از مزارع صدف اسپانیا تا سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا؛ ردیابی داده‌های محرک اقتصاد آبی

در خورهای گالیسیا در شمال‌غرب اسپانیا، بی‌شمار سکوی شناور سطح آب را پوشانده‌اند. هریک از آن‌ها سکویی برای پرورش صدف و سایر نرم‌تنان دریایی است. برای دانشجویان مدرسه‌ی آبزی‌پروری ایگافا، یکی از مراکز آموزشی پیشرو در اسپانیا، این سکوها حکم کلاس درس روباز را دارند؛ جایی که کشاورزان دریایی آینده مهارت‌های عملی این حرفه را فرا می‌گیرند.

اقتصاد آبی اروپا ــ عنوانی کلی برای تمامی صنایع مبتنی بر دریا که در جهت رشد پایدار فعالیت می‌کنند ــ برای چهار تا پنج‌میلیون نفر در سراسر قاره اشتغال ایجاد کرده است. تنها بخش آبزی‌پروری در کشورهای اسپانیا، فرانسه، یونان و ایتالیا ده‌ها هزار شغل ایجاد کرده است و نیاز روزافزونی به متخصصانی پدید آورده که قادر به کار در محیط‌های دریایی، آزمایشگاه‌ها، دفاتر اداری و مراکز فرآوری هستند. این بخش پروتئین محلی و پایداری تولید می‌کند که فشار بر ذخایر طبیعی ماهی را کاهش می‌دهد و وابستگی اروپا به واردات محصولات دریایی را کمتر می‌کند.

با وجود این، روند رشد همچنان با محدودیت روبه‌روست. «ابهام‌های زیادی وجود دارد»، خوسه بنتورا، مدیر ایگافا، در توضیح می‌گوید. «نمی‌دانید بازار چگونه نوسان خواهد داشت. عامل دیگر، ناپایداری‌ها و عدم قطعیت‌های محیطی است. ما با تغییرات مداوم اقلیمی روبه‌رو هستیم؛ تغییراتی که بر تولید محلی تأثیر می‌گذارند، به‌ویژه بر فعالیت‌هایی از این دست که مستقیماً به شرایط طبیعی محیط وابسته‌اند.»

حسگرهایی در زیر سطح آب

حتی ساده‌ترین ویژگی‌های آب، از جمله شوری، می‌توانند به‌شکلی غیرقابل پیش‌بینی دچار تغییر شوند. در خورهای گالیسیا، جایی که آب شور اقیانوس با آب شیرین رودخانه درهم می‌آمیزد، جزر و مد و بارندگی باعث تغییرات چشمگیر در سطح شوری آب می‌شوند. گاهی سطح شوری به میزانی می‌رسد که بقای صدف‌ها را به خطر می‌اندازد.

در چنین شرایطی، فناوری می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. ویژگی‌های آب به‌صورت مداوم توسط حسگرهای زیرآبی و از طریق شبکه‌ای از سکوهای خودکار زیر نظر اینتکمار، مؤسسه‌ی فناوری کنترل محیط دریایی گالیسیا، پایش می‌شود. خورهای گالیسیا به‌طور مستمر از طریق شبکه‌ای از سکوهای خودکار زیر نظر مؤسسه‌ی فناوری پایش محیط دریایی گالیسیا (اینتکمار) رصد می‌شوند. در شرایط عادی، این سامانه‌ها به‌شکل خودکار و با بهره‌گیری از انرژی خورشیدی و بادی فعال‌اند و به‌طور مداوم داده‌های مربوط به دما، شوری، pH و سطح اکسیژن را مخابره می‌کنند.

به‌گفته‌ی سیلویا آلن-پرکینز، تکنسینِ اینتکمار:«دسترسی آنی به این داده‌ها بی‌تردید مدیریت منابع را آسان‌تر می‌کند». «هرکسی می‌تواند به‌راحتی از طریق وب‌سایت ما به این داده‌ها دسترسی پیدا کند و روند تغییرات آن را دنبال کند.»

پایش خودکار تنها یکی از منابع متعدد داده به‌ شمار می‌رود. پژوهشگران همچنین با بازدید از مراکز صنعتی آبزی‌پروری، نمونه‌های آب و صدف را برای انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی جمع‌آوری می‌کنند. دانش دقیق درباره‌ی شرایط فیزیکی، شیمیایی و زیستی آب‌های ساحلی، نقشی حیاتی در بهینه‌سازی فرایندهای تولید و تضمین ایمنی محصولات دریایی برای تولیدکنندگان دارد.

از آب‌های محلی تا پایگاه‌های داده‌ی اروپا

این اطلاعات به مراکز پژوهشی منطقه‌ای محدود نمی‌شود. این اطلاعات وارد پایگاه‌های عظیم داده‌ی بین‌المللی می‌شود. پدرو مونترو، رئیس واحد اقیانوس‌شناسی اینتکمار می‌گوید: «این داده‌ها از این منطقه‌ی کوچک به سایر داده‌های اروپایی افزوده می‌شوند». مجموعه‌ی این داده‌ها در کنار هم، نگاهی بسیار جامع‌تر از دنیای دریا به دست می‌دهند.

در ویگو، بزرگ‌ترین شهر گالیسیا و یکی از مراکز اصلی اقتصاد آبی اروپا، ستمار این داده‌ها را به جریان تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای و اتحادیه‌ی اروپا هدایت می‌کند. رُزا چاپلا، مدیر ستمار، توضیح می‌دهد: «برای تدوین سیاست‌های عادلانه در حوزه‌ی اقتصاد آبی اروپا، به داده‌های دقیق و قابل اعتماد نیاز داریم.» این داده‌ها شامل اطلاعات مربوط به برنامه‌ریزی استفاده از فضاهای دریایی، فعالیت‌های بندری، برداشت شن و عملیات نظامی در مناطق دریایی نیز می‌شود.

گالری عکس

10 عکس‌ها

مرکز تحقیقات مشترک اروپا (JRC): نقطه‌ی تلاقی سیاست و علم

سفر داده‌ها به‌سمت شرق و شهر ایسپرا در ایتالیا ادامه پیدا می‌کند؛ شهری ساحلی در کنار دریاچه که میزبان مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون اروپاست. در اینجا یان مارتینسون ریاست واحد اقیانوس و آب را بر عهده دارد؛ واحدی که اطلاعات مربوط به بخش‌های شیلات و آبزی‌پروری اروپا، یورواستات، نهادهای اتحادیه‌ی اروپا، کشورهای عضو و منابع بی‌شمار دیگر را تحلیل می‌کند. این یافته‌ها هر سال در قالب گزارش اقتصاد آبی اتحادیه‌ی اروپا منتشر می‌شوند؛ گزارشی روشن و کاربردی که مبنای سیاست‌گذاری است و جهت‌دهنده‌ی میلیاردها یورو سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

مارتینسون می‌گوید: «یکی از نمونه‌های بارز، بدون تردید، سیاست مشترک شیلات است.» «کمیسیون حتی موظف است اطلاعاتی را که ما تولید می‌کنیم به کار بگیرد.» این داده‌ها در برنامه‌ی اقدام آلودگی صفر نیز به کار گرفته می‌شوند و نقشی کلیدی در شکل‌دادن به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اقتصاد آبی پایدار دارند.

تمام این داده‌ها از طریق رصدخانه‌ی اقتصاد آبی اتحادیه‌ی اروپا در دسترس عموم قرار می‌گیرد؛ پلتفرمی رایگان که نمودارها، نقشه‌ها و داده‌های به‌روز را ارائه می‌دهد. مارتینسون توضیح می‌دهد «ذی‌نفعان ــ چه سیاست‌گذاران و چه کارآفرینان ــ می‌توانند ببینند در بخش‌های اقتصاد آبی چه می‌گذرد.» داشبوردهای تعاملی این فرصت را در اختیار کاربران قرار می‌دهند تا روندهای مرتبط با حمل‌ونقل دریایی، شیلات، انرژی و فرایند گذار انرژی را بررسی و تحلیل کنند.

برقراری ارتباط میان شهروندان و دریا

در ویگو، پیوند اقتصاد آبی با زندگی روزمره در قالبی عینی، قابل دیدن و حتی قابل قدم‌زدن، پیش چشم شهروندان قرار می‌گیرد. بندر، که زمانی مانعی میان شهر و دریا بود، اکنون با ایجاد «مسیر آبی» ــ یک پیاده‌راه هفت‌کیلومتری ــ فضاهای بندری را به روی شهروندان و گردشگران گشوده است. در این مسیر، تاریخ صنعتی، تنوع زیستی دریایی و میراث فرهنگی از طریق تابلوهای اطلاع‌رسانی و یک اپلیکیشن موبایل ویژه در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند.

خراردو گونسالس آل‌بارس، رئیس بخش اقتصاد آبی بندر، می‌گوید:«ضروری است که بنادر در قبال آگاه‌سازی شهروندان از ارزش‌ها و تنوع زیستی خور احساس مسئولیت کنند.»

این مسیر به رصدخانه‌ی زیردریایی آینده ختم می‌شود؛ جایی که بازدیدکنندگان می‌توانند زیر سطح آب بروند و از میان صخره‌های مصنوعی سرشار از زندگی دریایی، دنیای زیر دریا را از نزدیک ببینند. پیام روشن است: رشد اقتصادی، اشتغال و نوآوری اهمیت دارند. اما اقیانوس همچنان یک سامانه‌ی زنده است که زندگی انسان را پشتیبانی می‌کند و در مقابل، فعالیت‌های انسانی نیز باید آن را حفظ کنند.