یک پژوهش تازه نشان داده است که برخی ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند با دقت بیشتری طول عمر افراد را پیش‌بینی کنند. پژوهشگران معتقدند که این یافته می‌تواند راه را برای ارائه مراقبت‌های بهداشتی شخصی‌تر هر فرد بر اساس ویژگی‌ها هموار کند.
خودتان را چگونه توصیف می‌کنید؟ آیا فردی تکانشی، مضطرب و زودرنج هستید یا منظم، فعال و یاری‌گر؟
بر اساس نتایج این تحقیق، اگر به دسته دوم تعلق دارید، احتمال بیشتری دارد که عمر طولانی‌تری داشته باشید.
پژوهشگران دریافتند که برخی ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند با طول عمر افراد ارتباط مستقیم داشته باشند، چراکه برداشت فرد از خود، احساسات و در نتیجه رفتارهای او را شکل میدهد. به‌عنوان نمونه، افرادی که خود را منظم می‌دانند، معمولاً به موقع داروهای خود را مصرف می‌کنند و سبک زندگی سالم‌تری را حفظ می‌نمایند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در گذشته، شخصیت افراد عمدتا با استفاده از مدلی معروف به «پنج عاملی شخصیت» یا «OCEAN» ارزیابی می‌شد که شامل پنج بُعد اصلی است:
گشودگی (Openness)، وظیفه‌شناسی (Conscientiousness)، برون‌گرایی (Extraversion)، سازگاری (Agreeableness) و روان‌نژندی (Neuroticism).
اما مطالعه جدید که در نشریه «تحقیقات روانشناختی» منتشر شده است، این دسته‌بندی کلی را به مجموعه‌ای از ویژگی‌های جزئی‌تر و دقیق‌تر تقسیم کرده است.
پژوهشگران با استفاده از داده‌های مربوط به ۲۲ هزار نفر، پاسخ‌های پیشین شرکت‌کنندگان به پرسش‌نامه‌های پنج عامل بزرگ را بررسی کردند و هر پاسخ را به‌عنوان یک ویژگی مستقل تحلیل کردند. سپس میزان مرگ‌ومیر افراد بین سنین ۶ تا ۲۸ سالگی مورد پیگیری قرار گرفت.
«رنه موتوس»، استاد روان‌شناسی شخصیت در دانشگاه ادینبورو و از نویسندگان این پژوهش، در گفت‌وگو با بخش سلامت یورونیوز گفت:
«ما دریافتیم که پیش‌بینی مرگ‌ومیر تقریباً دو برابر دقیق‌تر می‌شود اگر به‌جای پنج دسته اصلی، این ویژگی‌های جزئی‌تر را بررسی کنیم.»
او افزود: «این بدان معناست که مسیرهای گوناگونی وجود دارد که از طریق آن‌ها شخصیت می‌تواند بر طول عمر تأثیر بگذارد. برای یک فرد ممکن است این مسیر از طریق تنظیم هیجاناتش باشد، در حالی که برای فردی دیگر ممکن است به رفتارهای او مربوط شود.»
کدام ویژگی‌های اخلاقی طول عمر را افزایش میدهد؟
به گفته موتوس، کسانی که خود را «فعال» توصیف کرده بودند، ۲۱ درصد کمتر از دیگران در طول دوره مطالعه درگذشتند؛ این نتیجه مستقل از سن، جنسیت و وضعیت پزشکی افراد به‌دست آمد.
ویژگی‌هایی مانند منظم بودن، سرزنده بودن، مسئولیت‌پذیری، سخت‌کوشی، کمک‌کردن به دیگران و دقت در کارها نیز با افزایش احتمال طول عمر ارتباط داشتند، در حالی که اضطراب و بدخلقی با افزایش خطر مرگ‌ومیر همراه بودند.
«دکتر جان فرانسیس لِیدر»، روان‌شناس و پژوهشگر علوم شناختی، در گفت‌وگو با یورونیوز سلامت توضیح داد:
«به‌طور کلی، الگوهای خاصی از تفکر، احساس و رفتار می‌توانند به‌صورت مستقیم بر سلامت روان و توانایی بهره‌گیری از حمایت‌ها و مراقبت‌های پیشگیرانه تأثیر بگذارند، که در نهایت می‌تواند بر طول عمر فرد اثر بگذارد.»
او افزود: «با این حال، ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی می‌توانند با تطبیق نوع مراقبت‌ها متناسب با تیپ‌های شخصیتی و تفاوت‌های فردی، شکاف‌های موجود را کاهش دهند و خدماتی شخصی‌سازی‌شده‌تر ارائه کنند.»
آیا شخصیت انسان قابل تغییر است؟
اگر با خواندن این گزارش نگران شده‌اید که شخصیت شما با ویژگی‌های طول عمر هم‌خوان نیست، جای نگرانی نیست. به گفته دکتر فرانسیس لِیدر، صفات شخصیتی اگرچه نسبتاً پایدارند، اما ثابت و تغییرناپذیر نیستند.
او گفت: «ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند در طول زندگی تغییر کنند، به‌ویژه در نتیجه تلاش آگاهانه یا دگرگونی‌های مهم در زندگی. نکته اساسی این است که باید شخصیت را نه‌تنها از منظر فردی، بلکه از منظر اجتماعی نیز در نظر گرفت.»
او ادامه داد: «ممکن است فردی به‌تنهایی در یافتن انگیزه مشکل داشته باشد، اما در یک جامعه حمایتی بتواند بسیار بهتر عمل کند. یا برعکس، ممکن است شخصی از توانایی فردی کافی برخوردار باشد، اما برای فعال‌شدن نیاز به حمایت یا سازگاری‌های خاصی داشته باشد.»
هوش مصنوعی و مراقبت‌های فردمحور
با گسترش گرایش نظام‌های درمانی به سمت پزشکی دقیق و مراقبت‌های فردمحور، به‌ویژه با پیشرفت ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی فوق‌تخصصی، موتوس معتقد است که این نوع پژوهش‌ها می‌تواند به‌ویژه برای بیماران مبتلا به اختلالات روانی تأثیرگذار باشد.
او گفت: «این یافته‌ها نشان می‌دهند که در آینده می‌توانیم با دقت بالا احتمال بروز انواع بیماری‌های روانی یا وضعیت‌های مرتبط با سلامت روان را بر اساس ارزیابی شخصیت پیش‌بینی کنیم، به‌ویژه اگر این ارزیابی‌ها به‌صورت دقیق و چندلایه انجام شوند.»
به گفته موتوس، این نوع آزمون‌های دقیق شخصیتی می‌توانند در حوزه‌های دیگری مانند مدارس و محیط‌های کاری نیز کاربرد داشته باشند. با این حال، او تأکید کرد که این مطالعه هنوز در مرحله اثبات فرضیه است و برای به‌کارگیری عملی نیاز به پژوهش‌های بیشتر دارد.
وی ابراز امیدواری کرد که«شاید حدود پنج سال طول بکشد تا داده‌های کافی بین ارزیابی شخصیت و میزان مرگ‌ومیر جمع‌آوری شود، اما من اطمینان دارم که در آینده پیوندهای قوی‌تر، عملی‌تر و قابل‌درک‌تری میان شخصیت و عواملی مانند طول عمر پیدا خواهیم کرد.»