بسیاری از کاربران افغان با انتشار مطالبی در شبکههای اجتماعی، از ترویج بنیادگرایی دینی در کشورشان ابراز نگرانی کردهاند.
آگهیعربستان سعودی در ماهها و هفتههای اخیر سعی کرده با جلب توافق کابل، همکاری با دولت افغانستان را در بخش تعلیمات اسلامی و تاسیس نهادهای آموزشی دینی گسترش دهد.
انتشار خبرهای ضد و نقیض درباره تاسیس مراکز دینی در افغانستان توسط عربستان سعودی به تازگی واکنشهای گستردهای را در رسانهها و شبکههای اجتماعی این کشور در پی داشته است. بسیاری از کاربران افغان با انتشار مطالبی در شبکههای اجتماعی این کشور از ترویج بنیادگرایی دینی ابراز نگرانی کردهاند.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
کاربران شبکه اجتماعی فیسبوک اخیرا اخبار منتشر شده در خصوص طرح تاسیس ۱۰۰ مدرسه دینی توسط عربستان در کشورشان را به شکلی گسترده بازتاب دادند.
برخی از کاربران ضمن اشاره به خبر یاد شده این سوال را مطرح کردند که چرا دولت عربستان در کشور خود دیسکو و میخانه میسازد ولی در افغانستان به دنبال تاسیس مدارس دینی است؟ به اعتقاد این دسته از کاربران آیا این اقدام جز ترویج افراط گرایی دینی هدفی دیگری دارد؟
خبر مربوط به طرح ریاض برای تاسیس مدارس دینی در حالی خیلی زود به کانون توجه کاربران شبکههای اجتماعی و رسانهها در افغانستان تبدیل و به اصطلاح «داغ» شد که این روزها اخبار مرتبط با شیوع کرونا و افزایش قربانیان ناشی از ابتلا بیماری کووید۱۹ در این کشور بیش از هر موضوع دیگری توجه مخاطبان رسانهها را به خود جلب میکند.
مجلس سنای افغانستان یک روز بعد از افزایش واکنشها، بیانیه جدیدی صادر و اعلام کرد که عربستان مدرسه دینی نمیسازد بلکه مکتب میسازد. اینبار عدهای از کاربران پرسیدند که اگر عربستان میخواهد مکتب بسازد باید با وزیر معارف توافق میکرد.
وزارت معارف افغانستان نیز در واکنشی اعلام کرد که در جریان توافق عربستان و رئیس مجلس سنا نبوده اما افغانستان در دو سال گذشته برای تاسیس ۱۰۰ مکتب از عربستان «قرضه» خواسته بود.
مکتب در افغانستان به مدارس رسمی تعلیمی آموزش و پرورش/ معارف افغانستان اطلاق میشود.
پس از این واکنشها، سفارت عربستان سعودی در کابل با انتشار بیانیهای از همکاریهای آموزشی دولتی این کشور با افغانستان خبر داد و از کابل خواست که در «انتقال معلومات»، «دقت» کند.
سفیر عربستان ماه گذشته، توافق مشابهی را با وزیر معارف افغانستان به امضا رسانده بود که بر اساس آن، عربستان متعهد شد مبلغ ۵۰۰ هزار دلار در بخش تعلیمات اسلامی به افغانستان کمک کند.
به نظر میرسد توافق جدید عربستان با رئیس مجلس سنای افغانستان متفاوت از توافق ماه گذشته دولت این کشور با وزارت معارف باشد.
آموزش ایدئولوژیک و تعلیمات اسلامی
محمد تقی مناقبی، پژوهشگر و استاد دانشگاه میگوید: «عربستان به دنبال آموزشهای ایدئولوژیک در افغانستان است، حتی اگر بیانیه مجلس سنای افغانستان درست باشد و عربستان در افغانستان مکتب بسازد، فرق چندانی با مدرسه دینی ندارد، بخاطر اینکه در حال حاضر هم بسیاری از داوطلبان از طریق کنکور وارد دانشگاه شرعیات میشوند و همین دانشآموختگان شرعیات در آینده در نقش قاضی و ائمه جماعات فعالیت میکنند. یعنی در ماهیت آموزش دینی تفاوتی وجود ندارد.»
دولت افغانستان پس از روی کار آمدن اشرف غنی در سال ۲۰۱۴ برای همکاریهای درازمدت فرهنگی، امنیتی و اقتصادی با دولت عربستان توافق کرد.
عربستان در سالهای اخیر بویژه بعد از اصلاحاتی که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان منشا آن بود، شاهد تغییراتی در رویکرد ایدئولوژیک بوده است. محمد بن سلمان گفته بود که عربستان برای سالهای آینده به اسلام میانهرو بازخواهد گشت و جلوی اندیشههای افراطی را خواهد گرفت.
این در حالیست که شواهد نشان میدهد عربستان از چند سال پیش به این سو به دنبال تاسیس و افزایش مراکز آموزشی دینی در افغانستان است. ساخت سومین دانشگاه اسلامی جهان در ولایت ننگرهار با مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار از جمله فعالیتهای عربستان است که مقدمات آن از سه سال پیش از آغاز مراحل ساخت این دانشگاه آغاز شده بود.
آگهیرویکرد فرهنگی عربستان در افغانستان
محمد تقی مناقبی در این باره میگوید: «نتیجه چنین نهادهای آموزشی طی ده سال بعد مشخص میشود و بیشتر با رویکرد فرهنگی تندروانه خواهد بود و رویکرد نظامی برای چند سال بعد، قابل تصور نیست.»
فهیم کوهدامنی، کارشناس سیاسی به یورونیوز میگوید: «من نسبت به کمکهایی که عربستان میکند، زیاد بدبین نیستم، حتی اگر عربستان، مدارس دینی هم بسازد، ما نیاز داریم تا دیگر طلابمان به کشور پاکستان نروند و زیر نظارت ما (دولت افغانستان) درس بخوانند.»
فتانه اسحاق گیلانی از زنان با نفوذ در افغانستان با انتشار تصویری در صفحه رسمی فیسبوک خود از کودکان افغان که سلاح بر دوش دارند، به این توافق واکنش نشان داده و نوشته است که عربستان برای ساخت تاسیسات ضروری جامعه اقدام نمیکند اما برای ترویج افراطگرایی و دامن زدن به اختلافات مذهبی خیلی خوب کمک میکند. وی خواستار «نظارت جدی» دولت افغانستان بر فعالیت این مراکز دینی شده است.
فهیم کوهدامنی میگوید که مردم افغانستان با مدارای مذهبی در کنار یکدیگر زندگی کردهاند و تاکنون ماهیت جنگ بر اساس تقابل مذهبی در افغانستان نبوده است.
آگهیطبق بررسیهای که ریاست امنیت ملی افغانستان و نیروهای ناتو در افغانستان انجام دادهاند بیش از ۲۰ گروه افراطگرای اسلامی در افغانستان به فعالیتهای تروریستی میپردازند.
اداره امنیت ملی افغانستان روز سهشنبه اعلام کرد که دو فرد انتحاری وابسته به گروه داعش را دستگیر کرده است، این دو عامل انتحاری قصد داشتند تا به بیمارستان «مولاعلی» در شهر کابل و نیز به یکی از رسانهها حمله کنند.