«این سفرنامه‌ها و تابلوهای آنها هر کدام مربوط به یک منطقه از جهان است که مردم آن به یکی از این صد دین باورمندند و در سفرنامه از نمادهای آن دین و منطقه استفاده کرده‌ام. مثلا برای تابلو مربوط به زرتشتیان سفرنامه‌ای از شیراز تهیه کرده‌ام».
آگهیشمار زیادی از آثار شایان خویی، هنرمند ایرانی مقیم فرانسه با درونمایه «جغرافیای مذهبی جهان» در فضای خارجی کلیسای مادلن پاریس به نمایش گذاشته شده است.
شایان خویی در این نمایشگاه که از ۱۵ ژوئیه (۲۵ تیر) امسال آغاز شده، صد تابلو عکس و نقاشی و سفرنامه هنری را در فضای بیرونی و داخلی این مکان عرضه کرده است. کلیسای مادلن یکی از مهم‌ترین مکان‌های مذهبی و گردشگری در مرکز پاریس است و به گفته خویی، به «گشادگی و باز بودن به روی مذاهب دنیا» معروف است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
کارهای خویی در پی برگزاری کنکوری برای نمایش آثار هنری درباره ادیان جهان برگزیده شده است. او خود در این زمینه به خبرنگار یورونیوز می‌گوید: «ایده اولیه این کار خیلی ساده بوده است. ایده این است که درباره صد مذهب دنیا آثاری تولید شود با این شعار که خدا یکی است و همه مذاهب با هم برابرند.»
او درباره آثار به نمایش در آمده در این مکان نیز می‌گوید: «این سفرنامه‌ها و تابلوهای آنها هر کدام مربوط به یک منطقه از جهان است که مردم آن به یکی از این صد دین باورمندند و در سفرنامه از نمادهای آن دین و منطقه استفاده کرده‌ام. مثلا برای تابلو مربوط به زرتشتیان سفرنامه‌ای از شیراز تهیه کرده‌ام که مربوط به همان دین است. برای بهاییت هم همین طور.»
این هنرمند ساله که از حدود ۴۰ سال پیش در فرانسه اقامت گزیده و بسیار اهل سفر به دور دنیاست، درباره ادیان انتخاب شده برای خلق آثار خود می‌گوید: «بعضی از این ادیان واقعا دین نیستند، گونه‌ای از اعتقادات یک ملت یا مخلوطی از باورها و ادیان دیگر است، مانند تائوئیسم. یا حتی باورهایی که به گونه‌ای غیر مستقیم به اسلام یا ادیان دیگر مربوط می‌شوند، مانند تصوف.»
در فضای بیرونی رو به خیابان در دورتادور کلیسای مادلن تابلوهای عکس شایان خویی قرار داده شده و در فضای رو به داخل تابلوهای نقاشی. در یک ردیف هم سفرنامه‌ها قرار داده شده‌اند. او در مجموع ۳۲۵ سفرنامه تهیه کرده که البته همه آنها را به نمایش نگذاشته است. قرار است آثار خویی با درونمایه جغرافیای مقدس جهان پس از پایان نمایشگاه پاریس، در نه مکان مذهبی دیگر دنیا از جمله مون سن‌میشل فرانسه، بیت‌المقدس و ایران نیز به نمایش در بیاید.
خویی درباره تنوع و همزیستی ادیان در کنار یکدیگر می‌گوید: «شاید کنار هم قرار دادن تابلوهای ادیان مختلف در کنار یکدیگر به نظر کار آسانی نباشد. مثلا گذاشتن آثار مربوط به مسیحیت ارتدوکس در کنار شمن‌باوری (شمنیسم) که عبارت از یک رشته باورهای سنتی مردمان بدوی است، یا حتی اسلام در کنار یهودیت. اما این کار در عمل خیلی هم جالب است. مردم این روح آشتی‌گرایانه‌ای را که در این کارها در همسایگی یکدیگر وجود دارد دوست دارند.»
او با اشاره به کارناوالی که در زمان تهیه گزارش حاضر در اطراف میدان کلیسای مادلن پاریس در جریان بود، افزود: «هر هفته گروهی از باورمندان به آئین‌های مختلف در اینجا جمع می‌شوند و مراسم خاص خودشان را برگزار می‌کنند، اعم از رقص، سماع درویشان و غیره. می‌بینید که یک کارناوال رقص برزیلی نیز هم اکنون در کنار کلیسای مادلن در حال برگزاری است زیرا آثاری از نُه آئین شمن‌باورانه برزیلی نیز در اینجا نمایش داده شده است.»
شایان خویی که اصالتا ایرانی است در مورد نسبت آثار مربوط به ایران در نمایشگاه خود می‌گوید: «نسبت همه ادیان برابر است، در واقع صد سفرنامه هست با صد تابلو برای صد آئین. برای ایران سه مذهب در نظر گرفته‌ام: بهائیت، زرتشتی و اسلام (شیعه). تصوف را در ترکیه گذاشته‌ام چون مراسم صوفیان به دلیل وجود آرامگاه مولوی در قونیه، بیشتر در آنجا برگزار می‌شود. البته مطمئنم که ادیان بیشتری در ایران وجود دارد ولی امکان کار روی همه آنها را نداشتم. در واقع از حدود ۶ هزار سال پیش به این سو، حدود ده هزار دین در جهان وجود داشته است اما از این فراتر نمی‌شود رفت چون مخاطب دیگر ارتباط برقرار نمی‌کند. مثلا مردمانی هستند به نام «مردم آزاد» که مردمی بیابان‌نشینند و در واقع دین خاصی هم ندارند اما به برخی آئین‌ها و رسوم ویژه مانند جادوگری پایبندند. من روی اینها کار نکردم، اگر می‌خواستم کار کنم، بیشتر از ۵۰۰ اثر می‌شد.»
در سفرنامه‌های مربوط به ایران که خویی در پاریس به نمایش گذاشته، کاغذها، اشیا و نمادهای زیاد دیگری دیده می‌شود که پیدا کردن و به دست آوردن آنها عجیب و سخت به نظر می‌رسد، مانند کارت‌پستال‌های قدیمی، کاغذهای اداری، فیش‌های حقوق و غیره. این نقاش و عکاس ایرانی فرانسوی در پاسخ به این پرسش که چگونه به این اشیا و نمادها دست پیدا کرده می‌گوید: «بستگی دارد، از جاهای مختلف، از خانواده و دوستان. مثلا آن فیش‌های حقوقی که گفتید مال پدر و مادر خودم است. یکی از سفرنامه‌ها فقط درباره زندگی خود من، خانواده‌ام و ایران است. همه اینها در طول بیش از ۴۰ سال گردآوری شده. بعضی از آنها مربوط به سال‌های ۵۶ و ۵۷ شمسی است. من هر سفری که می‌روم، هر چیزی که دم دستم برسد روی صفحات کاغذ سفرنامه‌ام می‌چسبانم و بعد روی آن نقاشی می‌کنم. معمولا صد صفحه‌ای می‌شود. بعضی از کاغذها را از جمعه بازار تهران خریده‌ام، کاغذهای قدیمی ایرانی که بتوانم روی آن کار کنم. حدود ۵۰۰ برگ کاغذهای اداری هم از مون سن میشل فرانسه خریده‌ام که بسیار قدیمی است و قدمت بعضی از آنها مربوط به سال ۱۸۰۴ است و من روی آنها نقاشی می‌کنم. فرانسوی‌ها می‌دانند که اینها قدیمی است و از مون‌سن میشل آمده. یعنی گرافیک آن طوری است که مخاطب بلافاصله می‌فهمد که از کدام کشور آمده.»
در بیشتر تابلوهای نقاشی خویی در این نمایشگاه، بخش‌های برجسته روی آن، حالت سه‌بعدی ویژه‌ای به اثر بخشیده و در سفرنامه‌ها نیز به جز کاغذ، روی مواد دیگری مانند چرم، فلز یا چوب اشیا زیادی را به حالت کولاژ مشاهده می‌کنیم.
این نمایشگاه تا ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱ (۲۶ دی ۹۹) ادامه دارد.