«در حالی که حزب کمونیست چین در ژین‌ژیانگ علیه بشریت جنایت می‌کند، کمپانی دیزنی از اداره‌های تبلیغاتی آنها تشکر می‌کند.»
آگهیآغاز پخش مولان، ساختهٔ اخیر شرکت دیزنی، موج تازه‌‌ای از اعتراض کنشگران حقوق بشر و شماری از مقامات سیاسی را به‌همراه داشته است.
مولان که از روی پویانماییِ دههٔ ۹۰ شرکت دیزنی به همین نام ساخته شده، داستان دختر جوانی را روایت می‌کند که هنگام حملهٔ مغول‌ها به چین، خود را پسر جا می‌زند تا بتواند به‌جای پدر بیمارش به میدان جنگ برود. بخش‌هایی از این فیلم در استان ژین‌ژیانگ چین و همچنین در نیوزیلند فیلمبرداری شده است.
اما منتقدان و بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، بر این نکته انگشت گذاشته‌اند که در عنوان‌بندی آخر فیلم از نهادهای حزب کمونیست چین، مستقر در ایالت اویغورنشین ژین‌ژیانگ، تشکر شده است. حال آنکه، این نهادها مسئول همان اردوگاه‌های عقیدتی و کار اجباری هستند که طبق اعلام سازمان ملل، بیش از ۱ میلیون مسلمان از اقلیت‌هایی چون ایغور و قزاق در آن تحت آزارند.
دولت چین، این اماکن را اردوگاه‌های بازپروری می‌خواند که برای مبارزه با افراط گرایی و جدایی‌طلبی راه‌اندازی شده‌اند.
از سوی دیگر، کنگرهٔ آمریکا این اماکن را «بزرگترین حصر اقلیت‌ها در جهان» برشمرده و برای نمونه «ادارهٔ امنیت توربان چین» را در همین منطقه، به دلیل نقض حقوق بشر در مورد اقلیتهای مسلمان، در لیست سیاه قرار داده و شرکت‌های آمریکایی حق ندارند با آنها کار یا تجارت کنند.
سیاستمداران ایالات متحده هم شروع به تاختن به دیزنی کرده‌اند. برای نمونه، مایک گالاگر، نمایندهٔ جمهوریخواه ویسکانسین نوشت: «در حالی که حزب کمونیست چین در ژین‌ژیانگ علیه بشریت جنایت می‌کند، کمپانی دیزنی از اداره‌های تبلیغاتی آنها تشکر می‌کند، همان اداره‌هایی که دارند به دنیا دربارهٔ جنایات چین دروغ می‌گویند.»
حمله‌ای که از پیش آغاز شده بود
از چند ماه قبل از نمایش مولان، اعتراض‌های دیگری به این فیلم شروع شده بود، چرا که لیو ایفی، ستارهٔ زن فیلم، از نیرو‌های پلیس هنک‌کنگ تقدیر کرده بود، نیروهایی که به‌علت سرکوب شدید معترضان این کشور، فراوان از آنها انتقاد می‌شود.
ماه گذشته وقتی دیزنی شروع به تبلیغ برای این فیلم کرد، معترضان هنگ‌کنگی اعلام کردند که اگنس چاو، کنشگر زن جوانی که تحت قانون تازهٔ امنیت ملی در این کشور بازداشت شده، مولانِ حقیقی آنهاست.
سیاست تازهٔ چین برای کاهش آموزش زبان مادری به‌ویژه در مغولستانِ داخلی این کشور نیز به اعتراض‌های مشابهی دامن زده است.
از سوی دیگر مکان فیلمبرداری این فیلم در چین، دقیقا همانجایی است که شماری از اردوگاه‌های تعلیمی و کاری ایغورها در آن قرار دارد.
تعظیم غول آمریکایی جلوی اژدهای چینی
اما شرکت عظیم دیزنی پیش از این هم با چین درگیری‌هایی داشت. مقامات چین از فیلم کاندون، ساختهٔ ۱۹۹۷ مارتین اسکورسیزی دل خوشی نداشتند چون سبب شده بود تماشاگران برای دالایی‌لاما دل بسوزانند. پس چینی‌ها فیلم‌های هالیوودی را یک‌سالی از پردهٔ سینماهای شلوغ خود محروم کردند.
در سال ۲۰۱۶ نیز تهیه‌کنندگان فیلم دکتر استرنج، از ترس حریف چینی کوتاه آمدند و شخصیتی را که اصل تبتی داشت از فیلمنامه حذف کردند تا به مواضع دولتمردان چین دربارهٔ تبت بر نخورد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
چینی‌ها نمایش پویانمایی مولان، ساختهٔ ۱۹۹۸ را یک سالی عقب انداختند و به آن اجازهٔ نمایش ندادند تا بالاخره، دیزنی خودش حق پخش بین‌المللی دو فیلم چینی را خرید، قول داد یک پارک تفریحی در این کشور بسازد، و قبول کرد که یک گروه نمایشی چینی در افتتاحیهٔ فیلم در اروپا حضور داشته باشند. شرکت دیزنی بعدها اعلام کرد پارک مزبور را در هنگ‌کنگ خواهد ساخت.
جوشا وونگ، کنشگر برجستهٔ هنگ‌کنگی در توییتی خواستار تحریم فیلم مولان شده و نوشته است که «دیزنی با این کار جلوی پکن تعظیم کرده» است.
