من خواهان قطع کامله رابطه با پوتین هستم. چون او جنایتکار جنگی است و کاری که در اوکراین کرده ورای تصور است.
جنگ روسیه و اوکراین اینک بیش از دو ماه است که ادامه دارد. سوال اینجاست که این جنگ چه پیامدهایی برای امنیت، اقتصاد و همبستگی اتحادیه اروپا دربر دارد؟
ماتئوش موراویه‌تسکی، نخست‌وزیر لهستان کنفرانس بین‌اللملی کمک به اوکراین را موفقیت‌آمیز می‌داند و معتقد است که جنگ اخیر به درازا نخواهد کشید. یورونیوز برای آگاهی بیشتر در این زمینه گفتگویی با وی ترتیب داده که چکیدهٔ آن را در زیر می‌خوانید.
یورنیوز: جنگ روسیه در اوکراین بیش از دو ماه طول کشیده، به‌نظرتان در چه مرحله‌ای هستیم؟ آیا امیدی هست؟
موراویه‌تسکی: من معتقدم که این جنگ به درازا نمی‌کشد و زود تمام می‌شود. اما همه چیز به عزم و شجاعت ملت اوکراین بستگی دارد. بنابراین باید قدردان دلاوری و شجاعت فراوان این مردم و تمامی تلاشی که برای دفاع از استقلال و آزادی خود می‌کنند باشیم. و برای همین چنین پیوند درونی عمیقی میان ملتهای لهستان و اوکراین هست، و ما می‌دانیم که آنها در مرزهایشان نه‌تنها از آزادی خودشان بلکه از امنیت و آرامش تمامی اروپا دفاع می‌کنند.
یورونیوز: اما آیا در آیندهٔ نزدیک تلاش جدّی برای صلح می‌بینید؟ برای مثال رئیس جمهوری فرانسه تلاش کرده تا همچنان کانال‌هایی را باز بگذارد.
موراویه‌تسکی: خب با توجه رویکرد بی‌رحمانه‌ای که روس‌ها در اوکراین در پیش گرفته‌اند چندان مطمئن نیستم که چنین چیزی میسر باشد. معتقدم آنها به هر قیمت ممکن به‌دنبال این‌اند که از دیدگاه خودشان یعنی دیدگاه روسیه به پیروزی برسند. رهبران بسیاری در مدت اخیر چنین کاری کردند. و به گمانم همه دیگر متوجه شده‌اند که پوتین این اقدامات را بیشتر ابزار تبلیغاتی خودش می‌بیند تا گامی واقعی به‌سوی مذاکره یا رسیدن به صلح.
یورونیوز: اوکراینی‌ها اصرار دارند که نیاز فعلی‌شان سلاح است. شما برای‌شان چه در نظر دارید؟
موراویه‌تسکی: ما سلاح‌های فراوانی به آنها رسانده‌ایم، از این نظر بسیار سخاوتمند بوده‌ایم و انواع مختلف تسلیحات را به اوکراین منتقل کرده‌ایم، از تانک گرفته تا موشک ضد هواپیما، تسلیحاتی که ارزشی معادل ۱/۶ تا ۱/۷ میلیارد دلار داشته.
یورونیوز: این نگرانی هم هست که روسیه به مولداوی حمله کند. گسترش جنگ به بیرون اوکراین چه پیامدهایی برای باقی اروپا خواهد داشت؟
موراویه‌تسکی: چنین کاری یک تجاوز دیگر خواهد بود. اما نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت چراکه روس‌ها به‌دنبال یک پیروزی آسان‌اند. و با توجه به دشواری‌هایی که در اوکراین به آن برخورده‌اند شاید بخواهند مسیری انحرافی را در پیش بگیرند و به مردم‌شان بگویند که در مولداوی و ترانس‌نیستریا موفق شده‌اند و قدرت را در اختیار دارند. و می‌دانید که جامعهٔ روسیه هم کاملا تحت تأثیر تبلیغات پوتین و دارودستهٔ اوست.
یورونیوز: آیا احتمال جنگ گستردهٔ فرامرزی را منتفی می‌دانید؟
موراویه‌تسکی: مطمئنم که چنین چیزی پیش نمی‌آید. مطمئنم که روس‌ها پیش از هر حرکت هجومی دیگری، بسیار بسیار فکر می‌کنند. اما هیچ‌کس نمی‌داند چه می‌شود چون پای رئیس مقامات کرملین در میان است.
یورونیوز: شما و شرکایتان چقدر تهدیدات هسته‌ای روسیه را جدی می‌گیرید؟
موراویه‌تسکی: ما معتقدیم که اینها بیشتر تهدیدی است که از ضعف حکایت دارد، چون روس‌ها انتظار داشتند که خیلی زود مقابل اوکراینی‌ها به پیروزی برسند. اما چنین اتفاقی نیفتاد. و روس‌ها از آن زمان تهدید می‌کنند که دوباره به کی‌یف حمله می‌کنند یا از بلاروس سرباز می‌آورند یا از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کنند. اینها نشانهٔ ضعف است. هرچند باید از مرام و خشونت‌شان آگاه بود. و برای همین باید آمادهٔ رویارویی با هرچیزی باشیم.
یورونیوز: در اتحادیه اروپا ۶ مجموعه تحریم آماده شده که چهار کشور از جمله مجارستان و اسلوواکی با وضع آنها علیه روسیه مخالف‌اند. پس آیا اتحادیه اروپا در زمینهٔ تحریم روسیه به آخر خط رسیده؟
موراویه‌تسکی: واقعیت این است که موقعیت کشورها در زمینهٔ وابستگی به نفت و گاز با هم فرق دارد. و ما متوجه این امر هستیم. ما حتی به‌جایی رسیدیم که روسیه صادرات گازش را به کشور ما قطع کرد، فقط چون ما نمی‌خواستیم پولش را به روبل بدهیم. اما در چند سال گذشته به این مسئله فکر کرده بودیم. و توانستیم خط لوله‌ای به نروژ بکشیم و ترمینال‌های گازرسانی خودمان را توسعه بدهیم. بنابراین می‌توانیم بدون گاز روسیه هم نیازمان را مدیریت کنیم، اما دیگر کشورهایی نظیر آلمان به گاز روسیه، و برخی همسایه‌های جنوبی نیز به نفت روسیه وابسته‌اند.
یورونیوز: اما شاهدیم که تورم فعلی رکورد شکسته و باعث افزایش قیمت خوراک و انرژی و باقی چیزها شده. و دولت‌ها برای پشتیبانی از مصرف‌کنندگان‌شان به تقلا افتاده‌اند. اتحادیه اروپا تا کجا پیش می‌رود؟ چون اینها نتایجی دارد. شهروندان اروپایی باید آمادهٔ چه پیامدهایی باشند؟
موراویه‌تسکی: البته، پوتین به شهروندان سراسر اروپا حمله کرده، چون اولین مقصر این تورم روسیه، و مسبب اصلی این وضع پوتین است. بنابراین باید ریشهٔ مسئله را دید. دیگر آن‌که ما مجموعه تحریم‌هایی تدارک دیده‌ایم که البته شیوه و زمان اجرایشان هنوز در حال بررسی است. و همزمان تمامی تلاش‌مان را می‌کنیم تا روی انرژی‌های پاک سرمایه‌گذاری کنیم، و وابستگی‌مان را به سوخت‌های فسیلی روسیه یا هر جای دیگری کم کنیم.
یورونیوز: اما آیا این تحریم‌ها پوتین را همانقدر تضیعف می‌کند که اتحادیهٔ اروپا را؟
موراویه‌تسکی: مطمئنم که اینها پوتین را بسیار بیشتر تضعیف می‌کند. و و نمی‌توان تحریم نفت و گاز روسیه را از باقی تحریم‌ها جدا کرد. ما عامدانه نفت را وارد لیست کردیم و خواهان افزودن تحریم گاز هم شدیم چون می‌دانیم که در کوتاه‌مدت و میان‌مدت فشار زیادی به روس‌ها و پوتین خواهد آورد. و همین ماشین جنگ را متوقف می‌کند، چون موتورش را همین‌ها روشن نگه داشته. پس گرچه می‌دانیم که چنین کاری برای اقتصاد خودمان ضرر دارد، ناچاریم از این ضرر بگذریم، چون برایش دلیلی داریم که همان جنگ اوکراین است.
یورونیوز: و وابستگی اروپا به روسیه در دههٔ گذشته بیشتر هم شده و مسکو، به‌ویژه بعد از ضمیمه‌شدن کریمه به خاک روسیه، برخی فعالیت‌های اقتصادی‌اش را به‌سوی دیگر کشورها و عمدتا آسیا سوق داده. اروپا در این میان چه ضرری کرده؟
موراویه‌تسکی: بله، با نگاه به گذشته باید گفت که ما به اتحادیه اروپا و شرکایمان در غرب به‌ویژه به آلمان و هلند هشدار می‌دادیم و می‌گفتیم که روس‌ها از نفت و گازشان به عنوان سلاح استفاده خواهند کرد. و حق داشتیم. خب کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند.
یورونیوز: این وابستگی تقصیر کیست؟
موراویه‌تسکی: نمی‌خواهم روی کشور خاصی انگشت بگذارم و از آن نام ببرم. اما کشورهایی بوده‌اند که بسیار به سوخت‌های روسی وابسته بوده‌اند و حتی می‌خواسته‌اند که بیش از اینها به گاز روسیه اتکا کنند. همه می‌دانند اینها کدام کشورها هستند. و البته این کشورها آینده‌نگر نبودند چون تصور نمی‌کردند که عاقبت این وابستگی چه می‌شود، و پوتین هم همین وابستگی را ابزار اخاذی از باقی اتحادیه اروپا کرد. و این اشتباه بود.
یورونیوز: آقای نخست وزیر، کمیسیون اروپا در ماه ژوئن تصمیمش را دربارهٔ پیوستن اوکراین به اتحادیه اعلام می‌کند. فکر می‌کنید اوکراین پیش از پایان این دهه عضو اتحادیه بشود؟
موراویه‌تسکی: امیدوارم، و معتقدم که چنین کاری کاملا شدنی است. فکر می‌کنم به خاطر جنگ هولناک روسیه میسر است. روسیه باید تنبیه شود. و برای این منظور باید اموال فدراسیون روسیه و اموال اولیگارش‌های روس مصادره شود. قصد داریم به‌زودی قوانین لازم را در پارلمان اروپا تصویب کنیم.
یورونیوز: البته که هست. اما مسئله فقط پناهندگان اوکراینی نیستند، پناهندگان دیگری هم هستند. آیا در آینده هم شاهید این امر خواهیم بود؟ یعنی این کار تغییر عظیمی در سیاست مهاجرتی شماست، آیا بعد از جنگ هم ثابت می‌ماند؟
موراویه‌تسکی: خیر، پناهنده پناهنده است. مهاجر و مهاجرت چیز دیگری است. اینها دو پدیدهٔ متفاوت است. دیگر این‌که هر کشوری حق دفاع از مرزهایش را دارد. بنابراین وقتی ۹ ماه پیش لوکاشنکو در عملیات مشترکی با پوتین خواست مرز شرقی لهستان یعنی مرز شرقی ناتو را نابود کند ما مخالفت کردیم. و این کار به‌خاطر این نیست که مخالف مردم و مهاجران هستیم. بلکه از این روست که نمی‌خواهیم آنها ابزار دست لوکاشنکو و پوتین بشوند. بنابراین رویکرد ما کاملا ثابت است.
یورونیوز: و آخرین پرسش این‌که آیا اروپا هرگز آمادهٔ بازسازی روابط دیپلماتیک یا غیره با روسیه خواهد شد؟
موراویه‌تسکی: با این روسیه خیر. واقعا با روسیه فعلی امیدی به این کار ندارم. این روسیه تمامیت‌خواه و ملی‌گرا و امپریالیستی است و می‌خواهد امپراطوری روسیه را از نو احیا کند و چیزی شبیه اتحاد جماهیر شوروی بسازد. فعلا شاهد بازگشت اوضاع قبلی نیستیم. چون زنان و کودکان دارند می‌میرند. روس‌ها دارند در اوکراین مرتکب نسل‌کشی و جنایت جنگی می‌شوند.
یورونیوز: و این یعنی قطع رابطه کامل با روسیهٔ پوتین؟
موراویه‌تسکی: بله قطع رابطه کامل با پوتین. قطعا. چون او جنایتکار جنگی است و کاری که در اوکراین کرده ورای تصور است. من فکر می‌کنم پس از پایان جنگ باید دادگاهی بین‌المللی تشکیل داد تا این جنایات پیگیری و عدالت اجرا شود.
ویدئوی کامل این مصاحبه را با کلیک بر روی تصویر صفحه مشاهده کنید.