اگر چه آقای ترامپ از جهانی سازی با تنفر سخن گفته اما همین جهانی سازی زندگی او را هموار کرده است. در واقع او منتفع از سیستمی است که آن را با تقبیح محکوم میکند.
آگهیدونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در حالی روزهای پایانی خود را در کاخ سفید میگذراند که بیاعتمادی او به نهادهای بینالمللی در بین پایگاه محافظه کارش در داخل کشور و همچنین توسط رهبران مستبد سایر کشورها پذیرفته شده است.
با این حال اگر چه آقای ترامپ از جهانی سازی با تنفر سخن گفته اما همین جهانی سازی زندگی او را هموار کرده است. در واقع او نفع برنده از سیستمی است که آن را با تقبیح محکوم میکند. اما در مقابل، سیاست اقتصاد خارجی دولت ترامپ به سرمایه آمریکایی صدمه زده است.
بی اعتمادی رئیس جمهور آمریکا به تجارت آزاد و سازمانها و پیمانهای مهمی که در پروژه جهانیسازی نقش دارند، با دولتهای هفتاد و پنج سال گذشته آمریکا در تعارض است که از دکترین جهانیسازی پیروی میکردهاند. طبیعی است که این شیوه سنت شکنانه و غیر متعارف، ستایش و حمایت طرفداران و انتقاد مخالفانش را به دنبال داشته باشد.
رئیس جمهور آمریکا با اعتقاد به اینکه جهانی گرایی به عنوان عامل سیستم تجارت جهانی به ناحق باعث ضرر آمریکا شده از تعرفهها به عنوان سلاحی نه تنها در برابر رقبا مانند چین بلکه متحدانی مانند کانادا و اعضای اتحادیه اروپا استفاده کرده است.
آقای ترامپ در سخنرانیهای خود در مجمع عمومی سازمان ملل بارها به صراحت علیه جهانی شدن موضع گرفته و آن را عامل مشکلات اقتصادی آمریکا عنوان کرده است. از همین رو او به همه دولتها توصیه میکند که منافع ملی خود را در اولویت قرار دهند تا جهانی بهتر ساخته شود. گویی او امپراتوری تجاری جهانی خود را نمیبیند.
از نظر دونالد ترامپ، موضوعی که به عظمت آمریکا آسیب رسانده ناتوانی تولیدات این کشور در تأمین تقاضاهای داخلی و پیشتازی در بازارهای خارجی است که برای مثال در کسری تراز مبادلات تجاری آمریکا با چین است مشاهده میشود.
حال پس از چهار سال این سوال مطرح می شود که آیا نتیجه تصمیمات و اقدامات دولت ترامپ سازنده بوده یا فقط یک اقدام ایذایی بوده است؟
تحریمهای وضع شده علیه ایران، محدودیتهای تجاری علیه چین، فشارهای مالی بر متحدان آمریکا و نادیده گرفتن ملاحظات زیستمحیطی را می توان از تصمیمات شاخص دولت ترامپ برشمرد که تبعات آن با یورو، دلار، یوآن و ریال قابل محاسبه است.
صاحب نظران اقتصادی از جدال تجاری آمریکا با چین به عنوان جنجالیترین جنبه ملیگرایی اقتصادی دولت ترامپ یاد می کنند.
از سوی دیگر تمایل دولت ترامپ برای محدود کردن حمایتهای بلاعوضش، متحدان آمریکا را به فکر برنامه ریزی برای آیندهای بدون حضور حمایتی آمریکا انداخته است. افزایش بودجههای دفاعی و رقابتهای تسلیحاتی و به تبع آن تنشهای منطقهای از پیامدهای این سیاست بوده است.
این در حالی است که از خاکستر دو جنگ جهانی این واقعیت بدست آمده بود که نهادهای چند جانبه میتوانند به خاتمه دادن انواع اختلافات اقتصادی، سیاسی و سرزمینی را که احتمال شعله ور شدن جنگی را هم به همراه داشت، خاتمه دهند.
با این حال هنوز زود است که به پایان سیاستهای جنجالی دولت دونالد ترامپ در مخالفت با جهانی شدن خوش بین باشیم.