکدیگر داشته‌اند و این سفر در ادامه گفتگوهای یاد شده انجام شده است.
آقای ظریف همچنین تاکید کرد: «روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمده‌ای در سطح بین المللی در حال وقوع است، ضروری است که گفتگوها میان ما و دولت روسیه و سایر دوستانمان مثل دولت چین مرتب انجام شود.»
پس از توافق بیست و پنج ساله ایران و چین که در پی رسانه‌ای شدن با حواشی زیادی همراه شده و با توجه به تمایل اعلام شده ایران برای تمدید توافقنامه جامع همکاری با روسیه که مارس آینده وارد بیستمین سال خود خواهد شد؛ به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران راهبردی جدید را برای توسعه روابط و همکاری‌های خود پس از چالش‌های موجود با اروپا در پیش گرفته است.
ایران به تازگی با ارسال نامه‌ای برای جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن ابراز نگرانی نسبت به نحوه عملکرد تروئیکای اروپایی در اجرای تعهدات قید شده در توافقنامه هسته‌ای وین خواهان فعال سازی ساز وکار حل اختلافات شده است.
تهران پیش‌تر نیز در اعتراض به انفعال اروپا و تن دادن کشورهای باقی‌مانده در برجام به فشار‌های آمریکا با برداشتن گام‌هایی در کاهش تعهدات برجامی تهدید کرده بود که در صورت تداوم شرایط کنونی دیگر هیچ محدودیتی برای پایبند بودن به مفاد این توافقنامه برای خود قائل نخواهد بود.
نفت و سلاح محور توافقنامه بیست ساله میان تهران و مسکو
توافقنامه جامع همکاری بیست ساله ایران و روسیه مارس سال ۲۰۰۱ در جریان سفر محمد خاتمی، رئیس جمهوری وقت ایران به مسکو با امضا رسید.
هماهنگی‌های لازم برای امضای این قرار داد یکسال پیش از سفر محمد خاتمی و همزمان با ملاقات رئیس جمهوری ایران با ولادیمیر پوتین در نیویورک انجام شده بود.
این توافقنامه همکاری که نفت و سلاح دو محور عمده آنرا تشکیل می‌دهند امکان فروش سلاح از سوی مسکو به تهران پس از توقفی شش ساله را فراهم کرد.
به موجب این توافقنامه همچنین روسیه متعهد شد به ایران برای تکمیل و نیز بهره برداری از یک نیروگاه هسته‌ای که مراحل ساخت آن سال‌ها متوقف شده بود، کمک کند.
برخی تحلیلگران غربی در زمان انعقاد این توافقنامه راهبردی، آنرا پیامی مستقیم و معنی دار از سوی ایرانی‌ها و روس‌ها به رئیس جمهوری وقت آمریکا توصیف کردند و یادآور شدند که تهران و مسکو بر سر کاهش نفوذ ایالات متحده در خاورمیانه از راه‌های دیپلماتیک و حتی نظامی با یکدیگر هم جهت هستند.
محمد جواد ظریف در جریان سفر روز سه شنبه خود به مسکو قرار است با سرگئی لاوروف همتای روس دیدار و گفتگو کند.