روزبهروز مصرفکنندگان کمتری سراغ پول نقد میروند و به کارت و پرداخت موبایلی تکیه میکنند. با این حال در برخی بخشها پول نقد هنوز حرف اول را میزند.
استفاده از سکه و اسکناس در سراسر اروپا بهتدریج رو به کاهش است اما همچنان فراگیر است. در بسیاری از کشورهای منطقه یورو، پول نقد هنوز رایجترین شیوه پرداخت است؛ هم از نظر تعداد تراکنشها و هم ارزش آنها.
بر اساس یک نظرسنجی بانک مرکزی اروپا (ECB)، میانه مبلغ پول نقدی که مردم در منطقه یورو در کیف خود نگه میدارند در سال ۲۰۲۴، ۵۹ یورو است. این مبلغ بهطور قابلتوجهی متفاوت است؛ از ۳۵ یورو در هلند تا ۸۲ یورو در لوکزامبورگ و قبرس.
در میان چهار اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا، آلمان با ۶۹ یورو بالاترین میانه پول نقد همراه روزانه را دارد و فرانسه با ۵۰ یورو پایینترین را. ایتالیا به پایینترها نزدیکتر است و اسپانیا اندکی بالاتر از میانه منطقه یورو قرار دارد.
یاکوب گورکا، استاد دانشگاه ورشو، در گفتوگو با یورونیوز بیزنس تاکید کرد که استفاده از پول نقد بهشدت تحت تاثیر فرهنگ ملی است.
او گفت: «کشورهای جنوب اروپا که در آبوهوای گرمتر زندگی میکنند و عادت دارند در تعاملات حضوری، تبادل و خریدوفروش را بیشتر انجام دهند، بهطور طبیعی نقدمحورتر هستند، در حالی که کشورهای شمالی مانند اسکاندیناوی در تاریخ خود گرایش بیشتری به حرکت سریعتر به سوی بانکداری الکترونیک و پرداختهای غیرنقدی داشتهاند.»
کاهش استفاده از پول نقد ادامه دارد
سهم پرداختهای نقدی در پایانههای فروش (POS) در منطقه یورو بهتدریج کاهش یافته است. تعداد تراکنشهای نقدی ۲۷ واحد درصد کاهش یافته و از ۷۹ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۵۲ درصد در سال ۲۰۲۴ رسیده است.
در همین دوره، ارزش پرداختهای نقدی ۱۵ واحد درصد کاهش یافته و از ۵۴ درصد به ۳۹ درصد رسیده است.
بیش از نیمی از همه تراکنشها نقدی است
در سال ۲۰۲۴ کمی بیش از نیمی از همه تراکنشها در منطقه یورو یعنی ۵۲ درصد بهصورت نقدی پرداخت شد.
در ۱۴ کشور از ۲۰ کشور منطقه یورو، پول نقد همچنان پرکاربردترین شیوه پرداخت بود. در حدود نیمی از آنها سهم پول نقد بین ۴۵ تا ۵۵ درصد از تراکنشها بود. استفاده از پول نقد دامنه گستردهای داشت؛ از تنها ۲۲ درصد در هلند تا ۶۷ درصد در مالت. این سهم در اسلوونی، اتریش و ایتالیا نیز بیش از ۶۰ درصد است.
گیوم لپک، رئیس CashEssentials، به یورونیوز بیزنس گفت: «در کشورهایی که پیوند تاریخی قوی با پول نقد دارند، مانند آلمان و اتریش و ایتالیا، پول نقد بهدلیل اعتماد دیرینه به ارز فیزیکی، تجربه تاریخی بحرانهای بانکی، دغدغههای حریم خصوصی و مقاومت در برابر ردیابی دیجیتال همچنان بهطور عمیق در تراکنشهای روزمره جاافتاده است.»
از نظر ارزش، سهم پول نقد در پرداختها کمتر است. در منطقه یورو ۳۹ درصد از همه تراکنشها نقدی است. سهم ملی از ۱۷ درصد در هلند تا ۵۹ درصد در لیتوانی متغیر است.
در مقابل، کارتها ۳۹ درصد از تراکنشها و ۴۵ درصد از کل ارزش پرداختها در منطقه یورو را به خود اختصاص میدهند. استفاده از تلفنهای همراه و ساعتهای هوشمند برای خرید نیز در حال افزایش است.
چرا استفاده از پول نقد اینقدر متفاوت است؟
اولیو مککارتی، استاد کسبوکار در کالج دانشگاهی کورک، گفت که برای تفاوتهای بین کشورها در استفاده از پول نقد توضیحات متنوعی وجود دارد که به تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مرتبط است.
او به یورونیوز بیزنس گفت: «برخی دلایل ممکن است شامل تفاوت در سطح پذیرش پول نقد، نرخ پذیرش دیجیتال و نگرانیها درباره حریم خصوصی پرداختهای دیجیتال باشد، در کنار عوامل بسیار دیگر.»
در منطقه یورو، هلند و فنلاند دو کشوری هستند که کمترین سهم پرداختهای نقدی و کمترین میانه پول نقد همراه را دارند. مککارتی با اشاره به این دو نمونه گفت هلند نرخ پذیرش پول نقدی کمتر از میانگین دارد و تنها ۷۹ درصد کسبوکارها پول نقد میپذیرند. این کشور همچنین پایینترین نرخ پذیرش نقدی در میان رستورانها و کافهها را دارد که از ۹۸ درصد در سال ۲۰۲۱ به ۸۵ درصد در ۲۰۲۴ کاهش یافته است.
فنلاند نیز کمترین سهم بنگاههای کوچک و متوسطی را دارد که پرداخت نقدی را ترجیح میدهند؛ تنها ۸ درصد.
او افزود: «و جای تعجب نیست که هر دو کشور از بالاترین نرخهای پذیرش دیجیتال در جهان برخوردارند.»