رهبران کشورهای عضو ائتلاف نظامی ناتو روز چهارشنبه ۲۵ ژوئن (چهارم تیر ۱۴۰۴) با افزایش چشمگیر بودجه دفاعی موافقت کردند و بر «تعهد خللناپذیر» خود برای دفاع از یکدیگر در صورت حمله تأکید کردند.
رهبران ۳۲ کشور عضو ائتلاف نظامی ناتو در بیانیه نهایی نشست امسال در شهر لاهه هلند تصویب کردند که «همه اعضا متعهد میشوند تا سال ۲۰۳۵، سالانه ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف نیازهای اصلی دفاعی و سایر هزینههای مرتبط با امنیت و دفاع کنند تا به تعهدات فردی و جمعی خود عمل نمایند.»
این تصمیم در حالی اتخاذ شد که دونالد ترامپ، رئيس جمهوری آمریکا که فشارهای او در اتخاذ این تصمیم بیتاثیر نبود، روز سهشنبه در خصوص حمایتش از ماده ۵ پیمان ناتو مبنی بر حمایت از اصل دفاع جمعی، پاسخ قاطعی نداد.
اما او روز چهارشنبه، هنگام دیدار با دیک شوف، نخستوزیر هلند، در پاسخ به درخواست برای شفافسازی در این زمینه گفت که از این اصل کلیدی ناتو یعنی «حمله به یک عضو، حمله به همه اعضا است» حمایت میکند.
او گفت: «من پشت این اصل ایستادهام، به همین دلیل اینجا هستم. اگر از آن حمایت نمیکردم، اینجا نبودم.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای ترامپ روز سهشنبه در هواپیمای اختصاصی ریاستجمهوری آمریکا هنگام سفر به لاهه به خبرنگاران گفت که پایبندیاش به ماده ۵ ناتو «بستگی به تعریف شما دارد.»
او در ادامه گفت: «تعاریف متعددی از ماده ۵ وجود دارد. این را میدانید که، درست است؟» آقای ترامپ همچنین اضافه کرد: «اما من متعهد به دوستی با آنها هستم.»
این اظهارات نگرانی دیرینه متحدان اروپایی در مورد تعهد او به ائتلاف نظامی را احیا کرد.
او همچنین وعده داد که در جریان نشست ناتو، تعریف دقیقتری از اینکه ماده ۵ برای او چه مفهومی دارد، ارائه خواهد کرد.
تولد ناتوی جدید
اسپانیا پیشتر رسما اعلام کرده بود که نمیتواند به هدف تعیینشده اختصاص ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود برای امور دفاعای دست یابد، و کشورهای دیگری نیز نسبت به این تعهد ابراز تردید کردهاند.
اهداف فعلی دفاعی ناتو اختصاص ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) اعضا به بودجه دفاعی است. ترامپ پیشتر تهدید کرده بود که هر کشوری که هدف ۵ درصدی جدید را تامین نکند، از حمایت آمریکا بر اساس ماده ۵ پیمان ناتو بهرهمند نخواهد شد.
برعکس کشورهایی مانند اسپانیا که اعلام کردهاند توان پایبندی به این افزایش را ندارند، کشورهای نزدیک به مرزهای روسیه و اوکراین میگویند که میتوانند به آن متعهد شوند.
الکساندر استوب، رئیسجمهور فنلاند هدف جدید ناتو برای اختصاص ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی به بودجه دفاعی را «تولد ناتوی جدید» توصیف کرد و گفت: «این یک پیروزی بزرگ است، هم برای رئیسجمهور ترامپ و هم برای اروپا. ما شاهد تولد ناتویی جدید هستیم، که به معنای ناتویی متوازنتر است.»
تردید نسبت به واقعی بودن تهدید روسیه
آقای ترامپ تایید کرد که در حاشیه نشست ناتو با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین دیدار خواهد کرد.
او گفت: «درباره مسائل بدیهی صحبت خواهیم کرد. درباره دشواریهایش صحبت خواهیم کرد.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی معتقد نیست که روسیه تا پایان دهه جاری بتواند حملهای به خاک ناتو انجام دهد.
او گفت: «فکر نمیکنم روسیه به اندازهای قوی باشد که تهدید واقعی برای ما محسوب شود. ما خیلی قویتریم.»
آقای اوربان که در پاسخ به سوال خبرنگاران این اظهارات را بیان میکرد، به داشتن روابط نزدیک با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، شناخته میشود.
تمجید پادشاه هلند و دبیرکل ناتو از ترامپ
انتظار میرفت که آقای ترامپ در یک هتل مجلل اقامت داشته باشد، اما رئیس جمهور آمریکا در کاخ قرن هفدهمی پادشاه هلند ویلم الکساندر و همسر او ملکه ماکسیما و سه دخترشان خوابید.
پادشاه ویلم-الکساندر هلند در روز سهشنبه در شام رسمی رهبران ناتو در کاخ سلطنتی لاهه سخنرانی کرد. پادشاه هلند به طور ویژه از ترامپ استقبال کرد.
ویلم-الکساندر گفت: «آقای رئیسجمهور (ترامپ)، برای ما بسیار ارزشمند است که امشب شما را در خانهمان میزبانی کنیم. ما پیوندهای دوستی را که همیشه ملتهای ما را متحد خواهد کرد، گرامی میداریم.»
پادشاه هلند افزود که ناتو در آینده میزبان کشورهای بیشتری خواهد بود و از تعهد ائتلاف به افزایش هزینههای دفاعی نیز قدردانی کرد.
پادشاه هلند گفت: «اینکه گفته میشود که باید سرمایهگذاری کافی برای امنیت خود انجام دهیم و باید تعادل در مشارکت مالی اعضای ائتلاف وجود داشته باشد، حرف درستی است. هیچ همبستگی وجود نخواهد داشت مگر اینکه هرکس مسئولیت خود را به دوش بکشد.»
مارک روته، نخستوزیر سابق هلند و دبیرکل فعلی ناتو نیز از تلاشهای ترامپ برای افزایش بودجه دفاعی ائتلاف تمجید کرد.
آقای روته روز سه شنبه گفت: «امروز خوشحالم که اعلام می کنم ناتو در دهه گذشته یک تریلیون دلار (۸۶۱ میلیارد یورو) به بودجه دفاعی خود افزوده است. آقای رئیس جمهور، دونالد عزیز، این به لطف شما است که به ما را به این سمت سوق دادید.»
تجمع حامیان و مخالفان ناتو
بعضی از مردم لاهه، از حضور ترامپ در شهرشان رضایت نداشتند و پلاکاردهایی با نوشتههای «دنیا را نجات دهید، ترامپ را استیضاح کنید» و «صلح» از بالکنها آویزان کرده بودند.
همزمان، گروه دیگری از جوانان لیتوانی، اوکراین، هلند و کشورهای دیگر در لاهه تجمع کردند و خواستار افزایش بودجه دفاعی و حمایت بیشتر از اوکراین شدند. این تجمع با حضور وزیران دفاع لیتوانی و هلند همراه بود.