قطعنامۀ خروج نیروهای آمریکایی با وجود مخالفت نمایندگان گروههای اقلیت عراق به رای گذاشته شد و درنهایت در حالی به تصویب رسید که از مجموع کل ۳۲۹ نماینده پارلمان عراق تنها ۱۶۸ نماینده در موافقت با آن رای دادند. علت مخالفت نمایندگان اقلیت‌ها با این قطعنامه چه بود؟
آگهیرهبران سنی مذهب عراق از خروج احتمالی سربازان آمریکایی از این کشور نگرانند زیرا آن را عاملی برای نفوذ بیشتر ایران در این کشور می‌دانند.
تصمیم به خروج نیروهای آمریکایی از عراق پس از آن گرفته شد که در پی کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، بسیاری از نمایندگان خشمگین پارلمان عراق در ۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی قطعنامه‌ای را تصویب کردند و خواستار خروج نظامیان خارجی از این کشور از جمله ۵ هزار و ۲۰۰ سرباز آمریکایی شدند.
تصویب این قطعنامه در حالی انجام شد که در روز رای گیری، نمایندگان کُرد همچنین اکثر نمایندگان سنی مذهب پارلمان در اعتراض به طرح این قطعنامه و با وجود تهدید شدن از سوی نمایندگان شیعه به خیانت، جلسه رای‌گیری را تحریم کردند.
پیش از رای‌گیری نیز محمد حلبوسی، رئیس پارلمان عراق که نماینده‌ای سنی مذهب و فرماندار پیشین استان انبار است، با ایراد یک سخنرانی آتشین مقابل نمایندگان، از آنها خواست که در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.
او گفت: «تصمیمی که می‌گیریم مهم است و حتی یکساعت بعد نیز دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد... آنچه باعث نگرانی من است، نه آمریکا و نه ایران، بلکه عراق و آینده این کشور است.»
نمایندگان اقلیت، غایبان جلسۀ رای گیری
آنچه در نشست ۵ ژانویه در پارلمان عراق تصویب شد یک قطعنامه بود؛ قطعنامه‌ای که بر خلاف قوانین، اجرای آن برای دولت عراق الزامی نبود. اما این قطعنامه با پشتیبانی نمایندگان شیعه مذهب که اکثریت را در این پارلمان در اختیار دارند و عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر وقت عراق تصویب شد.
عادل عبدالمهدی، سیاستمدار شیعه که ارتباط نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارد، پیش‌تر نیز از پارلمان خواسته بود تا به حضور نیروهای خارجی در این کشور پایان دهند.
او در آغاز جلسۀ رای‌گیری، بار دیگر به پارلمان توصیه کرد تا برای خروج نیروهای خارجی از عراق هرچه سریع‌تر اقدام کنند. او گفت که خروج این نیروها هم به نفع عراق است و هم آمریکا و تاکید کرد: «با وجود تمام مشکلات داخلی و خارجی که ممکن است با آن روبرو شویم، این بهترین کاری است که می‌توان برای عراق انجام داد.»
به این ترتیب این قطعنامه با وجود مخالفت نمایندگان گروههای اقلیت و سخنرانی‌های آنها در صحن پارلمان، به رای گذاشته شد و درنهایت در حالی به تصویب رسید که از مجموع کل ۳۲۹ نماینده پارلمان عراق تنها ۱۶۸ نماینده در موافقت با آن رای دادند؛ یعنی تنها سه نماینده بیش از نصف تعداد کل نمایندگان پارلمان.
مهمترین حامیان قطعنامه در آن روز، ائتلاف فتح به ریاست هادی عامری و السائرون وابسته به جریان صدر بودند.
ائتلاف فتح، بزرگترین گروه ائتلافی پارلمان عراق محسوب می‌شود که گروههای مسلح شیعۀ عراقی درچهارچوب «بسیج مردمی عراق» یا «حشد شعبی» نیز عضو آن هستند. جمهوری اسلامی ایران به کمک شبه‌نظامیان حشد شعبی، نفوذ کم سابقه‌ای در عراق دارد.
حضور ضعیف نمایندگان در روز رای گیری حتی واکنش مقتدی صدر، روحانی پرنفوذ شیعه عراق و رهبر جریان صدر را نیز برانگیخت. او در نامه‌ای خطاب به نمایندگان نوشت: «من رایِ داده شده به این قطعنامه را پاسخی ضعیف و ناکافی به نقض حاکمیت عراق توسط آمریکایی‌ها و اقدامات آنها در تشدید تنش‌های منطقه‌ای می‌دانم.»
مقتدی صدر در این نامه که در صحن پارلمان خوانده شد، اعلام کرد که توافقنامه امنیتی عراق و آمریکا باید فورا فسخ شود، سفارت آمریکا در این کشور باید تعطیل شود، سربازان آمریکایی به شیوه‌ای تحقیرآمیز از این کشور اخراج شوند و ارتباط با دولت آمریکا نیز باید جرم محسوب شود.
او در پایان نامه نوشت: «من از گروههای مقاومت داخل و خارج از عراق می‌خواهم تا بسرعت با یکدیگر دیدار کرده و تشکیل یک لژیون مقاومت ملی را اعلام کنند.»
همزمان سید حسن نصرالله، رهبر دیگر حزب قدرتمند متحد ایران در خاورمیانه یعنی حزب‌الله لبنان نیز اعلام کرد که ارتش آمریکا در خاورمیانه بهای مرگ قاسم سلیمانی را خواهد پرداخت.
چرا کردها و نمایندگان سنی مذهب عراق از قطعنامۀ پارلمان حمایت نکردند؟
نمایندگان کرد و دیگر گروههای غیرشیعه از این نگران بودند که بیرون کردن نیروهای ائتلاف از عراق باعث گردد که شورش‌های داخلی در این کشورِ آشفته اوج گیرد، امنیت بیش از پیش تضعیف شود و قدرت شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران افزایش یابد.
خودداری آنها برای شرکت در این رای گیری در حالی انجام شد که هزاران سرباز ائتلاف همچنان در دهها پایگاه عراق در مناطق کردنشین یا سنی‌نشین مستقر هستند؛ جایی که حشد شعبی مدتهاست در تلاش است تا بر نفوذ خود بیفزاید.
سنی‌های عراق، حضور آمریکا در این کشور را مهمترین مانع افزایش نفوذ ایران می‌دانند و کردها نیز علاوه بر بهره بردن از آموزش‌های نظامی آمریکایی‌ها، از این نگرانند که خروج سربازان آمریکایی منجر به خروج دیگر اعضای ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش از این کشور شود و به این ترتیب علاوه بر بازگشت دوران ناامنی به عراق، سرمایه‌گذاران خارجی نیز که سرانجام راغب به سرمایه‌گذاری دوباره در این کشور بویژه در بخش انرژی شده بودند، بار دیگر از خاک عراق گریزان شوند.
آگهیموضوع عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی در زمانی مطرح می‌شود که اعتراض‌های مردمی، عراق را فراگرفته است. این کشور از اکتبر گذشته دستخوش ناآرامی‌ها به دلیل ناکارآمدی و فساد دولت، نفوذ ایران و سرکوب گستردۀ معترضان است. اما در تمام این چهار ماه، ساکنان مناطق سنی‌نشین از ترس اینکه هرگونه بسیج مردمی از سوی آنها در مخالفت با ناکارآمدی دولت، اقدامی فرقه‌ای محسوب شود و بشدت سرکوب گردد، در حاشیۀ این جنبش ایستاده بودند. با این حال آنها نیز با دقت و احتیاط، تشدید تنش‌ها میان تهران و واشنگتن را دنبال می‌کردند.
پیش از این در سال ۲۰۰۶ میلادی بسیاری از شیوخ قبایل سنی مذهب عراق برای مبارزه با القاعده با ایالات متحده آمریکا متحد شدند و به تازگی برخی از اعضای این قبایل به خبرگزاری‌های بین‌المللی گفته‌اند که از سوی جناح‌های مسلح شیعۀ عراق، هشدارهایی را مبنی بر پرهیز از هرگونه اتحاد جدیدی با آمریکا دریافت کرده‌اند.
هشام هاشمی، تحلیلگر عراقی می‌گوید: «برای سنی‌ها، کردها و دیگر اقلیتهای عراق، آمریکا توانسته است توازنی را با دولت تحت کنترل شیعه‌ها در این کشور ایجاد کند.»
این احتمال نیز مطرح شده است که در صورت خروج نیروهای آمریکایی، سنی‌های عراق همچون کردهای این کشور، به دنبال تشکیل منطقه‌ای خودمختار برای خود باشند تا بتوانند از خود دفاع کنند؛ خودمختاری که به راحتی به دست نخواهد آمد و احتمالا باید بهای سنگینی برای آن بپردازند.
منابع:
آگهی