همزمان با برگزاری جشن بین المللی نوروز در دوشنبه پایتخت تاجیکستان، بابک کامیارخبرنگاراعزامی یورونیوز طی گفتگویی اختصاصی با امامعلی رحمان رییس جمهوری این کشور به مسائل مختلفی از جمله جایگاه نوروز درمیان تاجیکها، تاثیرتحریمهای بین المللی علیه ایران در روابط تهران و دوشنبه، مسئله مهاجران تاجیک در روسیه و مسئله امنیت مرزی با افغانستان و قاچاق مواد مخدر پرداخت.
در بخش دیگری از این گفتگو به موضوع دمکراسی، انتخابات و حقوق بشر پرداخته شد. آقای رحمان که نزدیک بیست سال است در صدر نظام سیاسی تاجیکستان قرار دارد، در پاسخ به این موارد که فشرده آن درادامه آمده است عمدتا به ارائه جوابهایی کلی بسنده کرد.
یورونیوز: سلام عالیجناب رییس جمهوری محترم تاجیکستان. نوروز شما مبارک. می خواستم بدانم که آیا نوروز را یک مسئله هویتی برای ملت تاجیکستان می دانید و آیا بنوعی این جشنها آغازی است برای برقراری(ترمیم) هویت تاجیکها که در زمان شوروی صدمه دیده بود ؟
امامعلی رحمان:“زمان شوروی هر چند کوشش کردند این رسم و آیینهای ملی را فشار آورند و منع… محدود کرده بودند. اجازه نبود که ملت این جشنها را جشن گیرند … به محکمه می کشیدند. لیکن(این جشن) در وجود مردم هست. قریب در بیش از هفتاد سال زمان شوروی نتوانستند این را از بین ببرند… چگونه که در زمانهای پیش از شوروی هم … دین اسلام هم (نوروز را) پذیرفت. نوروز جشن نیکی بر بدی است. نیکوکاری را می پذیرد. بخشیدن گناهان را می پذیرد. چنین جشنی در دنیا کم نظیر است.”
یورونیوز: تحریمهای بین المللی که علیه ایران درحال صورت گرفتن است آیا بر روابط این کشوربا تاجیکستان هم تاثیرداشته یا خواهد گذاشت؟
امامعلی رحمان :“با معلوماتی که ما داریم جمهوری اسلامی ایران مقصد و هدف اساسی از آن خود کردن و یا بنیاد کردن یراق اسلحه هسته ای ندارد. جمهوری اسلامی ایران رشد کرده ایستاده است. ترقی کرده ایستاده است. تمام مشکلات دائر بر این موضوع باید تنها با راه گفت و شنود و با راه دیپلماتیک حل و فصل کرده شود. زیانش به تاجیکستان البته که رسیده است. من فکر می کنم نه تنها به تاجیکستان، بلکه بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از آن جمله اروپا و ژاپن نیززیان دیده (ایستاده) اند. نرخ نفت و گاز بالا رفته است . این برای کشورهای استیصال(تولید کننده) نفت فایده می رساند نه به کشورهای استعمال(مصرف) کننده. از این بسیاری از کشورهای پیشرفته که از جمهوری اسلامی ایران نفت و گاز خریداری می کردند تاثیر دیده اند، تاثیر منفی. در بازار جهانی وقتی که نرخ نفت بالا رفت البته اقتصاد ما هم از آن زیان دید.”
یورونیوز: قریب یک میلیون تاجیک در روسیه زندگی و کار می کنند. این آیا مشکلاتی را برای جامعه تاجیکستان بوجود آورده و احیانا نفوذ روسیه را در تاجیکستان تداوم می بخشد؟
امامعلی رحمان:”(قریب)یک میلیون نفر مهاجران محنتی در روسیه کار و زندگی و فعالیت می کنند… بله همینطور است. دیگر درمنطقه به کجا روند. با این کار هم کمک به اقتصادیات تاجیکستان است و هم به عائله های خودشان. حکومت تاجیکستان همکاریهای خوبی دارد در سطح راهبران ساختارهای مربوطه دو کشور دائر برحمایت از منفعت های مهاجران محنتی خود در فدراسیون روسیه. من فکر می کنم که این معنایش این نیست که ما با روسیه همکاریهای استراتژیکی داریم، رفت و آمدها داریم و تاجیکستان اینگونه محدود شده است… نه. سیاست خارجی ما سیاست درهای گشاده است.”
یورونیوز : اخیرا درروسیه انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. به نظر شما بعنوان رییس جمهوری تاجیکستان، صرف برگزاری انتخابات آیا می تواند به مفهوم وجود دمکراسی دریک جامعه باشد؟
امامعلی رحمان :“دولتی که هفتاد، قریب هشتاد سال یک سیاست و یک ایدئولوژی را داشته است نمی تواند در یک مهلت معین در ده بیست سال، کشور نمونه پیشرفته جامعه دمکراتیک یا که متمدن باشد. برای اینکار فرصت در کار است، برای عوض کردن منتالیته یا همان تفکر جامعه. و این پراسس (روند) که حالا شده ایستاده است… قدمهای اول و جدی این روند است چه در روسیه و چه در دیگر کشورهای شوروی سابق. روند همین انتخاباتی که روسیه انجام شد، آیا خود روندهای جامعه دمکراتیک را نشان نداد که هر یک از قوای سیاسی توانستند فکر و اندیشه های خود را آزادانه حرف زنند؟ در پیدایش و این قدمهای اول البته خطا اجتناب ناپذیر است. صرف آن نوع دمکراسی که در آمریکا و اروپا است در روسیه یا دیگر کشورهای شوروی سابق در یک سال (کوتاه مدت) قابل مهیا شدن نیست، غیرممکن است و تنها یک خیال است.”
یورونیوز: من می خواستم بدانم که در طی این بیست سال برداشت شما از حقوق بشر چه بوده و آیا وضعیت امروز رضایت بخش است؟
امامعلی رحمان:” من شاهد هستم که در آن زمان در سال 1990-91 در تاجیکستان، در اولین سال استقلال تنها چهار (گزتی)روزنامه خصوصی وجود داشت. یک تلویزیون بود. یک (اگنتی اطلاعاتی)آژانس خبری دولتی بود. حالا در تاجیکستان قریب سه هزار سازمان و تشکلات و احزاب وجود دارد. قریب پانصد مجله و روزنامه است که 60 درصد آنها خصوصی هستند. 44 شبکه تلویزیونی است که از این تنها چهارتایش دولتی است. درحمایت و حفظ حقوق انسان
قدم به قدم (زینه به زینه) ما کارهای زیادی انجام داده ایم. البته با صدها مشکل دیگر و این پراسس(روند) با در نظر داشتن رشد و ترقیات جامعه حل و فصل خود را زینه به زینه می یابد.”
یورونیوز: وضعیت امنیت درسرحدات تاجیکستان و افغانستان به چه نحویست. تامین آن امروزچگونه صورت می گیرد و مسئله قاچاق مواد مخدر؟
امامعلی رحمان :“اگرمقایسه کنید با ده یازده سال پیش و حوادثی که در افغانستان اتفاق می افتاد حالا وضع سرحدات از زمین تا آسمان فرق دارد. این موضوع را باید اعتراف کرد… یعنی خیلی بهتر شده است. مشکل اساسی قاچاق مواد مخدر است که ساختارهای مربوطه جمهوری تاجیکستان با جمهوری اسلامی افغانستان با هم با این مسئله مبارزه می کنند چه در سرحدات و چه در داخل افغانستان… ما نیاز داریم به کمک و دستگیری جامعه جهانی. قاچاق مواد مخدر مثل پروبلم(مشکل) تروریسم بین المللی و اکسترمیسم(افراط گرایی) یک مشکل جهانی است(پروبلم گلوبالی)، تنها مشکل افغانستان و تاجیکستان و آسیای مرکزی نیست. مواد شیمیایی که به افغانستان برای تولید (استیصال) مواد مخدر می رود… چرا ما حرف نزنیم… در تاجیکستان چنین کارخانه های شیمیایی صنعتی نیست، در افغانستان هم عموما وجود ندارند. پرسیده می شود از کجا، از راه قاچاق از کدام کشورها وارد می شود… حجم آن هم خیلی زیاد است. در آینده باید نسبت به این موضوع هم اندیشه شود.”
یورونیوز: آقای رحمان رییس جمهوری محترم تاجیکستان از گفتگوی شما با یورونیوز سپاسگزارم.
امامعلی رحمان:” سلامت باشید. یک جهان تشکر.”