پژوهشگران هشدار میدهند که بحث «خالص صفر» از سوی پوپولیستها سیاسی شده و به عنوان «میانبر» برای حمله به سیاستهای اقلیمی به کار میرود.
رسانههای غالب بریتانیا در برقرار کردن ارتباط میان صفر خالص و تغییرات اقلیمی ناکام ماندهاند و پژوهشگران موجی از پوشش «مسئلهدار» را نقد میکنند.
یک تحلیل تازه به سفارش واحد اطلاعات انرژی و اقلیم (ECIU) نشان داده است سهم فزایندهای از مطالب روزنامههای سراسری بریتانیا که بر «صفر خالص» تمرکز دارند با وجود ارتباط ذاتی، هیچ اشارهای به بحران اقلیم نمیکنند.
پژوهشگران میگویند این یافتهها به «جداسازی» تغییرات اقلیمی از راهحلِ جلوگیری از افزایش انتشار گازها اشاره دارد و در شرایطی منتشر شده که فهم عمومی از معنای صفر خالص پایین است.
تلاش بریتانیا برای رسیدن به صفر خالص
در سال ۲۰۱۹، بریتانیا قانونی را تصویب کرد که هدف صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ را تعیین میکند. این یعنی انتشارهای ناشی از فعالیتهای انسانی باید با حذف گازهای گلخانهای از جو جبران شود.
هدف صفر خالص این است که از رهاسازی بیشتر گازهای حبسکننده گرما به هوا جلوگیری کند و عملا شتابگیری گرمایش جهانی را متوقف سازد. این به معنای صفر مطلقِ انتشار نیست.
تحلیل نشان داد یک سال پیش از تصویب قانون، ۱۰۰ درصدِ مطالب در ۹ رسانه عمده که اصطلاح «صفر خالص» را دستکم سه بار (از جمله در تیتر) ذکر کرده بودند، به «تغییرات اقلیمی» یا اصطلاحات مشابهی مانند «گرمایش جهانی» نیز اشاره کرده بودند.
با این حال تا سال ۲۰۲۴ این رقم به فقط ۵۹ درصد سقوط کرد.
کدام روزنامههای بریتانیا تغییرات اقلیمی را «جدا» میکنند؟
در سال ۲۰۲۴، ۳۲۳ مطلبِ بررسیشده اصطلاح صفر خالص را دستکم سه بار، از جمله در تیتر، ذکر کردند اما به تغییرات اقلیمی یا اصطلاحات مشابه اشارهای نداشتند.
حدود نیمی از این مطالب (۱۶۶ مورد) در تلگراف منتشر شده بود. در همان سال، ۸۸ مطلب اصطلاح صفر خالص را دستکم پنج بار آوردند بدون آنکه آن را به تغییرات اقلیمی پیوند دهند.
تایمز در میان روزنامههای جدی کمترین سهم مطالبِ دارای اشاره به تغییرات اقلیمی را داشت؛ ۶۴ درصد.
پژوهشگران «تفاوتهای قابل توجه بین نشریات» روزنامههای بریتانیا را یافتند. برای نمونه، در گاردین ۷۱ درصدِ مطالب سال ۲۰۲۴ که یک بار به «صفر خالص» اشاره کردهاند به تغییرات اقلیمی هم اشاره کردهاند. پس از آن تایمز با ۳۸ درصد، تلگراف با ۳۲ درصد، اکسپرس با ۲۷ درصد و سان با ۲۳ درصد قرار داشتند.
در اکسپرس دو مطلب، در ساندی تلگراف یک مطلب و در تلگراف یک مطلب در مجموع هشت بار به «صفر خالص» اشاره کردهاند اما هیچ اشارهای به تغییرات اقلیمی نداشتند.
ابهام پیرامون صفر خالص
این تحلیل که نتایج جستوجو در ابزار پایش خبری فکتیوا را بررسی کرده، در حالی منتشر میشود که افکار عمومی درباره اصطلاح صفر خالص سردرگم است.
نظرسنجیِ کلایمت بارومتر در ابتدای امسال نشان داد ۲۲ درصدِ پاسخدهندگان بهاشتباه فکر میکردند صفر خالص یعنی «اصلا هیچ انتشار کربنی تولید نشود». این سهم در میان شرکتکنندگانِ حامی رفورم یوکی، حزب پوپولیستِ راستگرا به رهبری نایجل فاراژ، به ۴۱ درصد رسید.
با توجه به سطح عدمقطعیت پیرامون تعریف صفر خالص، دکتر جیمز پینتر از موسسه رویترز برای مطالعه روزنامهنگاری که هدایت این تحلیل را بر عهده داشت، معتقد است «رویه خوب روزنامهنگاری» باید شامل یادآوری، توضیح یا پیوندی باشد درباره اینکه چگونه به ضرورت کاهش انتشارها برای توقف تغییرات اقلیمی مربوط میشود.
او اضافه کرد: «دستکم باید جملهای ساده بیاید که روشن کند دانشمندان میگویند رسیدن به صفر خالص برای متوقف کردن تغییرات اقلیمی ضروری است.»
آیا «صفر خالص» به «طعمه کلیک» تبدیل شده است؟
پروفسور کریس هیلسون، مدیر مرکز اقلیم و عدالتِ دانشگاه ردینگ، میگوید صفر خالص بهدست پوپولیستها سیاسی شده و بهعنوان «میانبر»ی برای حمله به سیاستهای اقلیمی به کار میرود.
هیلسون گفت: «این شاید توضیح دهد چرا در مطالب خبری کمتر از تغییرات اقلیمی در کنار آن یاد میشود.» او اضافه کرد: «روزنامهنگارانی که درباره خودروهای برقی یا پمپهای حرارتی مینویسند نیازی به ذکر تغییرات اقلیمی ندارند چون تنها «صفر خالص» برای ایجاد کلیکهای قطبیکننده کافی است.»
هیلسون میگوید این روند «مسئلهدار» است چون صفر خالص هدفی علمی و تثبیتشده است که برای ماندن در محدوده ۲ درجه سانتیگراد گرمایش، طبق توافق پاریس، باید به آن رسید.
ریچارد بلک، خبرنگار سابق محیطزیست بیبیسی و مدیر بنیانگذار ECIU، میگوید اینکه روزنامهها راهحلِ صفر خالص را به تغییرات اقلیمی پیوند نمیدهند «کمی عجیب» است.
او این وضعیت را به بحث درباره فواید تازهِ مصرف یک داروی خاص بدون اشاره به بیماریای که در وهله اول برای درمانش توسعه یافته تشبیه میکند.
یورونیوز گرین برای دریافت نظر به همه روزنامههای بریتانیاییِ ذکرشده مراجعه کرده است. در صورت پاسخ، این گزارش بهروزرسانی خواهد شد.