اگرچه بنیامین نتانیاهو که در اسرائیل معمولا از او با عنوان «بی بی» یاد میشود، نخستوزیری با بیشترین دورۀ حکومت در اسرائیل است اما در یک سال گذشته قدرتش به دلیل اتهامات مالی و تنشهای داخلی بطور قابل توجهی کاهش یافته است.
آگهیاسرائیلیها سهشنبه ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) برای دومین بار در سال ۲۰۱۹ میلادی به پای صندوقهای رای میروند.
با این انتخابات، آقای نتانیاهو بهدنبال به دست آوردن اکثریت کرسیهای پارلمان برای حزبش لیکود همچنین طولانیتر کردن دورۀ زمامداری خود به عنوان نخستوزیر اسرائیل است؛ قدرتی که بیش از ۱۰ سال است در اختیار دارد.
اگرچه بنیامین نتانیاهو که در اسرائیل معمولا از او با عنوان «بی بی» یاد میشود، نخستوزیری با بیشترین دورۀ حکومت در اسرائیل است اما قدرتش در یکسال گذشته بطور قابل توجهی کاهش یافته است. اتهامات فساد مالی و اداری همچنین دست داشتن در تنشهای سیاسی بویژه در موضوع خدمت نظام ارتدوکسها آنهم در جامعهای که در آن یهودیان ارتدوکس از قدرت زیادی برخوردارند، در کاهش نفوذ او بیتاثیر نبوده است.
حزب لیکود در اولین انتخابات سال ۲۰۱۹ میلادی که در ماه آوریل برگزار شد، تنها توانست ۲۶.۵ درصد آراء را از آن خود کند و آقای نتانیاهو نیز با سرسختترین رقیب خود در دوران زمامداریش یعنی بنی گانتس، نامزد میانهرو و رئیس پیشین ستاد کل ارتش اسرائیل روبرو شد.
آقای گانتس که از حمایت ائتلاف سیاسی «اتحاد آبی و سفید» برخوردار بود، توانست ۳۵ کرسی را در پارلمان اسرائیل از آن خود کند. این نتیجه باعث شد که «بی بی» نتواند اکثریت لازم را در پارلمان برای تشکیل یک دولت تک حزبی به دست آورد و پس از ماهها جنگ سیاسی نیز نتوانست نه یک دولت ائتلافی مطابق با سیاستهای مدنظرش بوجود آورد و نه در دولت، دست به اصلاحات مدنظر جامعه بزند.
حامیان آقای نتانیاهو معتقدند که اسرائیل در خط مقدم سیاست جهانی قرار دارد و لفاظیهای او علیه ایران، فلسطینیان و مخالفان سیاسی را تحسین میکنند. در مقابل منتقدانش میگویند که او تلاشها برای برقراری صلح در خاورمیانه را بینتیجه گذاشته و اتهامات فسادی که علیه او مطرح است، شهرت اسرائیل را در جهان زیر سوال برده است.
آویگدور لیبرمن، سرنوشتساز در انتخابات پیشرو
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع کنونی اسرائیل و رهبر حزب محافظهکار، سکولار و ملیگرای «اسرائیل خانه ما» (Yisrael Beiteinu) را میتوان برای «بی بی» مهرهای سرنوشت ساز دانست.
لولا بنون، خبرنگار متخصص در حوزه خاورمیانه و استاد دانشگاه والنسیای اسپانیا میگوید: «لیبرمن وزن تعیین کنندهای در انتخابات پیشرو خواهد بود.» او یک ملیگرای افراطی است که خود را سنگر اسرائیل سکولار در مقابل جامعۀ یهودیان افراطی ارتدوکس میخواند.
بر اساس نظرسنجیها حزب لیکود احتمالا میتواند بین ۳۸ تا ۴۱ درصد آراء را در این انتخابات به دست آورد اما بنی گانتس در کنار «اتحاد آبی و سفید» نیز همین اندازه شانس دارد.
در چنین وضعیتی آرائی که حزب لیبرمن به دست خواهد آورد تعیین کننده خواهد بود. اما خبر بد برای بنیامین نتانیاهو اینکه به نظر میرسد آقای لیبرمن از هم اکنون همقطار آیندۀ خود را انتخاب کرده است.
سیستم انتخابات اسرائیل به احزاب اجازه میدهد که «آرای مازاد» خود را به یکدیگر اعطا کنند. به این معنی که اگر یک حزب تعداد کافی رای برای به دست آوردن یک کرسی بیشتر به دست نیاورد، میتواند این آراء را به حزب دیگری بدهد تا آن حزب از این آراء استفادۀ بهتری کند.
لیبرمن و گانتس پیش از این توافقنامهای در این باره امضا کردهاند تا آرای مازاد خود را در اختیار یکدیگر بگذارند.
دین و سیاست در اسرائیل
دین در کشور اسرائیل، موضوعی بنیادین محسوب میشود و بشدت با ایدئولوژی و اقدامات سیاسی بنیامین نتانیاهو آمیخته است. در واقع مخالفتهای «بی بی» با سیاستهای پیشنهادی و سکولار آویگدور لیبرمن نیز یکی از دلایل اصلی عدم توانایی حزب لیکود برای اصلاح دولت بوده است.
از جمله قانونهای پیشنهادیِ آویگدور لیبرمن این بود که خدمت سربازی برای جوانان یهودی ارتدوکس نیز مانند دیگر جوانان اسرائیل اجباری شود.
در حال حاضر یهودیان افراطی ارتدوکس از امتیازات ویژهای در اسرائیل برخوردارند که معافیت آنها از خدمت نظامی (۳۸ ماه برای مردان و ۱۸ ماه برای زنان) یکی از این امتیازات است.
آگهییهودیان ارتدوکس اسرائیل به دلیل داشتن خانوادههایی بزرگ و زاد و ولد بسیار، یکی از بالاترین رشدهای جمعیتی را در این کشور دارند. حتی اقتصاددانان هشدار دادهاند که در صورت عدم کنترل و با توجه به حاضر نبودن آنها به فعالیت به عنوان نیروی کار، ارتدوکسها به باری بر اقتصاد اسرائیل و چالشی برای دنیای مدرن تبدیل خواهند شد.
در حال حاضر یهودیان افراطی ارتدوکس ۷ درصد از کل جامعه بزرگسالان اسرائیل و نوههای آنها، نیمی از کل فرزندان اسرائیل را برای دو نسل اخیر تشکیل میدهند.
در این انتخابات بحث سکولاریسم در دولت از مباحث داغ محسوب میشود و ورود رهبری مانند آقای لیبرمن نیز میتواند کفه ترازو را به سمت مدافعان چنین دیدگاهی سنگینتر کند. با این وجود این وضعیت بسیار شکننده است و احتمال ایجاد دولتی سکولار در اسرائیل بسیار پایین است.
پیش از این یهودیان افراطی به ائتلاف «بی بی» پیوسته بودند و اگر اکنون موقعیت خود را در خطر ببینند باز هم آمادهاند از هر حزبی که موقعیت و امتیازات آنها را در جامعه تضمین کند، حمایت کنند. چنانچه آقای نتانیاهو قادر به تشکیل دولت نباشد نیز احزاب بسیاری وجود دارند که آمادهاند با ارتدوکسها وارد ائتلاف شوند.
آگهیفساد، لکهای بر شهرت نتانیاهو
این انتخابات در حالی برگزار میشود که همچنان اتهامات سنگینی مانند رشوه خواری، کلاهبرداری و سوء استفاده از قدرت متوجه بنیامین نتانیاهو است.
قرار است او و دادستان کل اسرائیل که این اتهامات را علیه آقای نخستوزیر طرح کرده بهزودی مقابل دادگاه حاضر شوند و چنانچه این اتهامات رسما تایید شود، آنگاه آقای نتانیاهو باید بطور کامل از روند انتخابات کنار رود.
آیا مساله فلسطینیها بر انتخابات اسرائیل تاثیر میگذارد؟
انتخابات ماه آوریل در حالی برگزار شد که تنش شدیدی میان اسرائیل و فلسطینیها در نوار غزه در جریان بود. اما از نظر گیدئون لوی، خبرنگار هاآرتص قدیمیترین نشریه عبری زبان چاپ اسرائیل، این تنشها تاثیری بر انتخابات نگذاشت.
لوی میگوید: «نه غزه و نه موضوع اشغال سرزمینهای فلسطینی هیچ تاثیری بر انتخابات ندارد. شگفتانگیز است؛ جامعه در انکار زندگی میکند. هیچکس به هیچ وجه درباره غزه صحبت نمیکند. تنها زمانی صحبتی میشود که موشکی پرتاب شود. اما هیچکس درباره ریشههای این مساله و محاصرهۀ غزه چیزی نمیگوید.»
آگهیاحزاب عرب برخلاف انتخابات پیشین تصمیم گرفتهاند که در فهرستی مشترک ظاهر شوند. اما به نظر تحلیلگران این کار نیز باعث بهبود موقعیتشان نمیشود. زیرا شهروندان عرب اسرائیل، در مقابل سیستم بیتفاوت و حتی عصبانی هستند.
رابطه نزدیک ترامپ و نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو در جریان مبارزات انتخاباتی خود، از رابطۀ نزدیکش با دونالد ترامپ به عنوان ابزاری قدرتمند در مقابل مخالفان استفاده میکند. با این وجود کارشناسان معتقد نیستند که حتی با شکست او، در حمایتهای آمریکا از اسرائیل تغییری بوجود آید.
اگرچه دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ میلادی سفارت آمریکا در اسرائیل را از تلآویو به بیتالمقدس منتقل کرد اما بنا بر اسناد، باراک اوباما به عنوان «لیبرالترین رئیس جمهور آمریکا» بیش از هر رئیس جمهور دیگری به دولت اسرائیل پول داده است. آقای اوباما در سال ۲۰۱۴ میلادی ۲۲۵ میلیون دلار کمک نظامی به اسرائیل کرد.
لولا بنون، خبرنگار متخصص در حوزۀ خاورمیانه و استاد دانشگاه والنسیای اسپانیا میگوید: «رابطۀ اسرائیل و آمریکا فراتر از موضوع رهبری این کشور است. یکی از قویترین رابطهها در دنیای سیاست. یک رابطۀ استراتژیک ناگسستنی.»
آگهیبیشتر بخوانید: