فوکوشیما، ده سال پس از فاجعه؛ پاکسازی نیروگاه هسته‌ای آسیب‌دیده چه مراحلی دارد؟

پس از گذشت ۱۰ سال از فاجعهٔ فوکوشیما، نیروگاه این شهر مراحل پاکسازی را طی می‌کند. در این برنامه نگاهی می‌اندازیم به جزئیات فنی پاکسازی یک نیروگاه هسته‌ای آسیب‌دیده.

یک دهه پیش در چنین روز‌هایی، سونامی عظیمی با امواج ۱۵ متری ۴ رآکتور از ۶ رآکتور نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی در شمال توکیو را در هم کوبید. از آن زمان، دولت ‌ژاپن با همکاری شرکت تپکو مسئول تخلیه و پاکسازی این نیروگاه شده‌اند، کاری که حدود ۳۰ تا ۴۰ سال طول خواهد کشید.

اما نخستین قدم توقف کامل رآکتورها و جلوگیری از نفوذ آب بیشتر به درون تأسیسات بوده است. تاکاهیرو کیموتو، سرپرست نظارت مهندسی نیروگاه فوکوشیما دایچی، از شرکت تپکو می‌گوید: «مهمترین کار، خنک کردن رآکتورها بود، پس کار را از اینجا شروع کردیم و بعد به‌سراغ حوضچه‌های سوخت رفتیم.»

در مرحلهٔ بعد باید سوخت هسته‌ای موجود در رآکتورها تخلیه شود که خود ۱۰ سالی زمان می‌برد. تا ماه پیش دو سوم سوخت باقیمانده در دو رآکتور آسیب‌دیده، به کمک روبات‌ها تخلیه شد. مرحلهٔ سوم پاکسازی پسماندهای رادیواکتیوِ رآکتورهای شمارهٔ ۱ و ۲و۳ است که به خاطر بحران کووید به تأخیر افتاده است. حدود ۴ تا ۵ هزار نفر در این پروژه کار می‌کنند که به‌خاطر پاکسازی‌های انجام شده در بیشتر جاها نیاز به محافظت ندارند. دستگاه ویژه‌ای که مهندسان آمریکایی طراحی کرده‌اند آب آلوده به رادیو‌اکتیو را تصفیه می‌کند.

تروکی فوکوماتسو، سرپرست ارشد سیستم‌های انرژی شرکت‌ توشیبا می‌گوید: «رآکتورهای آسیب‌دیدهٔ اینجا حاوی سوخت گداخته است که باید دائم خنک شود و بنابراین ما روی آنها آب می‌ریزیم، و پمپِ مخصوصی هم آب آلوده به رادیواکتیو را جمع‌آوری می‌کند و به دستگاه ویژهٔ تصفیه می‌فرستد که تمامی تشعشعات آن را به‌استثنای تریتیوم می‌گیرد و آب را در تانکرهایی ذخیره می‌کند.»

تریتیوم، جزء رادیواکتیو مولکول آب است که در طبیعت نیز وجود دارد و پرفسور جورج اشتاین‌هاوزر، استاد دانشگاه هانوفر دربارهٔ آن می‌گوید: «تریتیوم در بدن انسان جمع نمی‌شود چون نیمهٔ عمر آن بسیار کوتاه است. این ماده به بدن وارد و سپس از آ‌ن دفع می‌شود. تریتیوم واقعا مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.»

آب ویژهٔ خنک کردن رآکتورها، وارد هزاران تانکر می‌شود که گنجایش بیش از یک میلیون متر مکعب آب را دارند. اما این مخازن هم تا پایان سال ۲۰۲۲ پُر خواهند شد و باید آب را تخلیه کرد. دو راه‌حل برای این کار پیشنهاد شده: این آب یا وارد هوا شود یا مستقیم وارد دریا.

این راه‌حل ها ماهیگیران و کشاورزان محلی را نگران کرده، چون می‌ترسند که مردم محصولاتشان را از ترس نخرند و آنها ضرر کنند. دولت در نظر دارد ظرف دو سال آینده بهترین راه‌حل را با صلاح‌دید «نهاد امنیت اتمی» پیدا کند، مرجعی که پس از فاجعهٔ فوکوشیما ایجاد شده است. اما تخلیهٔ این زباله‌ها در جهان فرآیند متعارفی دارد.

کریستف زیه‌ری، مدیر فناوری چرخهٔ سوخت و پسماند هسته‌ای وکارشناس سازمان انرژی اتمی است. او دراین باره می‌گوید: «تمامی رآکتورهای اتمی مجازند مقادیر اندکی تشعشع رادیواکتیو را وارد آب و هوا کنند، و همهٔ این موارد تحت کنترل منظم قرار دارد.»

و پرفسور اشتاین‌هاوزر نیز معتقد است که این مورد با حادثهٔ چرنوبیل قابل مقایسه نیست. او می‌افزاید: «در حادثهٔ چرنوبیل مقدار بسیار زیادی پلوتونیوم به محیط نشت کرد و بنابراین چرنوبیل تا ابد آلوده باقی می‌ماند. اما ماجرای فوکوشیما کاملا متفاوت است. آنچه در فوکوشیما نشت کرده، سزیوم ۱۳۷ است، که نیمهٔ عمر آن ۳۰ سال است.»

به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید

ژاپن پس از حادثهٔ فوکوشیما، استاندارد نیروگاه‌های اتمی‌اش را تغییر داده و اکنون تجربه‌اش را به دیگر کشورها منتقل می‌کند.

کارشناسان آژانس انرژی اتمی که سال گذشته از این نیروگاه بازدید کردند، می‌گویند شیوهٔ تحلیل و سنجش تشعشعات رادیواکتیو در اینجا قابل اطمینان است. مصاحبه یورونیوز با یکی از این کارشناسان را در وبسایت ما بخوانید.