روزشمار ایرانیها که زیر آتش حمله اسرائیل مجبور به ترک خانه و شهرشان شدهاند، عدد ۹-۱۰ را نشان میدهد و هر روز به آن اضافه میشود. آنها همزمان که نگران جانشان هستند، نمیدانند بعد از پایان این جنگ، چه سرنوشتی در انتظارشان است. آنها از آینده وضعیت اقتصادی و سیاسی نگران هستند.
اسرائیل بامداد جمعه ۲۳ خرداد حملات هوایی خود را به ۱۰۰ نقطه از ایران آغاز کرد. عمده حملات مربوط به تهران بود. اگرچه اسرائیل مدعی شده بود پایگاهها و شخصیتهای نظامی را هدف قرار داده، اما در این مدت، مناطق مسکونی و چند بیمارستان نیز هدف موشکهای اسرائیل قرار گرفتهاند. گفته میشود بیش از ۷۰۰ نفر در این حملات جان خود را از دست دادهاند. برخی آمارها میگویند که بیش از هزار و ۴۰۰ نفر نیز مجروح شدهاند.
شروع جنگ بدون آژیر خطر از تهران
در حملات اسرائیل، تهران هدف اصلی بود و بیشتر مورد هجوم قرار گرفت، به طوری که شهروندان تهرانی شروع به تخلیه آن کردند. بخش قابل توجهی از مردم به شهرهای شمالی رفتند و البته دیگر شهرها نیز میزبان شهروندان بوند. الهه، ۵ روز برای ماندن در خانهاش مقاومت کرد، اما در نهایت به کرج رفت. او به یورونیوز میگوید که در تمام شبهای حمله نتوانسته بخوابد. اضطراب آوار شدن خانهاش در یک سو و از سوی دیگر با هر صدای انفجار، تصور ویرانی خانهها و زیرآوار ماندن کودکان را داشته است.
مصطفی و فرشاد، روز دوم حملات، مطمئن شدند جنگ ادامهدار است و تهران را ترک کردند. یکی به روستایی نزدیک قم رفته و دیگری در روستایی در شمال ساکن شده است. هر دو همه دارایی نقد و منقولشان را در چمدانی جای داده و مهاجرت کردهاند. مصطفی، که در شمال ساکن شده، میگوید: «حجم مسافران مشکلاتی در تهیه غذا و خریدهای روزانه ایجاد کرده است.» برخلاف تهران که حالا رستورانها، کافهها و پمپهای بنزیناش خالی است، در دیگر شهرها، صفها طولانی است. مثلا در مورد نان محدودیت خرید وجود دارد. او میگوید که با ادامهدار شدن شرایط جنگی، باید تصمیم دیگری برای ماندن یا برگشت بگیرد.
بهزاد از شهروندان تهرانی است که همچنان در شهر مانده است. به گفته او تهران بسیار خلوت شده، اما خالی نیست. او ترجیح داده در خانهاش بماند تا به گفته خودش «آواره» شود.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
لیلا و علی حاضر به ترک تهران نشدهاند. علی میگوید: «جنگ ایران و عراق ۸ سال طول کشید، اگر این هم طولانی شود، نمیتوان سالها ترک شهر و زندگی کرد.» او میداند که زندگی در تهران خطر دارد، اما معتقد است که جنگ همیشه همراه با تهدید و ریسک است. در عین حال هیچ کجا امن نیست.
حالا که نزدیک به ۱۰ روز از جنگ میگذرد و شهرهای مختلف هدف حملات موشکی اسرائیل قرار گرفتهاند، میتوان گفت حرف او دور از حقیقت نیست. به خصوص آن که حتی مراکز درمانی نیز از حملات مصون نبودهاند. روز جمعه حسین کرمانپور، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد که سومین بیمارستان در ایران مورد حمله قرار گرفته، غیر از آن به ۶ آمبولانس نیز حمله شده است.
بنفشه، همراه با همه اعضای خانوادهاش به بابلسر رفتهاند، اما به دلیل عدم تمدید تعطیلات ادارات، مجبور شده از روز شنبه در تهران باشد. گلناز از اهالی اهواز است و میگوید هنوز آثار جنگ از شهرش پاک نشده و نگراناند یک بار دیگر تاسیسات نفتی هدف قرار بگیرد و یک بار دیگر زندگیشان به عقب باز گردد.»
«این مردم نجیب»
عنوان «این مردم نجیب» در حملات موشکی نصیب مردم ایران شد. پزشکان بسیاری در شبکههای اجتماعی اعلام کردند که مهاجران نگران دارو و درمان خود نباشند و آنها در شهرهایی که هستند، امکان ویزیت دارند. تعدادی اعلام آمادگی کردند تا مجروحان را به صورت رایگان جراحی کنند. تعدادی از مشاوران اعلام کردند که حاضر به تراپی کسانی هستند که به دلیل حملات موشکی دچار استرس و اضطراب شدهاند.
غیر از آن کمپینی در تهران شروع به فعالیت کرد که هدف آن تامین غذای گربههای خیابانی است. با توجه به خالی شدن شهر تهران، تولید زباله به حداقل کاهش پیدا کرده و گربهها شانسی برای پیدا کردن غذا ندارند. این کمپین قرار است برای گربهها غذا تهیه کند. غیر از آن مردم در شهرهای مختلف اعلام آمادگی برای میزبانی از مردم تهران که جا و مکانی ندارند را کردند. فعالیتهای خیرخواهانه و داوطلبانه در این روزها چنان شدت گرفته که عنوان «این مردم نجیب» به آنها داده شد. البته همه مردم این قدر همدل نبودند. مرجان روز دوم جنگ برای خرید چراغ شارژی مجبور شده کالای ۲۵۰ هزار تومانی را ۷۵۰ هزار تومان خریداری کند. یا در کنار بعضی از پمپهای بنزین که صفهای طولانی داشتند، افرادی اقدام به فروش گالنی بنزین به ازای هر لیتر ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان میکردند.
خطها قطع است
در روزهای اول، ارتباطات از طریق اینترنت برقرار بود و مردم ایران در شبکههای اجتماعی فعال بودند. این ارتباطات در روزهای بعدی، کاهش یافت به طوری که تقریبا قطع شد. دولت ابتدا اعلام کرد به دلیل حجم بالای تماسها و تبادل اطلاعات و عکس و فیلم، خطها کند شده است، اما با قطع ارتباط که موجب نگرانی شهروندان ایرانی خارج از کشور نسبت به وضعیت اعضای خانواده و دوستانشان شده، دولت اعلام کرد که قطع اینترنت به دلیل کنترل هواگردهاست و بعد از محدودیت اینترنت، موفقیتهای بیشتری در کنترل حملات داشته است.
اما موضوعی که بسیاری را نگران کرده، غیر از وضعیت جنگی و نگرانی از سلامت خانوادههایشان که در ایران زندگی میکنند، تکرار حوادث آبان ۹۸ است. به خصوص آن که ظرف روزهای گذشته خبرهایی از بازداشت برخی شهروندان و یا اعدام تعدادی از زندانیان منتشر شده است. به همین دلیل کمپینی برای آزادسازی راههای ارتباطی با ایران در شبکههای اجتماعی فعال شده است.
یکی از روزنامهنگاران در تهران به یورونیوز میگوید: «حاکمیت هنوز وضعیت جنگی را باور نکرده است و به شرایط موجود به عنوان یک اتفاق چند روزه نگاه میکند.» او میگوید که باید با احتیاط گزارشهایشان را بنویسند، در حالی که شرایط نه آن چنان فاجعه است و نه چندان عادی. خطوط ارتباطی در ایران نیز دچار اختلال است و حتی تماس با موبایل نیز به سادگی انجام نمیشود. در همین حال، برخی برای دسترسی به شبکههای اجتماعی مدام در حال خرید ویپیان هستند و برای دقایقی حاضر میشوند و شرح کوتاهی از وضعیت خود میدهند.
بسته بودن شرایط ارتباطی و نبود خبرنگاران مستقل و خارجی در ایران موجب شده تا گزارش از وضعیت خسارات جنگی و کشتهها و مجروحان، به صورت کامل منتشر نشود.
معیشت خاکستری
پیشتر وضعیت اقتصادی در ایران مناسب نبود و مجموعه شهروندان نسبت به افزایش قیمتها در همه بخشهای زندگی گلایهمند بودند. وضعیت دارو از نظر فراوانی و قیمت خوشایند نبود و قیمت اجاره خانه پرشتاب افزایش پیدا میکرد. با توجه به وضعیت اقتصادی ایران و حملات موشکی اسرائیل که موجب تخریب بخشی از مناطق مسکونی و هدف قرار گرفتن زیرساختهای اقتصادی کشور شده است، مردم نگران وضعیت اقتصادی پس از جنگ هستند. به خصوص کسانی که یکبار طعم جنگ ۸ ساله را چشیدهاند، میدانند پس از گذر از این پیچ سخت، روزهای دشواری در انتظارشان است. به خصوص آن که دولت ایران اعلام کرده در وضعیت فشار حاضر به مذاکره نیست و شروط هیات اروپایی را نپذیرفته است. این خبر، برای ایرانیان خوشایند نیست، به خصوص آن که علی خامنهای، رهبر ایران از زبان آنها اعلام کرده که حاضر به کوتاه آمدن نیست.
ایرانیان، حاضر نیستند یکبار دیگر جوانانشان در جنگ کشته شوند. آنها در حالی که نسبت به حکومت جمهوری اسلامی معترض هستند، اما بخشی از آنها، فارغ از این اختلاف، جنگ را محکوم کرده و از آن با عنوان تجاوز به وطن نام میبرند که قابل پذیرش نیست.