لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه ایالات متحده که روز چهارشنبه با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل صحبت کرده، بر این باور است که توافق عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی احتمالا قبل از پایان سال جاری میلادی حاصل خواهد شد.
آگهی
او که روز گذشته در کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ در میشیگان حضور داشت، به رویترز گفت که نتانیاهو از کار روی طرح توافق با عربستان سعودی حمایت می‌کند.
آقای گراهام ۶۹ ساله که در اوایل این ماه نیز با نتانیاهو دیدار کرده بود، معتقد است «زمان انجام این کار در دولت بایدن است» زیرا بعید است پس از پایان دوره ریاست جمهوری جو بایدن در ۲۰ ژانویه، دولت بعدی ایالات متحده بتواند آرای کافی را در کنگره کسب کند.
به باور او، کامالا هریس معاون کنونی رئیس‌جمهور «به مراتب بیشتر به چپ‌ها وابسته است» و علاقه‌ای به کار روی چنین توافقی نشان نداده؛ اما بایدن مشتاق است که این توافق به سرانجام برسد و توانایی بیشتری برای بسیج دموکرات‌های کنگره در این راه دارد.
دولت بایدن میانجی‌گری‌ها برای به نتیجه رسیدن توافق عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را مدتها پیش آغاز کرده بود و حتی در همین راستا موضوع ارائه تضمین‌های امنیتی از سوی ایالات متحده به عربستان سعودی و عقد قراردادهایی دوجانبه بین واشنگتن و ریاض نیز مطرح بود، اما این تلاش‌ها پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ میلادی متوقف شد.
برای تصویب پیمان‌های دفاعی، رأی موافق دو سوم اعضای سنای ایالات متحده یا ۶۷ رای ضروری است و این سناتور ارشد جمهوری‌خواه می‌گوید از آنجا که دموکرات‌ها تمایلی به حمایت از ترامپ در صورت پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری ندارند، چنانچه این توافق در دوران ریاست جمهوری بایدن به نتیجه نرسد، ابتکار عمل به سال آینده کشیده خواهد شد.
عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان در چهارچوب «توافق ابراهیم» انجام می‌شود که در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ و با ابتکار جرد کوشنر، داماد و مشاور او مطرح شده بود. پیش از این همین توافق منجر به عادی سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای امارات عربی متحده، بحرین، مراکش و سودان شد.
واکنش کمپین کامالا هریس
مورگان فینکلشتاین، سخنگوی امنیت ملی کمپین هریس در این باره گفت: «کامالا هریس همواره از تلاش‌ها برای همکاری عمیق‌تر اسرائیل با دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه، از جمله نهایی شدن توافق تاریخی عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی حمایت کرده است. او نیز معتقد است که چنین همکاری‌هایی برای مقابله با تهدیدات ایران حیاتی است.»
با این وجود تحلیلگران بر این باورند که دستیابی به توافق عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و عربستان، بدون وجود یک مسیر روشن برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی (که اکثر اسرائیلی‌ها با آن مخالف هستند) دشوار است.
لیندسی گراهام نیز ابراز امیدواری کرد که راه حلی برای تضمین ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی که «غیرنظامی» شده باشد و نتواند اسرائیل را تهدید کند، پیدا شود.
او گفت «ما در مسیر درستی حرکت می‌کنیم» و افزود که انتظار دارد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نیز از حصول چنین توافقی حمایت کند زیرا چنین توافقی به عملی شدن برنامه‌های اقتصادی او کمک خواهد کرد.
سفر بلینکن به عربستان
سخنان این سناتور با سابقه در حالی بیان می‌شود که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن روز گذشته پس از دیدار با مقامات اسرائیل وارد ریاض شد و امروز با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار کرد.
بنا بر اعلام خبرگزاری رسمی عربستان (واس) در جریان این دیدار که مساعد بن محمد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان و خالد بن علی الحمیدان، رئیس دستگاه اطلاعات این کشور نیز حضور داشتند، دربارۀ روابط دوجانبه و زمینه‌های همکاری مشترک میان عربستان و آمریکا همچنین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بویژه تحولات غزه و لبنان گفتگو شد.
ایران، رقیب دیرینه عربستان در منطقه که از پیشبرد این گفتگوها آنهم در بحبوحه تشدید تنش‌هایش با اسرائیل خشنود نیست، تاکنون بارها در این باره از حاکمان سعودی انتقاد کرده است.
انتشار اخبار از سر گیری گفتگوها برای عادی سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو نیز بار دیگر واکنش گروههای محافظه‌کار ایران را برانگیخته بگونه‌ای که بطور مثال روزنامه «وطن امروز» در صفحه نخست خود، عربستان را «همدست نتانیاهو» و دارای نقش در «جبهه شرارت» توصیف کرد.
این روزنامه همچنین این موضوع را یادآور شد که به‌تازگی شبکه «ام‌بی‌سی» عربستان در برنامه‌ای، افرادی همچون قاسم سلیمانی، سیدحسن نصرالله، عماد مغنیه، جهاد مغنیه، سمیر قنطار، فؤاد شکر، بدرالدین الحوثی، ابومهدی المهندس، اسماعیل هنیه و یحیی سنوار را «تروریست» خوانده بود.
پیش از این در اسفند ۱۴۰۱ با میانجی‌گری چین، توافقی میان ایران و عربستان با هدف عادی سازی روابط و پایان دادن به سال‌ها تنش دیپلماتیک امضا شد و به دنبال آن نیز سفارت و کنسولگری‌های دو کشور در خاک کشور مقابل بازگشایی شدند.
با این وجود، فرای بازگشایی نمایندگی‌های رسمی، امضای این توافق پیشرفتی را در روابط دو کشور منجر نشد و با حمله تروریستی شبه‌نظامیان فلسطینی به رهبری حماس به جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ میلادی که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و گروگان گرفتن حدود ۲۵۰ نفر شد، آینده روابط این دو کشور بار دیگر در ابهام فرو رفت.
علی خامنه‌ای پیش‌تر در سال ۱۴۰۲ ضمن انتقاد از کشورهای مسلمانی که به توافق عادی سازی روابط با اسرائیل پیوسته بودند، آن را یک «قمار محکوم به باخت» توصیف کرده بود.
خامنه‌ای همچنین در آن زمان، اسرائیل را حکومتی «رفتنی و در حال مرگ» خوانده بود. حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در تازه‌ترین موضع گیری خود پس از کشته شدن هاشم صفی‌الدین از اعضای ارشد حزب‌الله لبنان گفته: «دور نخواهد بود روزی که غده سرطانی اسرائیل از جغرافیای امت اسلامی ریشه کن شود.»