چچیلیا سالا، خبرنگار ایتالیایی که در زندان اوین محبوس بود و به‌تازگی آزاد شده و به کشورش بازگشته است، در گفت‌وگو با نیویورک تایمز گفت که دست‌کم تا زمانی که جمهوری اسلامی بر سر کار است، به ایران سفر نخواهد کرد.
آگهی
این خبرنگار ایتالیایی که اخبار مرتبط با ایران را پوشش می‌داد، در سال ۲۰۲۱ و پیش از اعتراضات ۱۴۰۱ به ایران سفر کرده بود. با این حال، در دو سال پیش از ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان، درخواست‌های خانم سالا برای اخذ ویزای ایران رد شده بود. او گفت: «می‌خواستم با چشمان خودم ببینم که چه چیزی تغییر کرده است.»
پس از روی کار آمدن آقای پزشکیان که به‌عنوان چهره‌ای اصلاح‌طلب و دست‌کم اعتدال‌گراتر از ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری پیشین جمهوری اسلامی شناخته می‌شود، همکاران خانم سالا به او گفتند که به نظر میرسد دولت آقای پزشکیان به دلیل تمایل برای بازسازی روابط با اروپا، در مورد خبرنگاران خارجی بازتر رفتار کند.
خانم سالا بار دیگر برای اخذ ویزای ایران اقدام کرد و این‌بار موفق شد. به نظر می‌رسید که همکارانش درست گفته‌اند. با این حال، این خبرنگار ۲۹ ساله کمی بعد متوجه شد که چیزی در جمهوری اسلامی ایران تغییر نکرده است.
زمانی که چچیلیا سالا در روز ۱۹ دسامبر در اتاق هتل در تهران مشغول آماده‌سازی پادکست روزانه خود بود، ماموران اطلاعات سپاه به سراغش آمدند. وقتی تلاش کرد تلفن همراه خود را بردارد، یکی از مأموران گوشی را به آن سوی اتاق پرتاب کرد.
به گفته خانم سالا، مأموران او را با چشم‌بند به زندان اوین منتقل کردند و در جواب پرسش او درباره اتهاماتش، گفته بودند که در مکان‌های مختلف «اقدامات غیرقانونی» انجام داده است.
به باور گروهی از تحلیلگران مسايل ایران، جمهوری اسلامی از بدو قدرت گرفتن در ایران از دیپلماسی گروگان‌گیری استفاده کرده است. مقامات جمهوری اسلامی ایران تاکنون بارها شهروندان خارجی و دوتابعیتی را به‌عنوان ابزار چانه‌زنی در تعاملات بین‌المللی بازداشت کرده‌اند و از طریق معامله آن‌ها زندانیان ایرانی در خارج کشور و منابع مالی مسدودشده را آزاد کرده‌اند. خانم سالا هم از همان ابتدای بازداشت می‌ترسید که به‌عنوان گروگان برای انجام یک تبادل بازداشت شده باشد.
او گفت که در خبرها خوانده بود که ایتالیا سه روز پیش‌تر، محمد عابدینی نجف‌آبادی، مهندس ایرانی-سوئیسی را به درخواست ایالات متحده بازداشت کرده است. آقای عابدینی متهم بود که با دور زدن تحریم‌های آمریکا، قطعات پهپادی را به ایران قاچاق کرده است که در حمله شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی به پایگاه نظامی آمریکایی در اردن (موسوم به برج ۲۲) در ژانویه گذشته از آن استفاده شده است. این حمله به کشته شدن سه سرباز آمریکایی و مجروح شدن بیش از ۴۰ نفر دیگر انجامید.
چچیلیا سالا گفت: «در بازی‌ای گیر افتاده بودم که خیلی بزرگ‌تر از من بود.»
خانم سالا گفت که نگران بود اگر ایالات متحده بر استرداد آقای عابدینی اصرار کند، او ممکن است سال‌ها در زندان بماند و آزادی‌اش به تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا، وابسته شود. آقای ترامپ تاکنون بارها از معامله زندانیان با جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرده است.
به گفته چچیلیا سالا، نگهبانان در اوین به او لباس زندان شامل یک گرمکن خاکستری، پیراهن و شلوار و روسری آبی‌رنگ و یک چادر دادند. آن‌ها همچنین عینک او را گرفتند. خانم سالا می‌گوید که چشمش ضعیف است و بدون عینک تقریباً نابینا است.
تنها دو پتو در سلول او وجود داشت و خبری از بالش و تشک نبود. چراغ سلول هم پیوسته روشن و مخل خواب او بود.
خانم سالا چند روزی را به بررسی وجب‌به‌وجب دیوارهای زرد سلولش پرداخت و روی آن یک لکه خون، چوب‌خط‌های شمارش روزها که به گفته او احتمالاً مربوط به زندانی پیشین بوده است و کلمه «آزادی» را مشاهده کرد.
او گفت که در زمان بازجویی چشم‌بند داشت و رو به دیوار می‌نشست. بازجو به زبان انگلیسی روان صحبت می‌کرد و با پرسیدن اینکه خمیر پیتزای رمی را ترجیح می‌دهد یا ناپلی، نشان داد که شناخت خوبی از ایتالیا دارد.
خانم سالا گاهی اجازه داشت که با والدین و دوست‌پسرش در ایتالیا صحبت کند و پس از اینکه مادرش درباره وضعیت او با رسانه‌ها گفت‌وگو کرد، بازجو به خانم سالا گفت که به دلیل این اظهارات، جمهوری اسلامی ایران مدت بیشتری او را در بازداشت نگه خواهد داشت.
این خبرنگار جوان گفت: «بازی آن‌ها این است که به تو امید بدهند و سپس از امیدت برای شکستنت استفاده کنند.»
او گفت که از طریق یک شکاف باریک در درِ سلولش، صداهای گریه، استفراغ، قدم‌زدن و کوبیدن می‌شنید. به گونه‌ای که به نظر می‌رسید کسی سر خود را به در می‌کوبد.
خانم سالا گفت: «فکر کردم اگر مرا بیرون نبرند، من هم به همین حال خواهم افتاد.»
او از طولانی شدن بازداشتش وحشت داشت و گفت: «به‌عنوان یک انسان وارد شدم و به‌عنوان یک حیوان خارج خواهم شد.»
اما بازداشت خانم سالا، برخلاف زندانیان فرانسوی که بیش از دو سال است در زندان‌های ایران محبوس‌اند، به درازا نکشید. او در ۸ ژانویه، در هواپیما به سمت خانه بود و کمی بعد هم آقای عابدینی در ایتالیا آزاد شد.
به گفته یک مقام ایرانی، ایلان ماسک در آزادی خانم سالا نقش ایفا کرد. آقای ماسک روز ۱۶ ژانویه در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «من نقش کوچکی ایفا کردم.»
خانم سالا درحال حاضر مشتاق بازگشت به کارش است و گفت: «بی‌صبرانه می‌خواهم به روزنامه‌نگاری بازگردم تا داستان دیگران را بازگو کنم.»
ماجرای خانم سالا بازتاب گسترده‌ای داشت و به نظر میرسد بر روی تمایل دیگر خبرنگاران خارجی که پیش از این قصد سفر به ایران را داشتند، تأثیر بگذارد.
چچیلیا سالا گفت: «قطعا دست‌کم تا زمانی که جمهوری اسلامی وجود دارد، به ایران باز نمی‌گردم.»