معماری قطر؛ از استادیوم‌های جام جهانی تا شهرک‌های هوشمند
نخستین برنامه قطر ۳۶۵ به بررسی معماری شهری این کشور اختصاص دارد و شامل نگاهی است به استادیوم‌های تازه‌ساز جام جهانی و یک شهرک هوشمند و نیز گفتگویی با ابراهیم الجیده، معمار معروف قطری.
صدها صفحه گرد درهم‌فرورفته طرحی را تداعی می‌کنند از گل کویر، پدیده‌ای طبیعی حاصل رسوب کریستالی‌شدن ماسه‌های مرطوب، این شرح بنای موزه ملی قطر است که ژان نوول آن را طراحی کرده. معماران معروفی که اینجا کار کرده‌اند همگی از آنچه پیرامونشان دیده‌اند الهام گرفته‌اند.
آراتا ایسوزاکی، معمار تحسین‌شدهٔ ژاپنی با الهام از تاریخ و طبیعت و با نگاهی به آینده قطر میدان یادبود بنیاد قطر را طراحی کرده، طرح موزهٔ هنرهای اسلامی قطر متعلق به آی.آم پِی و طرح کتابخانهٔ ملی این کشور هم اثر رم کولهاس است.
آموزش در بطن معماری
شهرک آموزش قطر که مکان یادگیری است معماری معروفی هم دارد. فرهنگ و معماری اسلامی در سراسر این پردیس دانشگاهی به‌چشم می‌خورد.
نورالله عبدالزیاد ولدالمیلوس، معمار ارشد دفتر پروژه‌های پایتخت می‌گوید: «همه بناهای این پردیس آموزشی با اصول و روش‌های سازگار با زیست‌بوم ساخته شده‌اند. منبع الهامشان هم سنت معماری اسلامی بوده که در بسیاری از نقاط یافت می‌شود.»
معماری این شهرک آموزشی با طرح‌های برجستهٔ هندسی‌اش پلی میان فرهنگ‌ها شده و گویی شرق و غرب، و گذشته و آينده را به هم پیوند داده است.
گفتگو با یک معمار برجسته قطری
ابراهیم الجیده، معمار معروف قطری، طراح بناهای مهمی در جهان و همچنین در پایتخت کشور خود بوده است اما او می‌گوید مؤثرترین پروژهٔ زندگی‌اش تا کنون طراحی استادیوم الثمامه دوحه بوده در طرح آن از نوعی سرپوش عربی به نام غفیه الهام گرفته است.
او امیدوار است نسل‌های آینده نیز با نگاهی به گذشته کشورشان رویکردی مدرن به معماری داشته باشند.
طراحی استادیوم‌های جام جهانی
معماری ورزشگاه‌های قطر برای جام جهانی آينده می‌باید امکانات هوشمند و قابل تنظیم می‌داشت و همچنین با وجود گرمای محیطی، فناوری خنک‌کنندهٔ سازگار با زیست‌بوم نیز ضروری بود.
استادیوم‌های جام جهانی قطر هر کدام طرح منحصربه‌فردی دارند. استادیوم الثمامه ۵۰ هزار متر مربع فضای سبز خواهد داشت و استادیوم رأس ابو عبود دیگر با استفاده از کانتینرهای کشتی ساخته شده و سقفی جمع‌شدنی دارد. سقف این استادیوم یادآور یک خیمه سنتی عربی است.
استادیوم الجنوب نیز در شهر الوکره با طرحی از زها حدید و با الهام از شکل قایق ماهیگیری سنتی ساخته شده است.
مشیرب؛ شهرک هوشمند و کانون طراحی آينده در منطقه
مشیرب، نخستین پروژهٔ بازسازی مرکز شهر به شکل پایا در جهان است؛ برداشتی مدرن از بازار قدیم دوحه. ۳۱ هکتار زمین در این شهرک میزبان بیش از ۱۰۰ بنای مختلف است؛ از موزه و رستوران گرفته تا تئاتر و مرکز خرید و همچنین محله دیزاین دوحه.
هر گوشه از مشیرب با در نظر گرفتن اصول پایایی ساخته شده، بیش از ۵ هزار صفحه خورشیدی روی این سقف‌ها کارگذاشته شده و پیاده‌روهایش عابران را از آفتاب در امان نگاه می‌دارد. درختان و گیاهان هم اینجا در خاک صحرا رشد می‌کنند و ایجاد این همه یک دهه زمان برده، اینجا طرحی تازه از مرکز قدیمی شهر است.
تکمیل این پروژهٔ عظیم یک دهه زمان برده و دست‌اندرکاران امیدوارند که این شهرک قطر را به یکی از کانون‌های طراحی و معماری در منطقه تبدیل کند.