بازدیدکنندگان باغ وحش «بیوپارک» در شهر والنسیا اسپانیا در سه ماه گذشته شاهد منظره‌ای تکان‌دهنده بوده‌اند؛ شامپانزه‌ای غمگین که نوزاد مرده‌اش را با خود به اطراف حمل می‌کند.
آگهیاین شامپانزه ماده که «ناتالیا» نام دارد در اوایل فوریه ۲۰۲۴ نوزادی را در این باغ وحش به دنیا آورد، اما این نوزاد تنها ۱۴ روز بعد از تولد از دنیا رفت. شامپانزه مادر از آن زمان به لاشه بی‌جان فرزندش چسبیده و ظاهراً تمایلی به جدایی ندارد.
میگل کاسارس، رئیس باغ وحش، به خبرگزاری رویترز می‌گوید: «این رفتاری است که قبلاً در شامپانزه‌ها، نه فقط در باغ‌وحش‌ها بلکه در طبیعت نیز مشاهده شده است.»
شامپانزه‌ها مانند انسان‌ها، نهنگ‌ها یا فیل‌ها ممکن است برای مرگ نزدیکان خود سوگوار باشند، اما غیرعادی است که این روند تا این حد شدید یا طولانی باشد.
آقای کاسارس با این وجود می‌گوید که درست مانند انسان‌ها باید به شامپانزه مادر و رفتارش احترام گذاشت: «بازدیدکنندگان ما ابتدا از دیدن یک نوزاد مرده کاملاً شوکه می‌شوند، اما وقتی به آنها توضیح می‌دهیم که چرا آن را رها کرده‌ایم و شامپانزه مادر را تحت نظر نگه داشته‌ایم مطلب را می‌فهمند.»
ناتالیا قبلاً یکی از بچه‌هایش را در سال ۲۰۱۸ از دست داده بود، به همین خاطر این بار او از نزدیک تحت نظر قرار گرفته است.
اگرچه مرگ و میر نوزادان در شامپانزه ها بسیار زیاد است، اما می‌تواند برای گروه آسیب‌زا باشد زیرا پیوندهای اجتماعی و انسجام در این دسته حیوانات از اهمیت بالایی برخوردار است.
شامپانزه‌ها یکی از معدود حیواناتی هستند که تصور می‌شود درک درستی از مرگ و میر دارند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که شامپانزه‌ها به مرگ اعضای گروه واکنش نشان داده و رفتاری از خود بروز می‌دهند که یادآور عزاداری است.
پیش از این در حین مطالعه روی یک گروه وحشی شامپانزه‌ها در جنوب شرقی گینه، محققان متوجه شدند که دو عدد از مادران بقایای خشک‌شده نوزادان مرده خود را حمل می‌کنند.
دورا بیرو، زیست‌شناس رفتاری، می‌گوید: «شامپانزه‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان تکاملی انسان‌ها هستند و قبلاً نشان داده شده است که در بسیاری از عملکردهای شناختی‌شان شبیه ما هستند: آنها با یکدیگر احساس همدلی می‌کنند، انصاف دارند و می‌توانند برای رسیدن به اهداف با هم همکاری کنند.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
وی اضافه می‌کند: «اینکه آنها چگونه مرگ را درک می‌کنند یک سوال جذاب است. تاکنون اطلاعات کمی در مورد واکنش شامپانزه‌ها به مرگ آشناهایشان در اسارت یا در طبیعت وجود داشته است. مشاهدات ما وجود یک پیوند بسیار قدرتمند بین مادران و نوزادان را تایید می‌کند؛ پیوندهایی که حتی پس از مرگ نوزاد می‌توانند به طرز قابل توجهی باقی بمانند.»
شامپانزه‌ها از جمله نخستی‌سانان در آفریقا محسوب می‌شوند؛ جایی که جمعیت وحشی ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزارتایی از آنها به خاطر از دست دادن زیستگاه و انواع بیماری‌ها در خطر انقراض قرار گرفته است.