ارتباط اعتراضات و خشکسالی در ایران و ترامپ در چیست؟
نظرها
در جریان اعتراضات گسترده اخیر در ایران و نیز در روزهای بعد از آن، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا تلاش کرد تا با حمایت «واقعی» از حرکت معترضان، تفاوت خود با رئیس جمهوری پیشین، باراک اوباما را نشان دهد، اما نتوانست توجه چندانی را در ایران برانگیزد.
ایالات متحده آمریکا همواره در گیر و دار تظاهرات و تجمعات مهم در ایران از سوی جمهوری اسلامی رسما به دخالت در امور داخلی این کشور متهم می‌شود. اوباما در جریان رویدادهای ۸۸ در ایران چندین بار پیام‌های همدلی و همدردی با قربانیان و سرکوب‌شدگان فرستاد. اما ترامپ معتقد است که اوباما کم‌کاری کرده و می‌بایست به طور واقعی از مردم ایران حمایت می‌کرد.
از نبود اقبال عامه برای ترامپ در ایران که بگذریم، پیام‌های توئیتری رئیس جمهوری آمریکا نتوانست کارگر بیفتد و این توئیت‌ها بر خلاف میل او نه پایه‌های رژیم ایران را متزلزل کرد و نه حتی دل مردم معترض ایران را به دست آورد.
بحران جدی آب و منابع طبیعی
توماس فریدمن، روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی معتقد است که موضوع مهم «خشکسالی» که ایران با آن دست به گریبان بوده و خود عامل بسیاری از نارضایتی‌ها در میان مردم این کشور است، می‌توانست دست‌آویزی برای اعلام حمایت واقعی و تأثیرگذار ترامپ با حرکت مردم در شهرستان‌های کوچک ایران باشد، جایی که بیشترین صداهای اعتراض در آنجا شنیده شد و سرکوب‌های خونین در آنجا روی داد.
بیشتر بخوانید:بحران خشکسالی نه سیاسی بلکه تاریخی است
فریدمن در روزنامه نیویورک تایمز می‌نویسد که شاید ترامپ می‌بایست نظیر چنین توئیتی می‌فرستاد: «آمریکا در کنار تظاهرکنندگان ایرانی است!!! چرا این همه معترض در روستاها [و شهرهای کوچک] بودند؟ چون مدیریت سپاه پاسداران برای تأمین آب در طول چند دهه نامناسب بوده و تمام آب‌ها را برای دوستان خودشان، شرکت‌ها و مزارع پسته خودشان و سدهای احمقانه‌شان استفاده کردند!!! و حالا تغییرات اقلیمی و خشکسالی وضعیت را بدتر و مردم را مجبور به ترک زمین‌هایشان کرده است. این بی‌عدالتی است، تاسف‌آور است!!!»
چندین انگیزه در حرکت اخیر مردم ایران نقش داشته است و موضوع سپرده‌های شهروندان در برخی بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری یکی از مهم‌ترین آنها بوده است. اما توماس فریدمن بر این باور است که موضوع فساد اداری و مالی نهادینه شده در ایران بیشتر اثر منفی و ویرانگر را بر محیط زیست این کشور گذاشته است. این روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر با یادآوری استحصال بیش از حد منابع طبیعی به دست سپاه پاسداران و شرکت‌های وابسته به این نهاد در طول چند دهه، می‌نویسد که خطر این موضوع کمتر از سرمایه‌دزدی و فساد مالی در بانک‌ها نیست.
اما رئیس جمهوری آمریکا که خودش با موضوع مبارزه با تغییرات اقلیمی همداستان نیست، چگونه می‌توانست به فکر توئیت کردن در مورد این موضوع در ایران باشد؟ فریدمن یادآوری با ذکر این موضوع در شماره سه‌شنبه روزنامه نیویورک تایمز یادآوری می‌کند که اتفاقا مشکل بزرگ افرادی که در شهرهای کوچک ایران به پا خاسته و اعتراض کردند، از دست رفتن منابع طبیعی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های آبی است. به جز فساد اداری و مالی، سیاست‌های غلط و سوء مدیریت در زمینه کشاورزی و بهره‌بردای از منابع آب زیرزمینی نیز به پدیده‌های طبیعی مانند گردو غبار، بیبان‌زایی، خشکسالی و فقدان نزولات آسمانی افزوده شده تا بر خشم کشاورزان در روستاها و شهرهای کوچک کشور بیفزاید.
سدسازی بی‌رویه و غیراصولی
سیاست سدسازی که به ویژه در سال‌های دوره موسوم به سازندگی رواج بسیاری یافته بود در سال‌های اخیر نیز ادامه یافت. بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۵ در روزنامه فایننشال تایمز منتشر شد، ایران در طول سی سال اخیر حدود ۶۰۰ سد یعنی به طور میانگین سالی ۲۰ سد ساخته است تا از بتواند با مهار آب‌های جاری برق تولید کند.
دست کم چهارده سال خشکسالی پی در پی در ایران باعث شده که بیشتر این سدها که هزینه های زیادی هم صرف ساخت آنها شده عملا بی‌مصرف بمانند. برخی از این سدها نیز به دلیل مشکلات فنی یا ساخت غیر اصولی آسیب دیده یا تخریب شده‌اند.
به دلیل آن که منابع آبی از طریق سدسازی یا به دلیل استفاده برای صنایع و کارخانه‌جات تقریبا خالی شده است، بسیاری از نیروهای مولد کشور در روستاها و در بخش کشاورزی به حاشیه شهرهای بزرگ کوچ کردند.
وزیر نیرو: امسال خشک‌ترین سال طی ۵۰ سال اخیر بود
معضل خشکسالی در ایران به قدری جدی شده که وزیر نیرو می‌گوید اکنون «اولویت کشور تأمین آب شرب است». رضا اردکانیان روز پنج‌شنبه ۵ بهمن گفت: «از ابتدای مهر ماه تا کنون که چهار ماه از سال آبی ۹۷-۹۶ گذشته است، خشک‌ترین سال را در ۵۰ سال اخیر داشته‌ایم.»
امروز بحران بی‌آبی برای ده‌ها میلیون ایرانی به نقطه بحران مطلق نزدیک شده و مانند زلزله‌ای بزرگ که همیشه در کمین این مردم بوده و حتی بدتر از آن، مانند یک بمب ساعتی به مرحله انفجار نزدیک می‌شود.