جنگ اوکراین و نگرانی‌های امنیتی هلسینکی؛ پاشنه آشیل دفاعی فنلاند کجاست؟
نظرها
جنگ اوکراین نگرانی‌های امنیتی متعددی را برای کشورهای اروپایی رقم زده است. مخصوصا کشورهایی که سابقه عضویت در اتحادیه جماهیر شوروی را دارند مثل کشورهای حوزه بالتیک و یا کشورهایی که سابقه تاریخی و یا رویایی نظامی با روسیه را دارند مثل فنلاند و سوئد.
نگرانی‌هایی که باعث تقویت حضور امنیتی دوچندان ناتو در آنچه در اصطلاح نظامی این پیمان از آن به عنوان «جناح شرقی» یاد می شود شده و همچنین پس از چند دهه پرهیز و بی‌طرفی، فنلاند و سوئد را از موضع سنتی خود خارج کرد و باعث شد این دو کشور درخواست عضویت در پیمان ناتو را تنها گزینه پیش‌رو ببینند.
درخواست عضویتی که حالا فنلاند و شرکای امنیتی اروپایی‌اش را با چالشی تاریخی-امنیتی تازه روبرو کرده؛ یک چالشی امنیتی در منطقه خودمختار جزایر اُلند. جزایری که بین دو کشور سوئد و فنلاند قرار دارند و از نیمه قرن نوزدهم از روسیه جدا و جز خاک فنلاند به حساب می‌آیند.
اُلند و دیگر مجمع الجزایر استراتژیک دریای بالتیک بر اساس توافق تاریخی صلح کریمه غیرنظامی هستند و حضور هرگونه تجهیزات و نیروی نظامی در این جزایر مغایر با توافق تاریخی کریمه است.
مجمع الجزایر اُلند (Åland) با ۳۰ هزار سکنه که عمدتا سوئدی زبان هستند تا پیش از جنگ اوکراین هیچ نگرانی امنیتی نداشتند. اما حالا با تحولات امنیتی موجود و گسترش دامنه امنیتی جنگ اوکراین این جزیره باثبات هم با نگرانی‌هایی امنیتی منحصر به فردی روبرو شده است.
در یک نظرسنجی در ماه ژوئن بیش از ۵۸ درصد از فنلاندی‌ها موافقت خود را با حضور نظامی در این جزایر اعلام کردند.
موافقتی که ریشه در تجربه‌ای نظامی-تاریخی دارد. در طی دو جنگ جهانی نیروهای نظامی فنلاند برای کنترل این جزایر با چالش‌های فراوانی روبرو بوده‌اند.
اما از سوی دیگر مردم اُلند مخالف هرگونه حضور نظامی در این جزایرند و خواهان حفظ ماهیت غیرنظامی سرزمین خود هستند.
سیاست مداران اُلندی معتقد‌ند دلیلی بر تغییر ماهیت غیرنظامی جزایر نیست چرا که این ماهیت خود عامل ثبات در منطقه بالتیک است و جدای از آن در صورت هرگونه حمله نظامی نیروهای نظامی فنلاند به سرعت می توانند از خاک فنلاند با جابجایی سریع نیرو از جزایر دفاع کنند.
دولت فنلاند نیز اعلام کرده قصد ندارد تغییری در ماهیت غیرنظامی جزایر اُلند ایجاد کند.
اُلند نیز مثل فنلاند بین سالهای ۱۸۰۹ تا ۱۹۱۷بخشی از امپراطوری روسیه به شمار میرفت.
مجمع الجزایر اُلند در تاریخچه نظامی خود تحت حاکمیت امپراطوری روسیه خط مقدم دفاع از سنت پترزبورگ و کنترل دریای بالتیک به شمار می رفت.
در جریان استقلال فنلاند از روسیه این کشور کنترل اُلند را بر خلاف خواست مردم این جزایر به دست آورد. ماهیت غیر نظامی این مجمع الجزایر که از زمان صلح کریمه برقرار است بعد از دو جنگ خونین بین فنلاند و روسیه و پس از جنگ دوم جهانی نظارت بر حفظ ماهیت غیرنظامی تحت نظارت روسیه درآمد.
کنسولگری روسیه از زمان عقد قرارداد صلح و روند غیرنظامی سازی تا امروز تحت عنوان نظارتی در جزیره اصلی اُلند حضور دارد.