همانند بسیاری از کارزارهای انتخاباتی در اروپا، هزینه‌های مربوط به مهاجران و پناهجویان به موضوعی داغ در انتخابات پیش رو در هلند تبدیل شده و در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز ارقام اغراق‌آمیزی درباره آن منتشر می‌شود.
هلند پس از سقوط دولت راست‌گرای «دیک شوف»، نخست‌وزیر این کشور در آستانه برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی قرار دارد و موضوع مهاجرت، به‌ویژه میزان هزینه‌ای که مهاجران بر بودجه کشور تحمیل می‌کنند، به یکی از محورهای اصلی بحث‌ها در این انتخابات تبدیل شده است.
برای نمونه، «اِوا ولاردینگربروک»، مفسر راست افراطی هلندی به تازگی در شبکه اجتماعی ایکس ادعا کرده است که هر پناهجوی غیرغربی در هلند به‌طور میانگین ۶۰۰ هزار یورو برای کشور هزینه دارد.
به نظر می‌رسد ادعای او بزرگ‌نمایی در اعدادی باشد که در یک گزارش درباره تأثیرات بلندمدت مهاجران بر اقتصاد هلند به قلم «یان فان د بیک» و دیگران آمده است.
در این گزارش، در کنار بررسی تأثیرات مهاجران بر اقتصاد هلند، آن‌ها بر اساس انگیزه‌های مهاجرت، مانند کار، تحصیل یا پناهندگی و همچنین بر پایه کشور مبدأشان دسته‌بندی شده‌اند.
بر اساس این گزارش، مهاجرانی که با هدف کار به هلند می‌آیند و هنگام ورود بین ۲۰ تا ۵۰ سال سن دارند، به‌طور خالص بیش از ۱۰۰ هزار یورو به اقتصاد این کشور کمک می‌کنند.
اما در مقابل، مهاجرانی که با انگیزه‌های دیگر به هلند می‌آیند، همگی تأثیر مالی منفی در اقتصاد این کشور دارند، به این معنی که پناهجویان حدود ۴۰۰ هزار یورو و خانواده مهاجران حدود ۲۰۰ هزار یورو برای دولت این کشور هزینه‌زا هستند. این گزارش همچنین نشان می‌دهد هزینه‌ای که پناهجویان آفریقایی و خاورمیانه‌ای بر دولت هلند تحمیل می‌کنند، چشمگیرتر است.
بنابراین، ادعای «اِوا ولاردینگربروک» حتی نسبت به بالاترین برآورد هزینه مهاجران بر اقتصاد هلند که در این گزارش آمده نیز بزرگ‌نمایی شده است.
این بزرگ‌نمایی در حالی است که پژوهش «فان د بیک» و پژوهش‌های مشابه آن که هم‌زمان با اوج‌گیری کارزار انتخاباتی هلند در ۲۹ اکتبر منتشر شده، از سوی شماری از اقتصاددانان هلندی مورد تردید قرار گرفته‌اند.
یکی از موضوعات اصلی در اینجا، کتاب او با عنوان «هلند، آهنربای مهاجرت» است که در سال ۲۰۲۴ منتشر شده، کتابی که بر پایه پژوهش مشترک پیشین او با عنوان «دولت رفاه بی‌مرز» بنا شده است. این پژوهش نخستین‌بار در سال ۲۰۲۱ منتشر شد.
در این کتاب آمده است هزینه‌های مالی مهاجرت بر اقتصاد هلند از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۱۹ حدود ۴۰۰ میلیارد یورو بوده است. این نتیجه‌گیری که هشدار می‌دهد در صورت تداوم روند کنونی مهاجرت، نظام رفاه اجتماعی در هلند ممکن است فروبپاشد، توجه گسترده رسانه‌ها و سیاستمداران هلندی را برانگیخته است.
تیم راستی‌آزمایی یورونیوز با چند کارشناس گفت‌وگو کرده که همگی بر این نظرند اگرچه آمارهایی که «فان د بیک» و همکارانش در گزارش خود از آن‌ها استفاده کرده‌اند ممکن است درست باشد، اما این آمارها به‌گونه‌ای نادرست تفسیر شده‌اند و هزینه واقعی مهاجران را نشان نمی‌دهند.
برای نمونه، در پژوهشی که با عنوان «دولت رفاه بی‌مرز» منتشر شده، آمده است دولت هلند سالانه حدود ۱۷.۳ میلیارد یورو برای مهاجران هزینه کرده، اما این رقم به صورت دقیق واقعیت را بازگو نمی‌کند. بر اساس داده‌های رسمی، مهاجران حدود ۳.۴ میلیارد یورو درآمد خالص برای خزانه هلند ایجاد کرده‌اند، دولت این کشور نیز حدود ۲۰.۷ میلیارد یورو برای خدمات عمومی هزینه کرده است. در این گزارش با مقایسه این دو عدد نتیجه گرفته شده که دولت هلند سالانه حدود ۱۷.۳ میلیارد یورو برای مهاجران هزینه کرده است.
یان ویلم کونینگ، استاد اقتصاد توسعه در دانشگاه فری آمستردام، با تأکید بر اینکه این رقم مبتنی بر داده‌ها نیست، می‌گوید «این عدد با یک جمله توجیه شده بود که در واقع یک اشتباه بنیادی داشت و آن اینکه این جمله در واقع استدلالی درباره میزان مالیاتی بود که مهاجران باید بپردازند و نه میزان واقعی هزینه‌ای که صرف خدمات عمومی برای آن‌ها می‌شود.»
در اصل، این پژوهش هزینه‌های مهاجرت را به‌اشتباه محاسبه کرده، زیرا همه خدمات عمومی را به‌عنوان یک امر «رقابتی» در نظر گرفته است، یعنی استفاده یک نفر از خدمات باعث کاهش میزان دسترسی دیگران به آن خدمات می‌شود.
موضوعاتی مانند دفاع ملی یا حفاظت در برابر سیل، غیررقابتی هستند، یعنی استفاده یک نفر از این خدمات باعث کم شدن دسترسی دیگران به آن‌ها نمی‌شود. اما خدماتی مانند پلیس و استفاده از بزرگراه‌ها با افزایش جمعیت نیاز به گسترش پیدا می‌کنند و استفاده یک نفر می‌تواند بر دسترسی دیگران به این خدمات اثر بگذارد.
کونینگ ما را به یک مقاله ارجاع داد که با همکاری «کاسپر د وریس»، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه اراسموس روتردام، و «الکساندر رینوی کان»، سناتور پیشین و استاد اقتصاد و کسب‌وکار دانشگاه آمستردام، نوشته بود.
بر اساس نظر آن‌ها، رقم ۱۷.۳ میلیارد یورو «بیش از حد» بالا است.
این اقتصاددانان در مقاله خود نوشته‌اند: «برآورد تقریبی ما نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از ۹۴.۱ میلیارد یوروی سالانه- حدود ۴۰.۵ میلیارد یورو- صرف خدمات عمومی غیررقابتی خالص مانند دفاع شده است. این هزینه‌ها با افزایش جمعیت افزایش نمی‌یابند و نباید به‌طور سرانه تخصیص داده شوند. فقط ۵۳.۶ میلیارد یوروی باقی‌مانده که مربوط به خدمات رقابتی است، باید در نظر گرفته شود که از این مقدار هم ۲۲ درصد- معادل ۱۱.۸ میلیارد یورو - به مهاجرت نسبت داده می‌شود.»
آن‌ها با در نظر گرفتن انواع مختلف خدمات، نتیجه گرفتند «ضرر» فرضی ۱۷.۳ میلیارد یورویی ناشی از مهاجران در سال ۲۰۱۶ به حدود ۸.۴ میلیارد یورو در سال کاهش می‌یابد، یعنی کمتر از ۱ درصد تولید ناخالص داخلی.
این اقتصاددانان همچنین بر این نظرند که هر هزینه خالص اضافی ناشی از مهاجرت با مزایای اقتصادی بیشتری جبران می‌شود، از جمله اینکه مهاجران هم اغلب با دستمزدهای پایین‌تر کار کرده، و هم به پایداری بخش‌هایی از اقتصاد هلند کمک می‌کنند.
به گفته «د وریس»، پژوهش «فان د بیک» همچنین تغییر وضعیت مهاجران را در طول زمان در کشور میزبان در نظر نمی‌گیرد و در مقابل فرض می‌کند که یک فرد ۲۰ ساله در سال ۲۰۱۶ مانند وقتی که در سال ۲۰۵۶ به سن ۶۰ سالگی رسید، رفتار خواهد کرد.
او به بخش «کیوب» یورونیوز گفت: «چندین پژوهش نشان می‌دهد که با گذشت زمان، این افراد تحصیل‌کرده‌تر و ماهرتر می‌شوند، بنابراین وضعیت برعکس می‌شود. آن‌ها دیگر همان مهارت‌هایی را که اکنون دارند، نخواهند داشت. ممکن است در ابتدا تأثیر منفی بر خزانه داشته باشند، اما بعداً این تأثیر مثبت می‌شود.»
دولت رفاه می تواند مهاجران را در خود جای دهد
به گفته کارشناسان، یکی دیگر از انتقادات مهم به پژوهش «فان د بیک» و اظهارات «اِوا ولاردینگربروک» این است که با برجسته کردن مهاجرانی که از برخی مناطق جهان، مانند آفریقا و خاورمیانه می‌آیند، به انگ‌زنی علیه آن‌ها دامن می‌زنند.
کارشناسان می‌گویند سهم و وضعیت مهاجران، فارغ از محل تولدشان، معمولاً مشابه شهروندان هلندی با همان سطح تحصیلات است و مشارکت آن‌ها با گذشت زمان افزایش می‌یابد.
لیو لوکاسن، استاد تاریخ کار و مهاجرت جهانی در دانشگاه لیدن و مدیر مؤسسه بین‌المللی تاریخ اجتماعی در آمستردام، با بیان اینکه هیچ گروه یا جامعه‌ای تمایل به انزوای دائمی ندارد، می‌گوید برخی مهاجران، مانند پناهجویان، در ابتدا بیشتر از آنچه که برای اقتصاد کشور میزبان می‌آورند هزینه‌زا هستند، زیرا از ورود به بازار کار محروم هستند، اما زمانی که به آن‌ها اجازه کار داده می‌شود، این وضعیت تغییر می‌کند.
او می‌گوید «آن‌ها در درازمدت، در کشور میزبان ادغام می‌شوند و مشارکت می‌کنند. آن‌ها هلندی می‌شوند و روند ادغام آن‌ها آغاز می‌شود، هرچند برخی تفاوت‌های فرهنگی همچنان باقی می‌ماند.»
وقتی بخش «کیوب» یورونیوز با وزارت پناهندگی و مهاجرت هلند تماس گرفت، این وزارتخانه اعلام کرد که هزینه متوسط یک پناهجو در روز حدود ۷۱ یورو است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این وزارتخانه همچنین به هزینه‌های مرتبط با ثبت‌نام، امنیت و ارزیابی درخواست‌های پناهندگی این افراد نیز اشاره کرد.
کل بودجه سال ۲۰۲۵ هلند برای پذیرش از خارجی‌ها، از جمله پناهجویان، حدود ۹.۴۸ میلیارد یورو بود که کمتر از یک درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است.
به گفته لوکاسن، نظام رفاه اجتماعی هلند با ورود مهاجران به این کشور با فروپاشی اجتناب‌ناپذیر مواجه نیست.
او می‌گوید ممکن است ارقام درست باشند، اما این برداشت که نظام رفاه نمی‌تواند مهاجران را پوشش دهد، «مضحک» است. بنا به گفته او، در درازمدت، از اواخر دهه ۱۹۸۰ تاکنون، تعداد پناهجویان به طور قابل توجهی افزایش نیافته و نظام رفاه هلند نیز همچنان پابرجا مانده است.