ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز چهارشنبه برای شرکت در اجلاس سه جانبه ایران، روسیه، آذربایجان به تهران رفت. وی در بدو سفر با علی خامنهای، رهبر و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران دیدار و گفتگو کرد.
با اینکه گفته میشود این سفر به منظور گفتگو میان سه کشور همسایه دریای خزر بر سر «هاب ترانزیتی ایران» انجام شده، اما به نظر میرسد دیدار رئیس جمهوری روسیه با مقامات علیرتبه ایران بیشتر جنبه رایزنی درباره مسائل مهم منطقهای و بین المللی داشته باشد.
بحران سوریه و استراتژی جدید ایران و روسیه
پیروزیهای پی در پی ارتش سوریه و ائتلاف بینالمللی علیه داعش موجب شکست این گروه و خروج آنها از بخشهای زیادی از کشور شده است. شهر رقه، پایتخت خودخوانده داعش سقوط کرد و اکنون کانون درگیری ها به منطقه دیرالزور منتقل شده است، که آن هم احتمالا به زودی از کنترل داعش خارج خواهد شد. از این رو به نظر میرسد جنگ داخلی سوریه روزهای واپسین خود را طی میکند.
تا کنون گروههای مختلف تحت حمایت ایران، ترکیه، روسیه، آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس با منافع متضاد عمدتا بر روی یک هدف تمرکز کرده بودند و آن شکست داعش بود. حال با توجه به پایان قریب الوقوع سلطه داعش در سوریه به نظر میرسد این کشورها تصمیم گرفتهاند با خارج کردن نیروهایشان از درگیری مستقیم پرهیز کنند. در نتیجه به نظر میرسد دیدار آقای پوتین با مقامات عالیرتبه ایران در همین رابطه تفسیر شود.
علاوه بر این آینده سیاسی و بازسازی اقتصادی سوریه نیز احتمالا یکی دیگر از رئوس گفتگو میان دو طرف است. اینکه سرانجام آینده بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور چه خواهد بود و چه نقش در معادلات سیاسی ایفا خواهد کرد. همچنین چه شرکتهایی برای بازسازی زیرساختهای ویران شده سوریه وارد عرصه اقتصادی خواهند شد و سهم ایران و روسیه در این بین به چه میزان خواهد بود.

اتحاد استراتژیک
بر خلاف سالهای بعد از فروپاشی شوروی، روسیه تحت رهبری پوتین به سرعت در حال تبدیل شدن به یک قدرت اصلی در معالات بینالمللی است. در سالهای اخیر نقش آفرینی مسکو در معادلات بین المللی و منطقهای به شدت افزایش یافته و بر خلاف سالهای نخست هزاره جدید حضور فعالی در عرصه بینالمللی پیدا کرده است. به این منظور به نظر میرسد نقش ایران در تحکیم جایگاه روسیه در منطقه حیاتی است.
ایران به لحاظ موقعیت ژئوپولیتیک بر سایر کشورهای منطقه برتری دارد. جمعیت کشور به تنهایی از مجموع جمعیت کشورهای حاشیه خلیج فارس بیشتر است و تمام ساحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان در اختیار ایران قرار دارد. به اینها باید همسایگی با تنگه هرمز، مهمترین محل انتقال عمده نفت جهان را افزود.
علاوه بر این، تهران نفوذ زیادی در سوریه و عراق دارد و یکی از مهمترین نقش آفرینان در این دو کشور است. این در حالیست که کشورهای حاشیه خلیج فارس، بر خلاف ایران، نزدیکی به غرب و در راس آنها آمریکا را ترجیح میدهند. به همین دلیل به نظر میرسد که روسیه برای تحکیم قدرت خود در منطقه لاجرم باید همکاریهای خود با ایران را افزایش دهد. چیزی که تهران نیز مایل به انجام آن است.
همکاری موفق ایران و روسیه در سوریه نشان داد که حضور این دو کشور در کنار یکدیگر به تقویت موقعیت منطقهای آنان میانجامد. این پیروزی نقش روسیه را در منطقه بکلی دگرگون کرد و موقعیت آن را استحکامی کم سابقه بخشید. در مقابل اتحاد با روسیه، تهران را در برابر تهدیدهای آمریکا و غرب تا حدی بیمه میکند. به ویژه آنکه روسیه یکی از اعضای دائم شورای امنیت است و میتواند در شرایط بحرانی، مانند قطعنامههای تحریم ایران، از حق وتوی خود استفاده کند.
