چین در دهه ۱۹۹۰ میلادی عملیات پوششی را برای به دست آوردن یک ناو هواپیمابر زنگزده شوروی سابق با نام «واریاگ» انجام داد. یک تاجر چینی در چارچوب این عملیات، ابتدا وانمود کرد که این کشتی را برای تبدیل کردن به کازینو میخرد. واریاگ پس از تاخیر طولانی و پرهزینه بالاخره در سال ۲۰۰۲ به چین رسید.
آگهیواریاگ بعدها پس از بازسازی کامل به لیائونینگ، نخستین ناو هواپیمابر چین تبدیل شد و آقای شو نیز با بدهیهای سنگین خود تنها ماند.
مسیر پنهان چین به سوی نخستین ناو هواپیمابر: سفر واریاگ
داستان به سال ۱۹۸۵ باز میگردد. در آن زمان ساخت کشتی باربری «ریگا» در شوروی آغاز شد. ساخت این کشتی در سال ۱۹۸۸ به پایان رسید، اما تنها اسکلت کشتی تکمیل شده بود و سیستم برق باید بر روی ریگا نصب میشد. شوروی در سال ۱۹۹۰ نام این کشتی را به «واریاگ» تغییر داد و در سال ۱۹۹۲ همزمان با توقف فعالیت کشتیسازان روس «واریاگ» ناتمام به اوکراین منتقل شد.
کشتی در اوکراین اوراق شد، در سال ۱۹۹۸ همه تجهیزاتش از جمله، موتور، سکان و تجهیزات ناوبریش از آن جدا شده بود. واریاگ در آن زمان به توده آهن اضافی در کارخانه کشتیسازی تبدیل شده بود و اوکراین به فکر فروش آن افتاد. همزمان چندین کشور از جمله چین از این موضوع خبردار شدند و برای بهدست آوردن این غول فلزی اقدام کردند.
اما چین که در آن زمان قصد داشت در جهت تحقق برنامه «رشد صلحآمیز» خود از هرگونه تنش با غرب اجتناب کند، به مسیری پیچیده برای به چنگ آوردن «واریاگ» روی آورد. دولت میخواست این خرید را از چشم غربیها دور نگه دارد تا هیچکس به قصد چین مبنی بر ارتقای ناوگان دریایی نظامی آن پی نبرد.
چند نظامی ارتش خلق چند به یک تاجر و بسکتبالیست پیشین چینی به نام شو زنگپینگ نزدیک شدند و این طرح را با او در میان گذاشتند. این تاجر چینی قرار بود وانمود کند که به عنوان یک کارآفرین قصد دارد با خرید کشتی آن را به یک قمارخانه در ماکائو در جنوب چین تبدیل کند. نیروی دریایی چین قرار بود در نهایت این ناو را در اختیار گرفته و بازسازی کند.
چین پیشتر هم کشتیهای باری از کارافتاده شوروی را خریداری کرده بود
خرید ناو هواپیمابر با هدف تبدیل آن به یک کازینو در همان ابتدا طرحی باورپذیر بود. زیرا چینی ها قبلا هم اقدامات مشابهی انجام داده بودند. آنها کشتیهای باری از کار افتاده دوران شوروی را میخریدند و آنها را به مراکز سرگرمی و هتل تبدیل میکردند.
آغاز فروپاشی
آقای شو که احساسات میهنپرستانه او را به این کار ترغیب کرده بود و نیاز کشورش به ناو هواپیمابر را درک میکرد، ۳۰ میلیون دلار از یکی از دوستانش قرض گرفت و یک شرکت صوری در ماکائو راهاندازی کرد. او سپس در سال ۱۹۹۸ با مراجعه به کارخانه کشتی سازی پس از مذاکراتی که بیش از چهار روز طول کشید، بر سر خرید واریاگ به توافق رسید. شرکت اقای شو تنها با ۲۰ میلیون دلار توانست این ناو هواپیمابر را خریداری کند. حتی بهرغم آنکه کشتی در وضعیت بسیار ناامیدکنندهای قرار داشت، چنین توافقی معامله بسیاری خوبی برای آقای شو محسوب میشد.
در آن زمان یک محقق و روزنامهنگار غربی در مجله دفاعی «جین» به این خرید اشاره کرد. اما با توجه به قیمت بسیار پایین و وضعیت اسفبار کشتی، هیچکس فکرش را نمیکرد که «واریاگ» به «لیائونینگ» تبدیل شود.
کشتی چگونه به چین رسید؟
کار آمادهسازی واریاگ برای انتقال به چین تا سال ۲۰۰۰ طول کشید. قرارداد تملک کشتی شامل موتورها و نقشههای اولیه آن میشد. آقای شو ترتیبی داد که یک قایق هلندی کشتی را بکشد. همه چیز طبق برنامه پیش می رفت تا اینکه «واریاگ» در راه چین، ۵۰۰ روز در نزدیکی از استانبول متوقف شد. زیرا دولت ترکیه فکر می کرد که این غول فلزی نمیتواند از تنگه بسفر عبور کند.
هزینه این پروژه مرموز هر روز بالاتر میرفت و آقای شو مجبور بود روزانه به مدت ۱۶ ماه، هشت هزار و ۵۰۰ دلار به عنوان هزینه یدک کش بپردازد.
دولت چین متوجه شد که وقت آن رسیده که دخالت کند و از دولت ترکیه برای اجازه عبور درخواست کرد. در این بین در جریان طوفان گرمسیری، یک ملوان پرتغالی که بر روی یدککش کار میکرد کشته و یکی از کابلهای حمل واریاگ نیز پاره شد. در آن زمان کشتی مجبور به تغییر مسیر شد و قاره آفریقا را دور زد.
واریاگ در سال ۲۰۰۲ سرانجام به چین رسید و عملیات بازسازی وتبیدل آن به لیائونینگ تا سال ۲۰۰۵ طول کشید.
سرنوشت آقای شو چه شد؟
این تاجر چینی در پی این اقدام با انبوهی از بدهیها دست در گریبان شد و احتمالا هنوز هم درگیر است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، آقای شو در نهایت ۱۲۰ میلیون دلار در این انتقال هزینه کرد و پکن هیچگاه این مبلغ را به او باز نگرداند.