طالبان در واکنش به اظهارات ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران در مورد حقابه رود هیرمند، گفته است که این سخنان نباید تکرار شود.
آگهیدر بیانیه‌ای که به نقل از «دفتر سخنگوی» امارات اسلامی افغانستان منتشر شده، آمده است: «خواست مکرر ایران برای آب و اظهارات نامناسب در رسانه‌ها را زیان‌آور می‌دانیم.»
سخنگوی طالبان با اشاره به توافقنامه آب میان ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱ گفته است که خود را متعهد به این موضوع می‌دانند.
با این حال در این بیانیه آمده است با توجه به اینکه در سال‌های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است تعداد زیادی از ولایات و مناطق افغانستان از خشکسالی رنج می‌برند و آب کافی وجود ندارد.
این بیانیه می‌گوید که مقامات ایرانی باید اطلاعات خود را درباره آب هلمند [هیرمند] تکمیل کنند و بعد با الفاظ مناسب خواست خود را مطرح کنند.
سخنگوی طالبان افزود: «اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهاراتی مطرح شود می‌تواند به فضای سیاسی مردم و کشورهای دو ملت مسلمان آسیب بزند که به نفع هیچ طرفی نیست و باید تکرار نگردد.»
در انتهای این بیانیه آمده است که «امارات اسلامی با در نظر داشتن توافقنامه آب هلمند تمام تلاش خود را می‌کند که آب تعهد شده به مردم ایران برسد اما به این شرط که ذخایر آب ما به اندازه‌ای باشد که آن را به ایران جاری کنیم.»
وی تاکید کرد که این آب باید صدها کیلومتر مسیر را طی کند تا به ایران برسد در حالی که اکنون در بند کمال خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب بند کجکی در آن جاری شود تا ایران نمی‌رسد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران صبح امروز در سفر به استان سیستان و بلوچستان گفت: «به حاکمان افغانستان اخطار می‌دهم که حق مردم سیستان را هر چه سریعتر بدهند.»
وی تاکید کرد که «برخی می‌گویند که سد آب آنچنانی ندارد یا بخشی از آن لجنی است. باید سریع اجازه بدهند که کارشناسان ما بروند و ببینند. اگر کارشناسان ما تایید کردند، بسیار خب، در نبودن آب که ما بحثی نداریم. اما اگر آب وجود دارد، حق مردم باید داده شود و اجازه نمی‌دهیم که ضایع شود. »
وی با این حال گفت: «این عرض بنده را جدی بگیرند تا بعدا گله نکنند که به ما گفته نشد که مثلا با دیپلماسی و گذشت ایام این مسئله حل می‌شود.»
واکنش امیرعبداللهیان: ملاک بازدید فنی است نه صدور بیانیه سیاسی
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در واکنش به بیانیه طالبان در توییتی نوشت: «در ماه های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیاتهای فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند.»
وی افزود: «سیستان از خشکسالی رنج می برد. ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.»
سابقه حقابه هیرمند
پیشتر و در زمان دولت اشرف غنی، موضوع انتقال آب افغانستان به ایران بارها مورد بحث و جدل بین دو کشور بود. به طوری‌که رئیس‌جمهوری وقت افغانستان دو سال پیش در مراسم افتتاح سد کمال خان در ولایت نیمروز و در نزدیکی مرز ایران، گفته بود که کشورش دیگر آب را رایگان نمی‌دهد، بلکه با افتخار آن را در مقابل دریافت نفت به ایران می‌فروشد.
معاهده ایران و افغانستان در مورد آب رود هیرمند(هلمند) در سال ۱۳۵۱ خورشیدی میان امیرعباس هویدا و محمد شفیق نخست وزیران وقت دو کشور امضا شده است. ایران، افغانستان را متهم می‌کند که بر خلاف معاهده موجود، این کشور را از حقابه مقرر در آب رود هیرمند(هلمند) محروم کرده است. پیش از این نیز حسن روحانی، رئیس جمهوری پیشین ایران از ساخت سدهایی از جمله کجکی و کمال خان بر روی رودخانه‌های جاری به سمت ایران، انتقاد کرده بود.
ایران در آن زمان ابراز نگرانی کرده بود که احداث سد کمال خان، روند سرازیر شدن آب هیرمند، یکی از تامین‌کننده‌های اصلی آب دریاچه هامون را مختل کند و سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از خزر و ارومیه به مرور خشک شود؛ رخدادی که معضلی جدی برای تامین آب شهرهای بزرگ استان سیستان و بلوچستان ایجاد خواهد کرد.