سخنگوی وزارت داخله طالبان به خبرگزاری رویترز اعلام کرد که طالبان در حال ایجاد یک شبکه گسترده نظارت دوربینی برای شهرهای مختلف افغانستان و تکمیل و راه‌اندازی هزاران دوربین در سراسر شهر کابل است.
آگهیطالبان در سیاست‌های اعلامی خود همواره از تمرکز بر بازگرداندن امنیت و مقابله با گروه داعش - که مسئولیت انجام حملات بسیاری را در شهرهای افغانستان بر عهده گرفته است – سخن گفته است. این شبکه نظارتی می‌تواند شامل تغییر و هدفگذاری مجدد طرحی باشد که آمریکایی‌ها قبل از خروج از افغانستان در سال ۲۰۲۱ قصد پیشبرد آن را داشتند.
سخنگوی وزارت داخله طالبان گفت که طالبان با شرکت چینی سازنده تجهیزات مخابراتی هوآوی در مورد همکاری احتمالی در این زمینه وارد گفتگو شده است.
پیشگیری از حملات گروه‌های شبه‌نظامی بین‌المللی - از جمله داعش - در کانون تعاملات بین طالبان و بسیاری از کشورهای خارجی از جمله ایالات متحده و چین قرار دارد. با این حال، برخی از تحلیلگران توانایی حکومت کم پول طالبان برای تامین مالی این برنامه را زیر سوال می‌برند و گروه‌های حقوق بشری نگران هستند که مبادا طالبان از این شبکه نظارتی برای سرکوب معترضان استفاده کند.
هنوز جزئیات چگونگی قصد طالبان برای گسترش و مدیریت نظارت جمعی، از جمله دستیابی به طرح ایالات متحده گزارش نشده است.
دو نقشه امنیتی موجود است
عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت امور داخله طالبان به رویترز گفت، توزیع انبوه دوربین با تمرکز بر «نقاط مهم» در کابل و جاهای دیگر همراه است. وی در این زمینه افزود که «این طرح بخشی از یک راهبرد جدید امنیتی است که اجرای کامل آن چهار سال به درازا خواهد انجامید.»
قانع در ادامه خاطرنشان ساخت که «در حال حاضر روی نقشه امنیتی کابل کار می‌کنیم که توسط کارشناسان امنیتی (در حال تکمیل) است و صرف زمان زیادی را می‌طلبد. ما در حال حاضر دو نقشه داریم، یکی توسط ایالات متحده برای دولت قبلی ارائه شده و دیگری توسط ترکیه طراحی شده است.»
او جزئیاتی را در مورد اینکه که طرح و نقشه ترکیه چه زمانی تهیه شده است ارائه نکرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده اعلام کرد که واشنگتن در این زمینه با طالبان «تشریک مساعی» نمی‌کند و «به طالبان روشن کرده است که مسئولیت آنهاست که اطمینان حاصل کنند که هیچ پناهگاه امنی برای تروریست‌ها ایجاد نمی‌کنند.»
سخنگوی دولت ترکیه نیز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداد.
عبدالمتین قانع گفت که طالبان در ماه اوت سال جاری میلادی در مورد این شبکه با هوآوی «گفتگوی ساده‌ای» داشته‌اند، اما هیچ قرارداد یا برنامه محکمی حاصل نشده است. در آن زمان، بلومبرگ‌نیوز نیز به نقل از یک فرد آشنا با این بحث‌ها گزارش داده بود که شرکت چینی هوآوی در مورد قرارداد نصب یک سیستم نظارتی با طالبان به توافق شفاهی رسیده است.
شرکت هوآوی در ماه سپتامبر به رویترز پاسخ داد که در این دیدار «هیچ طرحی مورد بحث قرار نگرفت».
سخنگوی وزارت امور خارجه چین در توضیح این موضوع خاطرنشان ساخت که به طور خاص از این مذاکرات اطلاع چندانی ندارد اما «چین همیشه از روند صلح و بازسازی در افغانستان حمایت کرده و از شرکت‌های چینی برای انجام همکاری‌های عملی حمایت کرده است.»
نگرانی از وضعیت حقوق بشر
به گفته طالبان، بیش از ۶۲ هزار دوربین در کابل و دیگر شهرها وجود دارد که از یک اتاق کنترل مرکزی نظارت می‌شوند. آخرین به‌روزرسانی عمده سامانه نظارت دوربینی کابل در سال ۲۰۰۸ انجام شد.
زمانی که نیروهای بین المللی به رهبری ناتو در ژانویه ۲۰۲۱ به تدریج از افغانستان عقب‌نشینی می‌کردند؛ امرالله صالح، معاون اول آخرین رئیس‌جمهور افغانستان گفت که دولت او سیستم نظارت دوربینی کابل را ارتقاء خواهد داد. او به خبرنگاران گفت که این طرح ۱۰۰ میلیون دلاری توسط ائتلاف ناتو حمایت شده است.
صالح در ماه سپتامبر به رویترز گفت: «ترتیبی که ما در اوایل سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی کرده بودیم، متفاوت بود. با این توضیح که «زیرساخت» طرح ۲۰۲۱ هم‌اکنون از بین رفته است.
طبق قوانین شریعت اسلامی فضاهای خصوصی ضبط نمی‌شوند
طالبان در حال حاضر هم بوسیله خودروهای نیروهای امنیتی و پست‌های بازرسی به طور منظم مراکز شهری را زیر نظر دارند. مدافعان حقوق بشر و مخالفان حکومت طالبان نگران هستند که نظارت بیشتر ممکن است اعضای جامعه مدنی و معترضان را هدف قرار دهد.
کمیته حفاظت از خبرنگاران می‌گوید که دست‌کم ۶۴ روزنامه‌نگار از زمان سقوط کابل تا به حال بازداشت شده‌اند؛ اگرچه که خود مقامات طالبان به ندرت این دستگیری‌ها را تایید کرده‌اند. همچنین تظاهرات علیه محدودیت‌های اعمال‌شده علیه زنان در کابل توسط نیروهای امنیتی با قوه قهریه سرکوب شده است.
طالبان قویا این موضوع را که سیستم نظارتی ارتقا یافته حقوق افغان‌ها را نقض خواهد کرد را رد می‌کند. قانع گفت که این سیستم با آنچه دیگر شهرهای بزرگ استفاده می‌کنند یکسان است و طبق قوانین شریعت اسلامی از ضبط فضاهای خصوصی جلوگیری اجتناب ورزیده می‌شود.
آگهیاز چالش قطع متناوب برق تا خطر ستیزه‌جویانه
قطع متناوب روزانه برق در افغانستان به این معناست که دوربین‌های متصل به شبکه مرکزی بعید است که تغذیه ثابت داشته باشند. به گفته شرکت دولتی برق، تنها ۴۰ درصد از مردم افغانستان به برق دسترسی دارند.
چالش دیگر طالبان در این زمینه تامین منابع مالی برای پوشش مخارج تهیه این دوربین‌های نظارتی است. به گفته فرمانده ارتش طالبان، بودجه سالانه دولت در سال ۲۰۲۲ بیش از ۲ میلیارد دلار بوده استکه هزینه‌های دفاعی بزرگترین جزء آن را تشکیل می‌دهد.
انگیزه مضاعف چین برای همکاری با طالبان
مذاکره با شرکت هوآوی چند ماه پس از دیدار مقامات چین با پاکستان و سرپرست وزارت خارجه طالبان صورت گرفت و پس از آن طرفین بر همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم تاکید کردند. مقابله با ستیزه جویی همچنین یکی از جنبه های کلیدی توافق سال ۲۰۲۰ برای خروج نیروهای ناتو از افغانستان است که ایالات متحده با طالبان منعقد کرد.
چین علنا نگرانی خود را نسبت به فعالیت‌های «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» به عنوان یک سازمان جدایی‌طلب مسلح در منطقه غربی سین‌کیانگ اعلام کرده است. مقامات امنیتی و گزارش‌های سازمان ملل حاکی از آن است که «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» احتمالاً تعدادی جنگجو در افغانستان دارد. برای اینکه بدانیم نظر این جنبش در این زمینه چیست، رویترز امکان دسترسی به این گروه را نداشت.
داعش تنها برای شهروندان افغان خطر امنیتی نداشته بلکه این گروه خارجی‌ها را هم در افغانستان تهدید کرده است. جنگجویان داعش سال گذشته به هتل محل اقامت تجار چینی حمله کردند که بر اثر آن چندین شهروند چینی زخمی شدند. یک دیپلمات روس نیز در یکی از حملات کشته شد.
آگهیتوماس وست، نماینده ویژه ایالات متحده برای افغانستان در یک سمینار عمومی در ۱۲ سپتامبر اعلام کرد که «از اوایل سال ۲۰۲۳، حملات طالبان در افغانستان منجر به از میان برداشته شدن دست‌کم هشت رهبر کلیدی (داعش در افغانستان) شده است».
یک گزارش نظارتی سازمان ملل در ماه ژوئیه آورده است که بیش از ۶ هزار جنگجوی داعش و اعضای خانواده آن‌ها در افغانستان هستند. به اعتقاد تحلیلگران، اینگونه نظارت‌های شهری به طور کامل نمی‌تواند جلوی حضور و فعالیت داعش را بگیرد.
پایگاه خانگی جنگجویان داعش در افغانستان در مناطق کوهستانی شرق این کشور است. بنابراین در حالی که دوربین های موجود در شهرها ممکن است به جلوگیری از حملات کمک کنند... اما بعید است که [این شبکه نظارتی] نقش زیادی در شکست نهایی داعش داشته باشد.