۲۴ ساعت پس از سقوط در افغانستان؛ درباره هواپیمای آمریکایی چه می‌دانیم؟
نظرها
با گذشت ۲۴ ساعت از سقوط هواپیمای ارتش آمریکا در جنوب شرقی افغانستان از تعداد، هویت و سرنوشت سرنشینان آن چه می‌دانیم؟ همچنین چه اطلاعاتی در مورد دلایل سقوط این هواپیما و ویژگی‌های عملیاتی آن منتشر شده است؟
ساعت ۱:۱۰ ظهر روز دوشنبه یک فروند «بمباردیه E-11A» در نزدیکی روستای سدوزی شهرستان «ده یک» ولایت غزنی دچار سانحه شد، سانحه‌ای که ابتدا به یک فروند بوئینگ مسافربری متعلق به هواپیمایی ملی آریانا نسبت داده شد ولی ساعاتی بعد گروه طالبان مدعی شد که یک فروند هواپیمای نیروی هوایی آمریکا را در ولایت غزنی ساقط کرده است.
این گروه سپس اعلام کرد که موفق شده تا از نزدیک شدن نیروهای امنیتی و ارتش افغانستان به لاشه هواپیمای ساقط شده جلوگیری کند.
همزمان خالد ورداک، رئیس پلیس ولایت غزنی گفت که بلافاصله پس از انتشار خبر سقوط هواپیما، نیروهای امنیتی به محل سانحه اعزام شدند ولی با کمین نیروهای طالبان مواجه شدند و نتوانستند کاملا کنترل لاشه و محل سقوط هواپیما را در اختیار بگیرند.
ذبیح‌الله مجاهد از سخنگویان طالبان نیز اعلام کرد که نیروهای ارتش افغانستان با حمایت نیروهای آمریكا تلاش کردند تا منطقه اطراف هواپیمای سقوط كرده را تصرف كنند ولی در درگیری با مبارزان طالبان که کنترل ولایت غزنی را در اختیار دارند، ناموفق بودند.
با این حال آقای مجاهد تاکید کرد که طالبان حق حضور یك تیم امداد و نجات را در محل سقوط هواپیما به رسمیت می‌شناسد.
هواپیما چند سرنشین داشت؟
هر چند رئیس پلیس ولایت غزنی بر پایه اطلاعات اولیه‌ای که نیروهای اعزامی او به محل سقوط هواپیما کسب کرده‌اند، وجود ۴ جسد سوخته و دو سرنشین زخمی را تایید کرد.
اما سخنگوی طالبان تاکید کرد که ۶ جسد در محل سقوط هواپیما از سوی نیروهای طالبان شناسایی شده است. البته مقام‌های پنتاگون به رسانه‌های آمریکا گفته‌اند که هواپیمای ساقط شده کمتر از ۵ و بیش از ۲ سرنشین داشته است.
همچنین گروه طالبان ادعا کرده بود که سرنشینان این هواپیما افسران ارشد اطلاعاتی و اعضاء عالی رتبه آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) بوده‌اند. ادعایی که در برخی اخبار منتشر شده توسط رسانه‌های ایران به نقل از منابع اطلاعاتی روسیه تکرار شد.
تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی نیز به نقل از برخی رسانه‌ها که نامی از آنها نبرد، اعلام کرد که مایک دی‌آندریا، افسر ارشد اطلاعاتی آمریکا، معروف به «آیت‌الله مایک» که در خبر «طراح ترور» قاسم سلیمانی و عماد مغنیه یاد شده، در میان کشته‌شدگان هواپیمای ساقط شده آمریکا بوده است.
در مقابل شبکه فاکس نیوز سه‌شنبه شب مدعی شد که نیروهای آمریکایی موفق شدند بدون مزاحمت طالبان بر سر لاشه هواپیمای سقوط کرده حاضر شوند و بررسی‌های آنها نشان می‌دهد که این هواپیما تنها ۲ سرنشین داشته که هویت هر دو نفر آنها بر پایه شواهد اجساد آنها شناسایی شده است. البته مقام‌های آمریکایی هنوز هویت هیچ‌یک از افراد حاضر در این هواپیما را منتشر نکرده است.
علت سقوط هواپیما چه بود؟
مطابق ادعای مقام‌های پنتاگون، به احتمال زیاد و بر خلاف ادعای طالبان، هواپیمای E-11A به دلیل بروز نقص فنی سقوط کرده است. البته گروه طالبان نیز تاکنون نحوه ساقط کردن این هواپیما را اعلام نکرده است.
با این حال سخنگوی نیروهای آمریکایی حاضر در افغانستان با انتشار توییتی نوشت که هیچ دلیلی برای این که هواپیمای سانحه دیده بر اثر آتش دشمن سقوط کرده باشد، وجود ندارد.
در همین حال برخی تحلیل‌گران نیز حمله طالبان به هواپیمای آمریکا را در شرایطی که مذاکرات صلح میان دو طرف در حال برگزاری است، بعید دانسته‌اند. البته برخی آگاهان امر احتمال می‌دهند که طیف تندروتر طالبان برای مختل کردن این مذاکرات دست به چنین حمله‌ای زده باشد.
در هر صورت مارك اسپر، وزیر دفاع ایالات متحده اعلام کرد که روشن شدن ابعاد واقعی این سانحه نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد و برای قضاوت درست در مورد این حادثه فعلا باید منتظر ماند.
ویژگی بمباردیه E-11A چیست؟
هواپیمای «بمباردیه E-11A» برای برقراری ارتباط در نقاط دور افتاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنا بر اعلام مقام‌های ارتش آمریکا از هواپیمای E-11A برای حفظ ارتباط سربازان با مرکز فرماندهی استفاده می‌شود و در میان خلبانان نیروی هوایی به عنوان «WiFi آسمانی» معروف است.
با توجه به اقلیم کوهستانی افغانستان و نبود زیرساخت‌های ارتباطی، حفظ ارتباط نیروهای عملیاتی حاضر در افغانستان همواره یک چالش جدی بوده است. به طوری که محل سقوط هواپیمای ارتش آمریکا نیز شهرستان «ده یک» اعلام شده، شهرستانی که در کوهپایه هندوکش واقع شده و به ویژه در فصل زمستان صعب‌العبور و سرد است.
چالش برقراری ارتباط میان نیروهای ارتش آمریکا یکی از عوامل کشته شدن سربازان این کشور در جریان عملیات علیه طالبان بوده است.
تاکنون در طولانی‌ترین جنگ آمریکا که از سال ۲۰۰۱ در افغانستان آغاز شده بیش از دو هزار و ۴۰۰ نظامی این کشور کشته شده‌اند. سال گذشته برای ارتش آمریکا مرگبارترین دوره طی پنج سال گذشته بود، به طوری که ۲۳ عضو آن در جریان حملات طالبان در سال ۲۰۱۹ کشته شدند.
در حال حاضر بین ۱۲ تا ۱۳ هزار سرباز آمریکایی در قالب بخشی از ماموریت ناتو به رهبری ایالات متحده برای آموزش، کمک و مشاوره نیروهای افغانستان در این کشور حضور دارند.