شبکههای اجتماعی در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ ایران نقشی استثنایی ایفا کرده اند.
وجود شبکه هایی که تحت فیلترینگ نیستند، بویژه تلگرام و اینستاگرام و در درجه بعدی توئیتر و فیسبوک و رابطه میان این رسانهها که تولیداتشان به یکدیگر انتقال داده می شود، به مردم اجازه داده است به اشکال مختلف برای کاندیدای مورد نظر خود دست به تبلیغات بزنند و با دوستان و آشنایان خود به بحث و گفتگو بپردازند.
استفاده از رسانههای اجتماعی فیلتر نشده در ایران تا جایی پیش رفته است که خبرگزاری مهر ۱۰ روز پیش از روز انتخابات ریاست جمهوری، مطلبی با این تیتر منتشر کرد: «شهر خالی از پوسترهای شعاری؛ ستادها در تلگرام و اینستاگرام برپاست».
خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران پیش از این گزارش داده بود که «بیش از ۸۰ درصد کاربران ایرانی از شبکه اجتماعی تلگرام استفاده می کنند.» و روزنامه دنیای اقتصاد به نقل از مدیر عامل تلگرام نوشته است که حدود ۴۰ میلیون کاربر ایرانی از تلگرام استفاده می کنند.
بجز گروههای مختلف خانوادگی و دوستی که در چند هفته اخیر تبدیل به محل بحث و تبلیغ انتخاباتی شده، گروههای جدید اختصاصی برای تبادل نظر درباره انتخابات با دو قطبی شرکت یا عدم شرکت شکل گرفته است.
تشکیل گروههای تلگرامی دوستی و فامیلی راه آسانیست برای تشویق مردم به #مشارکت در #انتخابات۹۶
— سمیه زراع (@SomaiehZorae) May 7, 2017
افراد مختلف از شخصیت های مشهور هنری و علمی از داخل و خارج کشور تا مردم عادی در روزهای گذشته با انتشار توئیت ها، بیانیه ها و یا ویدئوهایی در شبکه های اجتماعی دلایل خود را برای شرکت در انتخابات مطرح کرده اند.
دوست ندارم مملکتم دوباره به وضعیتی برگرده که همه دنیا باهاش قهر باشن ما تازه اول راهیم.
تلگرام #تو_این_سه_چهار_سال : https://t.co/GIggMIOXJ3pic.twitter.com/uzU5NN7qnj— تو این سه چهار سال (@Se4Saal) May 16, 2017
با این حال گروههای تلگرامی بخش تاریک افکار عمومی را نیز رویت پذیر کرده است که همان فقر اطلاعات و تحلیل سیاسی است.
از معدود مزایای گروههای متنوع تلگرامی در این مقطع پی بردن به کماطلاعی سیاسی مردم حتی فک و فامیل و دوست و آشنا.تلخه ولی برای تغییر دیر نیست
— عروس فرانکشتاین (@findymindy) May 11, 2017
یک بررسی آماری از محتوای تولیدی حامیان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در تلگرام نشان می دهد که مطالب تولید شده از سوی حامیان رئیسی سه روز مانده به برگزاری انتخابات اندکی بیشتر از مطالب مرتبط با روحانی بوده است.
#رييسي در صدر جدول تولید محتوای #انتخابات ی در #تلگرام. #روحاني در رتبه دوم#انتخابات96#انتخابت۹۶pic.twitter.com/PGmYfebF6T
— TavaanaTech تواناتک (@TavaanaTech) May 16, 2017
با این حال تمام فضای تبلیغات انتخاباتی در دست شبکه های اجتماعی نیست و بخش مهمی از تبلیغات انتخاباتی به تبلیغات پوستری، تلویزیونی و بویژه چهره به چهره اختصاص دارد.
بر اساس گزارش ها، در روزهای گذشته روحانیون به شکل گسترده در شهرهای کوچک به میان مردم رفته اند تا به شکل حضوری مردم را به شرکت در انتخابات و رای دادن به ابراهیم رئیسی کاندیدای اصولگرایان دعوت کنند.
توشرایطی که ما دلخوش تلگرام و توییتتریم
حوزه ها عده ای آخوند بیسواد رو میفرستن روستاهای دور چهره به چهره برا رئیسی تبلیغ کنن
همت شون ستودنیه pic.twitter.com/AxTFKwO8Vl— Yasin Asadi (@asd_ysn) May 17, 2017