بیش از ۲۰ سال پیش، علی خامنه‌ای، رهبر ایران در نماز جمعه تهران در برابر نمازگزاران ایستاد تا آمریکا را به خاطر «ناامیدی» شهروندان این کشور از نظام سیاسی خود سرزنش کند.
آگهیآقای خامنه‌ای در سال ۱۳۸۰ خورشیدی (۲۰۰۱ میلادی) گفت: «ننگ است برای یک ملتی که در انتخابات ریاست جمهوری ۳۵ درصد، ۴۰ درصد شرکت می‌کنند.» او در ادامه گفت: «پیداست که مردم به نظام سیاسی‌شون نه اعتماد دارند، نه اعتنا دارند، نه امید دارند.»
ایران اکنون با آنچه آیت‌الله برای آمریکا توصیف کرده بود، مواجه است.
دور دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در حالی قرار است روز جمعه برگزار شود که بر اساس آمار رسمی، میزان مشارکت در دور اول این انتخابات، ۳۹.۹ درصد بوده است. وزارت کشور ایران همچنین میزان آرای باطله در دور اول چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را ۱.۰۵۶.۱۵۹ رأی اعلام کرد که معادل ۴.۳ درصد آرای مأخوذه است.
کاهش چشمگیر مشارکت شهروندان ایرانی در این دوره از انتخابات پس از فشارهای اقتصادی ناشی از افزایش تحریم‌ها و سرکوب خشونت‌بار چند دوره اعتراضات اخیر در ایران به‌خصوص اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ خورشیدی و مقابله زنان با حجاب اجباری رخ داده است.
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران همچنین در حالی برگزار می‌شود که تنش‌های این کشور با غرب همچنان بالاست زیرا کشورهای غربی خواهان توقف تولید غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران هستند که نزدیک به آستانه خلوص ۹۰ درصدی تسلیحاتی است.
اکنون سعید جلیلی، سیاستمدار تندرو و مسئول پیشین مذاکرات هسته‌ای ایران با مسعود پزشکیان، سیاستمدار اصلاح‌طلب که برای پیروزی در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری به حضور گسترده مردم نیاز دارد، روبرو شده است. هواداران پزشکیان نسبت به روزهای سیاه با ریاست جمهوری جلیلی هشدار می‌دهند و این در حالی است که بسیاری از شهروندان ایرانی هنوز متقاعد نشده‌اند که رأی آن‌ها مهم و تاثیرگذار است.
لیلا سیدی، دانشجوی ۲۳ ساله که در رشته طراحی گرافیک تحصیل می‌کند به آسوشیتدپرس گفت: «من رأی ندادم و نخواهم داد، زیرا هیچکس، نه از اصلاح‌طلبان و نه از تندروها به‌خاطر مهسا و بدبختی‌های بعدی که جوانان با آن‌ها مواجه هستند، عذرخواهی نکرده است.»
برخی از تحلیلگران سیاسی احتمال می‌دهند بیشتر افرادی که در دور اول انتخابات ریاست جمهوری به محمدباقر قالیباف، دیگر کاندیدای اصولگرایان رأی داده‌اند پس از حمایت او از سعید جلیلی در دور دوم، به این کاندیدای تندرو رأی دهند.
در صورت درستی این احتمال، جلیلی ۵۹ ساله در موقعیت بالاتری در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری قرار خواهد گرفت. بر اساس اعلام ستاد انتخابات وزارت کشور ایران، از میان آرای شمارش‌شده در این دور از انتخابات، مسعود پزشکیان موفق به کشب ۱۰.۴۱۵.۱۹۱ رأی، سعید جلیلی ۹.۴۷۳.۲۹۸ رأی، محمدباقر قالیباف۳.۳۸۳.۳۴۰ رأی و مصطفی پورمحمدی ۲۰۶.۳۹۷ رأی شده‌اند.
در هر حال، جلیلی به دلیل انتقاداتش از مذاکرات هسته‌ای و بعدتر توافق برجام به گسترش نگرانی‌ها در داخل ایران درباره دیدگاه‌های این سیاستمدار تندرو دامن زده است.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در حساب کاربری خود در شبکه ایکس، تفاوت پزشکیان و جلیلی را اینگونه توصیف کرد: «نخواهیم گذاشت ایران به دست طالبان بیفتد.»
اما شواهد حاکی از آن است که طرح چنین هشدارهایی نیز نتوانسته است مخالفان شرکت در انتخابات را برای تجدید نظر در تصمیم‌شان وادار کند. آسوشیتدپرس در گزارشی به نقل از افرادی که با آن‌ها پس از دور اول انتخابات ریاست جمهوری گفتگو کرده است، نوشت بسیاری از آن‌ها همچنان به انتخابات اهمیتی نمی‌دهند.
احمد طاهری، دانشجوی روانشناسی ۲۷ ساله با بیان اینکه او در دور اول این انتخابات رأی نداده است زیرا «رؤسای جمهور قبلی به وعده‌های خود عمل نکرده‌اند»، گفت که او این جمعه هم رأی نخواهم داد.
محمد علی رباطی، مهندس الکترونیک ۴۳ ساله و پدر دو فرزند نیز به این خبرگزاری آمریکایی گفت که بی‌توجهی آشکار مقامات ایران به فشارهای اقتصادی وارد شده بر مردم باعث شد تا او رأی ندهد.
او اگرچه احتمال رأی دادن در روز جمعه آینده را رد نکرد اما گفت که پس از سال‌ها دست و پنجه نرم کردن با فشارهای اقتصادی دیگر هیچ علاقه‌ای به سیاست ندارد.
در زمان توافق برجام در سال ۲۰۱۵، قیمت دلار آمریکا ۳۲ هزار ریال بود اما این نرخ امروز برابر با ۶۱۷ هزار ریال است. بنابراین ارزش ریال از زمان امضا شدن توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی تا به امروز، به نزدیک یک بیستم تنزل یافته است.
همچنین با وجود اعتراض‌های مردمی به‌خصوص زنان، حکومت در پی تشدید محدودیت‌های مربوط به حجاب اجباری است.
آسوشیتدپرس در گزارش خود به نقل از اندیشکده «سوفان سنتر» نوشت که میزان مشارکت شهروندان ایرانی در این انتخابات و همچنین تعداد آرای باطله نشان می‌دهند که مردم ایران به سیاست‌های حکومت، به ویژه سیاست‌های سرکوبگرانه علیه منتقدان و زنانی که مخالف حجاب اجباری هستند، اعتراض دارند و خواهان تغییر این سیاست‌ها هستند.
آگهیپزشکیان در حساب کاربری خود در شبکه ایکس تضمین داده است که دولتش «در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد.»
با وجود این، طاهره نمازی، معلم ریاضی ۳۱ ساله به آسوشیتدپرس گفت که به دلیل عدم تعهد شفاف هر یک از کاندیداها در مورد این مسائل، رأی نداده است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آسوشیتدپرس در گزارش خود تأکید کرده است افرادی که در دور اول چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران رأی نداده‌اند و با این خبرگزاری گفتگو کرده‌اند، عدم شرکت خود در این انتخابات را بر اساس تصمیم شخصی خود و نه یک تحریم سازمان‌یافته اعلام کرده‌اند.
اینکه ایرانی‌های واجد شرایط رأی دادن که برای شرکت در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری مردد هستند در روز جمعه آینده به پای صندوق‌های رأی بروند و مسعود پزشکیان رأی بدهند هنوز مورد تردید قرار دارد.
آگهیپزشکیان در روزهای گذشته بارها به داستان «دهقان فداکار» اشاره کرده است که برای نجات مسافران یک قطار که در حال برخورد با سنگ‌های فروریخته از کوه روی ریل قطار بود، پیراهن خود را به آتش کشید تا لوکوموتیوران را متوجه خطر کند.
با وجود این، برخی از مخالفان تندروی نظام سیاسی ایران بر این نظرند که این قطار پیشتر تصادف کرده است.