کشته شدن ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان در سانحه سقوط بالگرد واکنش‌های مختلفی را از سوی مقامات غربی و بویژه در اتحادیه اروپا برانگیخت. ابراز «تسلیت» رئیس شورای اروپایی و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای درگذشت ابراهیم رئیسی، با خشم برخی از سیاستمداران اروپایی روبرو شد.
آگهیمتیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، با صدور بیانیه‌ای به صورت رسمی درگذشت ابراهیم رئیسی و دیگر اعضای دولت ایران را «به طور رسمی» تسلیت گفت.
خبرنگاران حاضر در نشست خبری متیو میلر او را تحت فشار قرار دادند که آیا این تسلیت گفتن با هدف بهبود روابط بین ایالات متحده و ایران در برهه‌ای حساس برای منطقه بوده است یا اینکه به طریقی به مذاکرات غیرمستقیم بین دیپلمات های آمریکایی و ایرانی در عمان مرتبط است. میلر نه تنها وجود این گفتگوها را تایید نکرد بلکه انکار کرد که این تسلیت در راستای اهداف سیاسی بوده است.
میلر در ادامه ادعای دخالت رئیسی در نقض شدید حقوق بشر علیه ایرانیان را تایید کرد. با این حال وی تاکید کرد: «ما از جان باختن افراد متاسفیم، ما نمی خواهیم شاهد مرگ کسی [حتی رئیسی] در سقوط هلیکوپتر باشیم، با این وجود نمی‌توان از عملکرد گذشته او به عنوان قاضی و رئیس جمهوری ایران چشم پوشی کرد. اینکه دست‌های او به خون آلوده است.»
اینجا بود که مت لی، خبرنگار آسوشیتدپرس در پاسخ با کنایه از سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پرسید: «آیا می گویید کسی نیست که ایالات متحده از دیدن کشته شدن او در یک سانحه هوایی بدش نیاید؟ هیچوت نبوده؟ واقعا؟ اصلا؟»
میلر پاسخ داد: «در این بالگرد افرادی بودند که خانواده داشتند. ما فکر می‌کردیم که [گفتن تسلیت] گامی مناسب است.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
جان کربی، سخنگوی کاخ سفید نیز این تسلیت را تکرار کرد. جان کربی به خبرنگاران گفت: «رئیس‌جمهور رئیسی مسئول نقض شدید حقوق بشر در کشورش بود. به عنوان مثال، دستگیری و خشونت فیزیکی علیه صدها معترض. و البته که او مسئول ... حمایت‌هایی است که ایران به شبکه‌های تروریستی در سراسر منطقه ارائه کرده است.»
کربی افزود: «بدون شک او مردی بود که دست هایش آلوده به خون بسیاری بود. با این وجود، همانطور که در هر شرایط مشابهی انجام می‌دهیم، قطعاً به طور کلی از بابت جان باختن هر فردی که باشد متاسف هستیم و در صورت اقتضا تسلیت رسمی می‌گوییم.»
ولی این اظهارات از حجم انتقاد نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا کم نکرد؛ از جمله اینکه سناتور تام کاتن در پلتفورم ایکس نوشت: «تسلیت گفتن برای مرگ این هیولا مایه شرمساری است.»
جنجال در اتحادیه اروپا بر سر نحوه واکنش‌های رسمی
در قاره سبز، با وجود اینکه رئیس شورای اروپایی درگذشت ابراهیم رئیسی را تسلیت گفت، اما اینگونه نبود که همه اعضای پارلمان اروپا با پیام همدردی او هم نظر باشند.
شارل میشل، رئیس شورای اروپایی در پیامی ضمن ابراز همدردی نسبت به درگذشت سایر هیات همراه و خدمه بالگرد، تصریح کرد «به یاد خانواده‌های جان باختگان هستیم.»
بعد از آن، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با انتشار پیامی کشته شدن رئیس جمهوری و همراهانش «در سانحه غم انگیز بالگرد» را تسلیت گفت. در این پیام آمده است: «اتحادیه اروپا با خانواده‌های قربانیان و شهروندان ایرانی متاثر از این حادثه ابراز همدردی می کند.»
دفتر مطبوعاتی اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیه‌ای درگذشت رئیسی و عبداللهیان را تسلیت گفت.
با این حال، مشخص است که همه اعضای پارلمان اروپا با ابراز همدردی موافق نبودند.
کوپرنیک: ارائه نقشه‌ها «به نشانه حمایت سیاسی از هیچ رژیم یا نهادی نبود»
قبل از آن، «سرویس مدیریت اضطراری کوپرنیک کمیسیون اروپا» اعلام کرده بود که خدمات نقشه‌برداری خود را برای کمک به عملیات جستجو و نجات بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و همراهان ارائه می‌دهد.
ماری اگنس استراک زیمرمن، یکی از اعضای حزب دموکرات آزاد آلمان در واکنش به این موضوع می‌گوید: «مبارزان شجاع در راه حقوق بشر در ایران را به مسخره گرفته‌اید. من انتظار دارم توضیحی برای این موضوع ارائه شود.»
یانِز لِنارچیچ، کمیسر اروپایی برای مدیریت بحران، در شبکه ایکس توضیح داد که این پیشنهاد «به نشانه حمایت سیاسی از هیچ رژیم یا نهادی نبود. بلکه فقط بیان ابتدایی‌ترین اصول انسانیت است.»
چارلی وایمرز، نماینده دموکرات سوئد در پارلمان اروپا نیز با انتقاد از اقدام سرویس کوپرنیک گفت: «پول مالیات دهندگان اروپایی به هیچ وجه نباید برای حمایت از رژیم تروریستی تهران استفاده شود.»
آگهیانتقاد نمایندگان پارلمان اروپا به چیست؟
راب رووز، نماینده مستقل پارلمان اروپا، ابراز همبستگی اتحادیه اروپا را «توهین به مردم ستمدیده ایران» خواند.
خیرت ویلدرس، سیاستمدار راستگرای هلندی نیز واکنش نشان داد. ویلدرس که به مواضع رادیکال و اسلام‌ستیزی شهرت دارد در واکنش به پیام شارل میشل نوشت: «از طرف من تسلیت نگو!»
دیوید لگا، نماینده سوئدی پارلمان اروپا در پلتفورم اجتماعی ایکس از آقای بورل پرسید: «آیا می‌توانی دوباره به چشمان زنان شجاع و مبارزان آزادی ایران نگاه کنی؟ آیا می‌توانید دوباره به چشمان خانواده فلودروس یا جلالی نگاه کنید؟ من میتوانم. شرم بر شما.»
ایران در سال ۲۰۱۷، احمدرضا جلالی را به اتهام جاسوسی به اعدام محکوم کرد ولی خانواده او می گویند این اتهامات علیه او کاملاً دروغ است.
ایران در آوریل ۲۰۲۲ یوهان فلودروس، یک سوئدی که برای سرویس دیپلماتیک اتحادیه اروپا کار می کرد، در حالی که با دوستانش از سفر به ایران بازمی گشت، دستگیر کرد. او به اتهام جاسوسی با مجازات اعدام روبرو است.
آگهی
چندین نفر دیگر، از جمله آسیتا کانکو، نماینده پارلمان اروپا از حزب «اتحاد جدید فلامان» هم گفتند که از ابراز همبستگی اتحادیه اروپا «شکه شده‌اند.»
تئو فرانکن وزیر سابق مهاجرت بلژیک «تسلیت اروپایی ها به خاطر مرگ یک قصاب و یک قاتل زنجیره‌ای بی‌رحم» را محکوم کرد. وی افزود: «شما از طرف من صحبت نمی‌کنید.»
اتحادیه اروپا یکی از نهادهایی است که علیه ایران تحریم‌هایی را وضع کرده است. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های تجاری، ممنوعیت سفر و مسدود شدن دارایی‌های ایران می‌شود. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا در همین ماه آوریل و در پاسخ به حمله تلافی‌جویانه موشکی گسترده ایران به اسرائیل، با دور جدیدی از تحریم‌ها موافقت کرد.