مرگ ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران در سانحه سقوط هلیکوپتر سوالات زیادی را مطرح کرده است. برخی آن را صرفا یک حادثه ناشی از بدی آب و هوا و برخی دیگر آن را توطئهای سیاسی میدانند اما به هر تقدیر او اولین رئیسجمهوری نیست که در یک سانحه هوایی کشته میشود.
فهرست بلند بالایی از رهبران اروپایی وجود دارد که اغلب در شرایطی مرموز در سانحه هوایی و بر اثر سقوط هواپیما یا هلیکوپتر کشته شدهاند. در این مطلب به ماجرای مرگ تعدادی از رهبران اروپایی میپردازیم که معمای مرگ برخی از آنها تا به امروز حل نشده باقی مانده است.
شخصتهای سیاسی و نظامی اروپایی زیادی در تاریخ هستند که با وجود تدابیر امنیتی سختگیرانه برای محافظت از آنها اغلب در تصادفات یا حوادث مرموز کشته شدهاند.
بیشتر این حوادث مرگبار ناشی از نقص فنی هلیکوپتر یا هواپیما، خطای خلبان یا آب و هوای نامناسب تشخیص داده شدهاند، اما برخی از آنها نیز به تئوریهای توطئه ربط داده میشوند که در ادامه مطلب به برخی از آنها میپدازیم.
دبیر کل سازمان ملل متحد
داگ هامرشولد، دیپلمات معروف سوئدی و دومین دبیرکل سازمان ملل متحد یکی از رهبران معروف اروپایی است که ۱۸ سپتامبر ۱۹۶۱ در یک سانحه هوایی در زامبیا کشته شد.
او در آن زمان برای شرکت در نشست آتش بس بین نیروهای سازمان ملل متحد و سربازان کاتانگا در کنگو راهی آفریقا شده بود که ناگهان هواپیمای حامل او متعلق به شرکت هواپیمایی سوئدی «Transair» در زیمباوه سقوط کرد و همه ۱۶ سرنشین آن کشته شدند.
آقا هامرشولد قرار بود در این سفر با موسی چمبه که خواستار جدایی کاتانگا از کنگو بود، دیداد کند.
یک تحقیق در سال ۱۹۶۲ خلبان هواپیما را مقصر این حادثه دانست و مدعی شد که علت سقوط هواپیما پرواز در ارتفاع پایین بوده است.
با این حال، گاردین در سال ۲۰۱۱ گزارش داد که شواهد جدیدی وجود دارد که نشان میدهد هواپیما بر فراز رودزیای شمالی (زامبیا کنونی) سرنگون شده است و مقامات بریتانیا این حادثه را پنهان کردهاند.
از سوی دیگر شرکتهای معدن و سرویس اطلاعاتی سابق روسیه «کاگب» به طور جداگانه متهم شدهاند که در پشت این توطئه قرار داشتهاند. یورونیوز نمیتواند به طور مستقل این ادعاها را تایید کند.
جمال بیجدیچ، نخست وزیر یوگسلاوی و همسرش راضیه
جمال بیجدیچ، یک سیاستمدار بوسنیایی بود که به عنوان نخست وزیر جمهوری سوسیالیستی فدرال یوگسلاوی، خدمت میکرد. یوگسلاوی کشوری سوسیالیست در بالکان بود که بعدها در دهه ۱۹۹۰ میلادی به چندین کشور مستقل تجزیه شد.
آقای بیجدیچ که در جنگ جهانی دوم به عنوان یک پارتیزان یوگسلاوی جنگید و شخصیت سیاسی برجستهای بود، در سال ۱۹۷۷ هنگامی که جت او در کوه ایناچ در بوسنی و هرزگوین سقوط کرد همراه همسرش راضیه و شش تن دیگر از سرنشینان هواپیما کشته شد.
هرچند شرایط آب و هوایی بد عامل این حادثه عنوان شده است، اما برخی مرگ او را یک توطئه شوم از سوی رقبایش میدانند.
پیش از مرگ آقای بیجدیچ برخی گمانهزنی میکردند که او احتمالا جانشین یوسیپ بروز تیتو که از سال ۱۹۴۵ جنبش پارتیزانی و دولت سوسیالیستی را رهبری میکرد، خواهد بود. آقای تیتو سه سال بعد این حادثه درگذشت و یوگسلاوی در یک سری جنگها از هم پاشید.
فرانسیسکو دی سا کارنیرو، نخست وزیر پرتغال
فرانسیسکو مانوئل لومبرالس دی سا کارنیرو که نامی شناخته شده از انقلاب میخک در سال ۱۹۷۴ بود، حزب راستگرای اتحاد دموکراتیک را رهبری کرد که در انتخابات سراسری پرتغال در سال ۱۹۷۹ پیروز شد. اما دوران نخستوزیری او مدت طولانی دوام نیاورد. او تنها ۱۱ ماه در این پست باقی ماند و در سال ۱۹۸۰ در یک حادثه هوایی کشته شد.
در تحقیقات مشترک اولیه و همزمانِ مقامات پلیس و هوانوردی غیرنظامی این کشور علت این سانحه، خرابی موتور هواپیما اعلام شد.
با این حال، تجزیه و تحلیل بخشهایی از لاشه هواپیما در سال ۲۰۰۴ نشان داد که یک بمب در زیر کابین خلبان کار گذاشته شده بوده است.
تئوریهای مختلفی وجود دارد مبنی بر اینکه هدف ترور آدلینو آمارو دا کوستا، وزیر دفاع این کشور بود که با کارنیرو سفر میکرد. ادعا میشود آقای دا کوستا قصد داشت اسناد مربوط به تئوری توطئه اکتبر سورپرایز را به سازمان ملل متحد ببرد.
نظریه توطئه سورپرایز اکتبر، نظریه توطئهای است که بیان میکند گروگانگیری در سفارت آمریکا در تهران با هدف تاثیرگذاری در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۸۰ آمریکا و شکست جیمی کارتر توسط ریگان طراحی شده بود. گروگانها درست پس از مراسم تحلیف آقای رونالد ریگان آزاد شدند.
با این حال کنگره وقت ایالات متحده اعلام کرد در تحقیقاتش شواهدی کافی مبنی بر مستدل بودن این نظریه نیافته است.
لخ کاچینسکی رئیس جمهور لهستان
لخ کاچینسکی رئیس جمهور لهستان یکی از رهبرانی است که در یک سانحه هوایی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۰ جان باخت. در این سانحه که در نزدیکی اسمولنسک در غرب روسیه رخ داد همه ۹۶ سرنشین هواپیما کشته شدند.
بسیاری از مقامات ارشد نظامی، نمایندگان پارلمان لهستان، مقامات بلندپایه و همسر آقای کاچینسکی سوار بر این هواپیما بودند که قرار بود هیئت را به مناسبت هفتادمین سالگرد کشتار کاتین، جایی که هزاران افسر لهستانی توسط شوروی در طول جنگ جهانی دوم اعدام شدند، برساند.
علیرغم هشدارها در مورد شرایط بد جوی و توصیه برای تغییر مسیر به فرودگاه دیگری، هواپیما سعی کرد در مه غلیظ در فرودگاه شمالی اسمولنسک فرود بیاید. اما هواپیما با برخورد به درختان در جنگل نزدیک باند سقوط کرد.
این تراژدی با توجه به بافت تاریخی قتل عام کاتین و تنشهای سیاسی جاری، بحثهایی را در مورد روابط لهستان و روسیه برانگیخت.
به اینستاگارم یورونیوز فارسی بپیوندید
بعد از این حادثه و مرگ آقای کاچینسکی، یاروسلاو کاچینسکی برادر دوقلوی وی درباره دخالت روسیه و نفوذ بدخواهانه مسکو در کشورش هشدار دارد.
والریا نوودورسکایا، سیاستمدار روسی، مدعی شد کرملین آقای کاچینسکی را به قتل رسانده است اما مدرکی برای این ادعایش ارائه نکرد.