تهیه نقشه سه بعدی از کهکشان راه شیری

تهیه نقشه سه بعدی از کهکشان راه شیری
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

هزاران هزار ستاره را در شبهای صاف و در نواحی بدون آلودگی می توان دید اما در پس تاریکی، میلیونها ستاره اسرارآمیز دیگری هم وجود دارند که کم نورترند و فاصله شان با زمین بمراتب بیشتر است.

گام اساسی در شناختن گیتی، شناخت کهکشان راه شیری است که نزدیکترین به ماست و منظومه شمسی هم به آن تعلق دارد. برای شناخت کهکشانمان، در ابتدا باید بتوانیم از آن نقشه برداری کنیم.

اروپا ماهواره ای را به فضا پرتاب کرده که قادر است با چشمانی قدرتمند، آسمان را زیر نظر بگیرد، نام این ماهواره «گایا» نام دارد.

کارما جوردی، ستاره شناس و منجم از محققان دانشگاه بارسلون درباره ماموریت این ماهواره می گوید: «هدف اصلی گایا، کشف تاریخچه کهکشان است، یعنی انجام مطالعه ای باستان شناسانه بر روی راه شیری.»

برای رسیدن به این هدف، گایا از کهکشان نقشه هایی سه بعدی تهیه خواهد کرد. این کار تاکنون در تاریخ نجوم سابقه نداشته است.

لوران شمن یک متخصص فیزیک هسته ای است. او در حال بازدید از رصدخانه پیک دو میدی است که در ارتفاع 2800 متری رشته کوههای پیرنه در فرانسه واقع شده، مکانی که از قرن ها قبل مورد علاقه منجمان و دوستداران آسمان بوده است.

امروز تلسکوپهای عظیم مستقر در این رصدخانه، ماهواره گایا را در انجام ماموریتش یاری می رسانند.

لوران شمن می گوید:«اینجا ابزاری داریم که من دائم از آن استفاده می کنم. با این وسیله می توانیم سرعت ستاره ها را نسبت به خودمان، اندازه بگیریم. مشاهدات ما از زمین به ما این امکان را می دهند تا دستگاه «طیف نگارِ» مستقر در ماهواره گایا را تنظیم و درجه بندی کنیم.»

این رصدخانه در ارتفاع 2800 متری، همچنین مکان مناسبی برای پی بردن به موقعیت کره خاکی مان است و درک این نکته که در بین کهکشانها، جایگاه ما زمینی ها، دقیقا کجاست؟

تجسم موقعیت ستاره ها، جهت آنها و سرعتی که در کهکشان دارند، یکی از چالشهای بزرگ علم نجوم است. بی جهت نیست که از ابتدای تاریخ تمدن، اخترشناسان بسیاری در راه علم نقشه کشی ستاره ها تلاش کرده اند.

لوران شمن در توضیح تاریخچه این کار می گوید:«تاریخ اخترشناسی به زمانهای دور بر می گردد. اولین کسی که این کار را کرد «هیپارکوس» بود که موفق شد موقعیت و تحرکات حدود هزار ستاره را در آسمان محاسبه کند.»

در سال 1989 اروپا برای ادای احترام به تلاشهای این اخترشناس یونان باستان، ماهواره ای را با نام او، «هیپارکوس»، به فضا پرتاب کرد.

ماهواره «گایا» البته در مقایسه با آن، ماهواره بمراتب پیشرفته تری است که ظرفیت فهرست کردن یک میلیارد ستاره را داراست.

لوران شمن در مورد تاثیر ماموریت گایا می گوید: «با انجام ماموریت ماهواره گایا، سطح کمی و کیفی اطلاعات بدست آمده یک جهش اساسی پیدا خواهد کرد و با آگاهی از جزئیات بیشتر می توان شرایط را تحلیل کرد. برخورداری از چنین نمونه ای که می تواند ما را در درک بهتر آسمان و تاریخچه شکل گیری کهکشان راه شیری کمک کند، واقعا هیجان انگیز است.»

برای درک کمکی که ماهواره گایا می تواند به نجوم و اخترشناسی انجام دهد نخست باید با نحوه کار آن آشنا شد.

این ماهواره آژانس فضایی اروپا مجهز به بزرگترین دوربین دیجیتالی است که تاکنون به فضا فرستاده شده است. این ماهواره در تولوز فرانسه ساخته شده و مهندسان، همواره دقت و ثبات را در طراحی آن مد نظر داشته اند.

جوزپه ساری، مدیر پروژه گایا می گوید: «ما درباره ستاره هایی صحبت می کنیم که حداقل چهارصد هزار بار کم نور تر از آن هستند که با چشم غیر مسلح قابل رویت باشند. برای این کار باید یک «صفحه کانونی» عظیم بسازیم.»

ونسان پوانیون، مدیر پروژه گایا ادامه می دهد: «این «صفحه کانونی» از یک میلیارد پیکسل تشکیل شده که قدرت شفاف سازی آن تقریبا صد برابر دوربین های استانداردی است که معمولا در دست مردم می بینیم.»

آگهی

انجام تحقیقی جامع و دقیق در مورد میلیاردها ستاره موجود در کهکشان راه شیری از لازمه های پیشرفت دنیای نجوم است چرا که اسرار زیادی در این مورد، هنوز ناشناخته باقی مانده است.

لوران شمن بیشتر از مزیت های ماهواره گایا می گوید: «گایا به ما کمک خواهد کرد تا برای اولین بار، ساختار و سرعت ستاره های بخش مرکزی ترِ راه شیری را محاسبه کنیم.»

گایا، بطور میانگین از هر یک میلیارد ستاره موجود برای تهیه نقشه کهکشان، هفتاد عکس خواهد گرفت. در نتیجه داده های عظیم تصویری، اخترشناسان قادرخواهند شد برخی از نقاط خالی این پازل اسرارآمیز را پرکنند. مثل مواردی از قبیل پیدا کردن شکل دقیق مارپیچ کهکشان راه شیری و یا ردیابی ماده تاریک (نیروی مخفی ای که کهکشان ما را شکل داده است.)

دانشمندان با استفاده از داده های ماهواره گایا سعی در بازبینی تاریخ و پی بردن به نحوه تحول کهکشانی دارند که در آن بسر می بریم. آنها امیدوارند تا نتایج فعالیت های گایا اسرار بیشتری را از هستی هویدا کند.

لوران شمن، در مورد فواید ماهواره گایا می افزاید: «محاسبه جایگاه ستاره ها و همینطور تعیین فاصله آنها خیلی مفید است و این کار بوسیله ماهواره گایا امکانپذیر می شود. زمانیکه ما بتوانیم از موقعیت تک تک ستاره ها آگاه شویم، می توانیم شکل و طرح راه شیری را بازسازی کنیم و بفهمیم که دقیقا به چه چیزی شباهت دارد اینکه آیا به کهکشانهای دیگری که در محیط پیرامون ما وجود دارند هم شبیه است یا نه.»

آگهی

نقشه ای که قرار است توسط ماهواره گایا تهیه شود ممکن است از رازهای آسمان در شب، اندکی بکاهد اما بی شک از زیبایی آن کم نخواهد کرد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

فرود «اودیسئوس» روی ماه؛ آمریکا پس از نیم قرن بار دیگر به ماه بازگشت

کشف یک «اَبَر زمین» در فاصله تنها ۱۳۷ سال نوری از زمین

بحران ۴۰ سالگی برای جمهوری اسلامی و اعتراضاتی که باید «به هر قیمتی متوقف شوند»